Skepter 18.4 (2005)

Kiesbeter

Vierde nummer van jaargang 18.

Inhoud

• Parariteiten
• Stop de persen
• Inbrekerscodes en hortensiaroof – Hoe de media massawaan verspreiden door Peter Burger
  De golf van berichten over inbrekerstekens op huizen en ‘gesnoeide’ hortensia’s lijken op de befaamde autoruitenpaniek van Seattle: alomtegenwoordige onbenulligheden worden door de media opgeklopt tot iets sinisters.
  
• Leven van lucht – Notities van Joe Nickell
• Dokteren aan de maatschappij – De gebrekkige modellen van de sociale wetenschap door Lajos Brons
  Sociale wetenschappers zijn kwakzalvers als ze adviezen geven zonder voldoende te weten. Dat komt helaas nogal eens voor. De sociale wetenschap kan echter heel goed ideologieën doorprikken.
  
• Een roestig voetenbad – Ontslakken met de AquaDetox-methode door Erick Silkens & Rob Nanninga
  Een skepticus liet zich ontslakken met de AquaDetox, en zag hoe afvalstoffen veroorzaakt door elektrosmog zijn lichaam via de tenen verlieten. Of was het gewoon roest van elektroden die in zout water aan het oplossen waren?
• Pionier in de parapsychologie – Het laboratorium van Floris Jansen door Wim Kramer
  Het eerste parapsychologische laboratorium werd honderd jaar geleden door Floris Jansen in Amsterdam geopend.
  
• Van zorgenkind tot wonderman – De avonturen van Robbert van den Broeke door Rob Nanninga
  Zorgenkind Robbert van den Broeke werd met hulp van spirituele energieën een heel bijzondere jongen die graancirkeldeskundigen veel kon vertellen over intelligente lichtbollen. Maar zijn
  tv-carrière als wonderfotograaf en medium was minder succesvol.
• Energiewezens of stofjes? – De invasie van de lichtbollen door Jan Willem Nienhuys
  In de 21ste eeuw zien Nederlanders geen rare lichtjes meer aan de hemel, maar rare vlekjes op hun foto’s. De verklaring is eenvoudig: stof dat voor de lens zweeft, maar er blijven nog vragen over.
• De hockeystick onder vuur – Broeden op het broeikaseffect door Kees de Jager
• HBDI in de praktijk door Matthew de Roode
  De Vlaamse auteurs van het stuk over HBDI in de vorige Skepter wisten niet dat de methode al volledig is ingeburgerd in Nederland. Een verslag van twee enerverende cursusdagen.
  
• Samen gematigd somberen. Skepsiscongres ‘Gaat de Verlichting uit?’ door G.C. Molewijk
• Irving onder arrest door Stef Ketelaar
• Boekbespreking. Complot in opmars door Stef Ketelaar
• Brieven
• In het wilde web: Staya Erusa – een saaie openbaring door Rob Nanninga
• Skeptische bladen

Samenvattingen

Parariteiten: Middagzon
Jan Willem Nienhuys
Skepter 18.4 (2005) p. 4

In Italië betoogt de atheïst Cascioli (74) dat Jezus niet bestaan heeft en in werkelijkheid een Joodse opstandeling Jacobus van Gamala zou zijn. Hij klaagde een parochiepriester genaamd Righi (72), een oud mede-seminarist nota bene, aan voor volkmisleiding omdat die had betoogd dat Jezus wel bestaan had. Nu moet Righi van de rechter met een existentiebewijs van Jezus komen. Hij klaagde dat dat zoiets was als midden overdag bewijzen dat de zon schijnt.
NB. In 2006 werd Cascioli’s klacht niet ontvankelijk verklaard en kreeg Cascioli zelf een boete wegens laster.

Trefwoorden: Jezus, Cascioli, Righi
Onderwerp: religie – atheïsme

Parariteiten: Kiesbeter
Jan Willem Nienhuys
Skepter 18.4 (2005) p. 4-5

De overheidswebsite Kiesbeter zegt wel dat alternatieve behandelwijzen onbewezen zijn, maar deelt vervolgens doodleuk mede dat homeopathische geneesmiddelen gemaakt zijn van natuurlijke stoffen die verdund en vermengd zijn. De site discrimineert ook, want Houtsmuller, edelsteentherapie en Japanse duiveluitdrijving worden niet vermeld. Wie verantwoordelijk is voor al die onzin is niet te vinden.
NB. In 2024 is niets meer van al dit alternatiefs te vinden op Kiesbeter.

Trefwoorden: alternatieve geneeswijzen, kiesbeter, iriscopie, homeopathie, Moerman, elektroacupunctuur
Onderwerp: gezondheid – alternatieve geneeswijzen – publicaties

Parariteiten: Homerisch gelag
Jan Willem Nienhuys
Skepter 18.4 (2005) p. 5

Paul Gelderloos is directeur van een mantelorganisatie van Transcendente Meditatie. Hij wil 1000 jongelieden met angst voor terroristen werven. Die worden tot leider opgeleid. Cursuskosten 17.000 euro. Gelderloos erkent dat ongelovigen in homerisch gelach zullen uitbarsten.

Trefwoorden: Percy Blakeney, Orczy, Kapoor, Fermat, Transcendente Meditatie
Onderwerp: religie – scientology

Parariteiten: De vloek van de ijsman
Jan Willem Nienhuys
Skepter 18.4 (2005) p. 5

Sinds Ötzi in 1991 onder het ijs vandaan is gehaald zijn er honderden personen betrokken geweest bij ontdekking en onderzoek. Nu zijn er zeven van hen overleden, onder wie twee bergbeklimmers wier gevaarlijke hobby fataal afliep. Men spreekt van de vloek van de ijsman.

Trefwoorden: IJsman, Ötzi, vloek
Onderwerp: religie – bijgeloof

Parariteiten: Zit uw aura goed?
Jan Willem Nienhuys
Skepter 18.4 (2005) p. 5

Kapper Henk van Kooten heeft een speciale extra service: een handoplegging met kaarsen en wierook en eventueel een auralezing, alles in een ruime achterkamer. Wel speciaal van tevoren afspreken.

Trefwoorden: kapper, aura, wierook, edelstenen
Onderwerp: paranormale – aura

Stop de Persen 30 juli 2005 – 24 oktober 2005
Jan Willem Nienhuys
Skepter 18.4 (2005) p. 5-7

Trefwoorden: nepexamens, Atkins, neurolinguïstisch programmeren, NLP, incest, democratie, wondergenezingen, sekte, maantempel, placebo-effect, Char Margolis, Millecam, Zijlstra, faciliterende communicatie, ggz Groningen, Deense kerk, Heksehoeve, langlevenpillen, reïncarnatiegoeroe, IgNobelprijzen, erectiepillen, Vaticaan en seks, godsdienstwaanzin, bijensteken, homeopathie, vaccinatie
Onderwerp: sdp

Inbrekerscodes en hortensiaroof
Hoe de media massawaan verspreiden
Peter Burger
Skepter 18.4 (2005) p. 8-13
Poema’s en panda’s (kader)
Skepter 18.4 (2005) p. 10

Imaginaire bedreigingen door vreemde verschijnselen kunnen onder invloed van speculatieve berichten in de media uitgroeien tot een massawaan die periodiek de kop opsteekt. Speciaal krijtkrabbels op huizen worden eens in de zoveel tijd door de politie opgevat als inbrekerscodes.

Trefwoorden: poema, panda, inbrekerscodes, Mattoon, autoruiten, massawaan, hortensia
Onderwerp: paranormale – broodjeaapverhalen

Leven van lucht
Joe Nickell
Skepter 18.4 (2005) p. 13

Ram Bahadur Banjan (of Bomjon) uit Nepal zit de hele dag te mediteren onder een boom zonder iets te eten. Zulke inedia zijn in het verleden altijd bedrog gebleken als het goed gecontroleerd werd. Alleen Therese Neumann (1896-1962) is ooit 14 dagen streng bewaakt; in die tijd at ze niets, te oordelen naar haar urine, maar toen de bewaking werd opgeheven, werd de urine weer normaal. Het Nepalese wonder wordt telkens bij het vallen van de nacht geheel afgeschermd.
NB. In 2024 is hij veroordeeld wegens seksueel misbruik van kinderen.

Trefwoorden: inedia, Neumann, Alfonsina Cottini, Ivan Stang, Subgenius, Wiley Brooks, Breatharians, Paldhan Dorji, Ram Bahadur Banjan
Onderwerp: religie – wonderen

Dokteren aan de maatschappij
De gebrekkige modellen van de sociale wetenschap
Lajos Brons
Skepter 18.4 (2005) p. 14-17

Sociale wetenschappers zijn kwakzalvers als ze adviezen geven zonder voldoende te weten. Dat komt helaas nogal eens voor. De sociale wetenschap kan echter heel goed ideologieën doorprikken. In landen waar de ‘wetenschappelijke’ modellen van het IMF en de Wereldbank het economisch beleid bepaalden, is de armoede alleen maar vergroot met hongersnoden als gevolg. Een van de oorzaken is dat opdrachtgevers voor onderzoek slechts een van tevoren vaststaande uitkomst eisen.

Trefwoorden: kwakzalverij, IMF, Wereldbank, Giambattista Vico, Betuwelijn, Eemshaven, Schumpeter, Keybes
Onderwerp: wetenschap – sociologie

Een roestig voetenbad
Ontslakken met de AquaDetox-methode
Erick Silkens & Rob Nanninga
Skepter 18.4 (2005) p. 18-19

Zogenaamde ontgiftende voetenbaden zijn onzin. Het is onmogelijk dat ‘gifstoffen’ of ‘afvalstoffen’ het lichaam door de huid verlaten. De verkleuring van het water in deze voetbaden wordt door corrosie van de elektroden veroorzaakt.

Trefwoorden: Hydrodrain, AquaDetox, afvalstoffen, Goldacre
Onderwerp: gezondheid – alternatieve geneeswijzen

Pionier in de parapsychologie
Het laboratorium van Floris Jansen
Wim Kramer
Skepter 18.4 (2005) p. 20-23

Floris Jansen studeerde medicijnen tussen 1903 en 1905, maar staakte de studie. Vanaf 1906 beheerde hij een ‘psychofysisch’ laboratorium, waar hij parapsychologische proeven verrichtte. Zo onderzocht hij een apparaat dat psychische krachten heette te meten (het detecteerde convectiestromen ten gevolge van lichaamswarmte). Hij onderzocht ook mediums en telepathie. Maar in 1908 ging het laboratorium failliet. Daarna verhuisdet Jansen naar Argentinië.

Trefwoorden: Heymans, Rhine, aethertheorie, von Römer, Heinz Pitsch, de Fremery, Emants, Zeehandelaar, Van Renterghem, Wijnaendts Francken, sthenometer, sheep-goat-effect, Reichenbach, od, Harry Price
Onderwerp: parapsychologie – onderzoek

Van zorgenkind tot wonderman
De avonturen van Robbert van den Broeke
Rob Nanninga
Skepter 18.4 (2005) p. 24-29

Het leven van Robbert van den Broeke veranderde toen zijn vader hoorde dat hij bijzondere vermogens had. Het begon met cirkels in de polder en eindigde voorlopig met geestenfoto’s voor 800.000 tv-kijkers.

Trefwoorden: Robbert van den Broeke, graancirkels, Catherine Keyl, Haselhoff, Nancy Talbott, Irene Moors, genverbrander
Onderwerp: paranormale – wonderen

Energiewezens of stofjes?
De invasie van de lichtbollen
Jan Willem Nienhuys
Skepter 18.4 (2005) p. 30-32

De witte schijfjes (‘lichtbollen’) die op met moderne camera’s gemaakte foto’s verschijnen, zijn stofjes of waterdruppeltjes die zich vlak bij de lens bevinden en dus ‘out of focus’ zijn, en die door de flits van de camera aangelicht worden. Het is hetzelfde verschijnsel dat door Fresnel in 1819 ontdekt is en dat geheel onafhankelijk van het tweespletenexperiment van Young de golftheorie van het licht bewees.

Trefwoorden: lichtbollen, Fresnel, Poisson, Young
Onderwerp: paranormale – contact met geesten

De hockeystick onder vuur
Broeden op het broeikaseffect
Kees de Jager
Skepter 18.4 (2005) p. 33-35

De zogeheten hockeystick van Mann is een grafiek van de temperatuur in de laatste 1000 jaar op het noordelijk halfrond. De warme periode in de middeleeuwen (van circa 1000 tot 1400) noch de ‘kleine ijstijd’ (1500-1750) is erin terug te vinden. De grafiek toont ook een dramatisch snelle stijging in de laatste eeuw. Er is echter kritiek op deze grafiek, onder meer dat het normale proces van analyse door ‘concurrerende’ wetenschappers schijnt te worden overgeslagen.

Trefwoorden: Michael Mann, klimaatsceptici, kleine Ijstijd, IPCC, McIntyre, McKitrick, hockeystick
Onderwerp: wetenschap – milieu

HBDI in de praktijk
Matthew de Roode
Skepter 18.4 (2005) p. 36-37

Hoever is HBDI doorgedrongen in Nederland? De Vlaamse auteurs in de vorige Skepter wisten het niet (zie: Gevierendeelde hersenen), maar ik kan ze verzekeren dat HBDI al volledig is ingeburgerd in Nederland. Een verslag van twee enerverende cursusdagen.

Trefwoorden: Herrmann Brain Dominance Instrument
Onderwerp: psychologie – algemeen

Samen gematigd somberen
Skepsiscongres ‘Gaat de Verlichting uit?’
G.C. Molewijk
Skepter 18.4 (2005) p. 38-41

Hijme Stoffels betoogde op het Skepsiscongres (29 oktober in Hogeschool Domstad) dat de secularisatiethese niet klopt. Weliswaar is Europa behoorlijk geseculariseerd, maar de VS niet. In Nederland wordt geloof meer persoonlijk maar verdwijnt niet. Volgens de tweede spreker, Paul Cliteur, leeft er in Nederland geen besef dat rationaliteit, wetenschap, democratie en mensenrechten bedreigd worden. Maar de islam of althans Al-Qaida bedreigt de verlichting wel degelijk. Rijk van Dijk vertelde over de pinksterkerken. Hans Jansen schetste hoe de westerse moslims steeds vaker in de ban van radicaal-islamitische ideeën komen. Een zeer geslaagd congres.

Trefwoorden: Voltaire, Montesquieu, Spinoza, Kant, Bayle, Theo van Gogh, pinksterkerken, Euro-Islam, rooms-katholieken, mormonen, Turkije
Onderwerp: skeptici – congres

Het vrije woord
Irving onder arrest
Stef Ketelaar
Skepter 18.4 (2005) p. 42

Holocaustontkenner David Irving is in Oostenrijk gearresteerd op beschuldiging van uitlatingen in 1989. Die opmerkingen waren hem al op een verloren proces tegen Deborah Lipstadt komen te staan. Een Canadese organisatie zamelt nu geld in. Een vergelijkbaar geval is dat van Ernst Zündel, een andere holocaustontkenner, die bovendien denkt dat de nazi’s een geheime ufo-basis op Antarctica hebben. Die kreeg ook (in 1988) een strafproces aan zijn broek, wat hem veel publiciteit opleverde. Tegengas moet van het vrije debat komen, niet van de rechter.
NB. Tijdens het proces verklaarde Irving dat bij nader inzien de Holocaust een realiteit was.

Trefwoorden: Ahmadinejad, Irving, Holocaust
Onderwerp: pseudowetenschap – holocaustontkenning

Complot in opmars
Stef Ketelaar
Skepter 18.4 (2005) p. 43-45

Bespreking van James McConnachie en Robin Tudge, The rough guide to conspiracy theories (2005). Complottheorieën krigen tegenwoordig wetenschappelijke aandacht. Complottheorieën zijn van alle tijden. Sinds de Franse Revolutie worden vrijmetselaars vaak van samenzweringen beschuldigd. Zulke theorieën kunnen gevaarlijk zijn, zoals de Protocollen. Speciaal in de VS bloeien de complottheorieën. Complottheorieën vindt men vooral in politiek extremistische kringen. Een probleem van het onderwerp is dat fictie en feiten bij al die complotten door elkaar lopen.

Trefwoorden: Irak, David Kelly, Protocollen, Hitler, Ford, Fidel Castro, Tonkin, Clinton, David Icke, Watergate, vrijmetselaars, verlichting, Barruel, Bijlmerramp, Pim Fortuyn
Onderwerp: complotten – algemeen

Domme constructies (Brief.)
Piet Borst
Skepter 18.4 (2005) p. 45

Reactie op brief van Jacobs in Skepter 18.3. Borst legt uit dat hij niet gezegd heeft dat evolutie alléén maar domme constructies maakt. Jacobs citeert fout. Het boek van Conway Morris is geen steun voor Intelligent Ontwerp, en pleidooien voor Intelligent Ontwerp hebben geen schijn van kans om in PNAS door te dringen. Het aanhalen van zes VU-biologen is een gotspe, want die betoogden juist dat ze niets van Intelligent Ontwerp moesten hebben.

Trefwoorden: Intelligent Ontwerp, Intelligent Design, Conway Morris, darwin
Onderwerp: religie – creationisme

In het wilde web – Staya Erusa: een saaie openbaring
Rob Nanninga
Skepter 18.4 (2005) p. 46

Staya Erusa is een film die pretendeert de grootste openbaring in de geschiedenis te zijn. De titel is betekenisloos. Hij gaat over de leerstellingen van Harry Beckers die na een gevangenisstraf zijn paranormale vermogens ontdekte, en die Claudia Brederwold ontmoette (die ook stemmen hoorde). De film bestaat uit voorgelezen artikelen van Harry begeleid door willekeurige beelden. De temperatuur op aarde stijgt, zo horen we, omdat het bewustzijn dichter bij zijn kern, namelijk het atoom, komt, en daardoor komt de aarde dichter bij de zon.

Trefwoorden: Staya Erusa, Ronald Jan Heijn, prinses Irene, Beckers, Brederwold, Dalai lama, Alice Bayley, Baleu, van Ulsen
Onderwerp: religie – New Age

Skeptische bladen
Jan Willem Nienhuys
Skepter 18.4 (2005) p. 47

Skeptical Inquirer 29.5 bericht dat volgens een Harris poll creationisme in de VS met tien percent is toegenomen en dat inmiddels de helft van de Amerikanen vindt dat creationisme op school moet onderwezen naast evolutietheorie. In de Britse Skeptic 18.3 vertelt Martin (NB. niet: Mary zoals abusievelijk vermeld) Parkinson hoe lastig is het is om met gelovigen te discussiëren.