Skepter 2.2 (1989)

Tweede nummer van jaargang twee.

Beknopte inhoud

• Hypnose – de verbeelding aan de macht door Rob Nanninga
• Paravisie presenteert… de afgang van de psychische chirurgen door G.C. Molewijk
• Gooi het niet in de doofpot – ‘Helderziendheid’ in Zutphen door Co Stolper
• De filosofie van de schijn (1) – De zeven zonden van de pseudo-wetenschap door A.A. Derksen
• Boekbespreking. Parariteiten – het belang van woorden bij het spreken over parapsychologie door Gerd H. Hövelmann
• Hoe helder kan men zien: Het onderzoek van de paranormale tips in de ontvoeringszaak G.J. Heijn door C.M. Braams
• Boekbespreking. Bach en de getallensymboliek door Simon Burgers
• Boekbespreking. New Age – oud nieuws door Emmy Jacobs
• Boekbespreking. De tunnel en het licht door Werner Eeman
• Skeptische uitgaven

Samenvattingen

Hypnose:
de verbeelding aan de macht
Rob Nanninga
Skepter 2.2 (1989) p. 1-6

Hypnose is niet zo’n buitengewone bewustzijnstoestand als lang gedacht is. Veel hangt af van de verwachtingen die gecreëerd worden en van de verbeeldingskracht van de gehypnotiseerde. De zogeheten fantasy prone zijn makkelijk hypnotiseerbaar. Er wordt veel onderzoek op dit gebied gedaan.

Trefwoorden: hypnose, Orne, Frederick Evans, bewustzijnstoestand, Barber, Spanos, ufo, amnesie, Ian Wilson, Hanssen, Rostelli, fantasy prone
Onderwerp: psychologie – hypnose

Paravisie presenteert…
de afgang van de psychische chirurgen
G.C. Molewijk
Skepter 2.2 (1989) p. 7

Op een Paravisie-manifestatie in Den Haag (4-6 mei 1989) werd een demonstratie psychische chirurgie gegeven. Mirna Fernandez en Adin G. Lugue traden op, omgeven door camera’s en bekeken door goochelaars. Ze bakten er niet veel van en dat was te zien in het programma Jongbloed en Joosten.

Trefwoorden: Paravisie, psychische chirurgie, Kazan, Leo de Ruiter, Roel van Wijk, Jongbloed en Joosten, Zwarte Gat
Onderwerp: gezondheid – psychische chirurgie

Gooi het niet in de doofpot
‘Helderziendheid’ in Zutphen
Co Stolper
Skepter 2.2 (1989) p. 8-10

Helderziende Clasina Kastermans uit Zutphen had in 1988 waardeloze tips gegeven over de pompmoord in Warnsveld 1985. Ze had ook advies gegeven in de zaak Gerrit Jan Heijn. Bij inspectie bleek daar helemaal niets van te kloppen.

Trefwoorden: Kastermans, Heijn, Warnsveld, Neu.
Onderwerp: paranormale – helderziende persoon

Umberto Eco
Jan Willem Nienhuys
Skepter 2.2 (1989) p. 10

Korte bespreking van De slinger van Foucault als recept om lectuur te vervaardigen voor de occulte markt.

Trefwoorden: Eco, complot, Atlantis, occultisme
Onderwerp: religie – New Age

De filosofie van de schijn [1]
De zeven zonden van de pseudo-wetenschap
A.A. Derksen
Skepter 2.2 (1989) p. 11-19

Het falsificatiebeginsel volstaat niet om pseudowetenschap te herkennen. Die kenmerkt zich ook door onder andere: geen behoorlijke bewijzen, immunisering, spectaculaire coïncidenties, wondermethode. De psychoanalyse geeft treffend illustratiemateriaal.
NB. Deel 2 is in Skepter 2.3

Trefwoorden: Popper, pseudowetenschap, Freud, psychoanalyse, Fliess, Grünbaum, hypnose, placebo, Oedipus, neurose, Wegener, castratie-angst, Wolfman, droomuitleg
Onderwerp: pseudowetenschap

Parariteiten
het belang van woorden bij het spreken over parapsychologie
Gerd H. Hövelmann
Skepter 2.2 (1989) p. 20-27

Recensie van Parariteiten: Een kritische blik op het paranormale, door Rob Nanninga.

NB. Dit boek kan tegenwoordig worden gedownload van deze site.

Trefwoorden: paranormale, parapsychologie, spiritisme, Geller, Hoebens, astrologie, Gauquelin, CSICOP, Psi, parawetenschap
Onderwerp: parapsychologie

Hoe helder kan men zien
Het onderzoek van de paranormale tips in de ontvoeringszaak G.J. Heijn
C.M. Braams
Skepter 2.2 (1989) p. 27-29

Inzake de ontvoering van Gerrit Jan Heijn (9 september 1987) werden bijna 2000 paranormale tips ontvangen en overgedragen aan het Nederlands Instituut voor Toegepaste Parapsychologie (NITP). De dader werd begin april 1988 gearresteerd toen hij het losgeld begon uit te geven. De toedracht werd toen duidelijk en de tips konden beoordeeld worden. In februari 1989 bleek: geen der paranormale tips had enige waarde.

Trefwoorden: Heijn, paragnosten, helderzienden, parapsychologie, Neu, NITP
Onderwerp: paranormale – helderziendheid

Bach en de getallensymboliek
Simon Burgers
Skepter 2.2 (1989) p. 30-32

Bespreking van Kees van Houten en Marinus Kasbergen, Bach en het getal. De auteurs bedenken de meest onzinnige numerologische interpretaties van de muziek van Bach. Pure pseudowetenschap.

Trefwoorden: Bach, pseudowetenschap, getallen
Onderwerp: pseudowetenschap – geschiedenis

New Age: oud nieuws
Emmy Jacobs
Skepter 2.2 (1989) p. 33-34

Bespreking van de bundel onder redactie van Robert Basil, Not Necessarily the New Age (1988). Dit werk is nogal Amerikaans georiënteerd. De New Age is de nieuwste versie van een occulte metafysische religie, waarvan de groei gelijk opging met de ontwikkeling van de wetenschap.

Trefwoorden: New Age, reïncarnatie, CSICOP, Doorman, Korzec, Bridey Murphy, Melvin Harris, Shirley MacLaine, vliegtuigspel
Onderwerp: religie – New Age

De tunnel en het licht
Werner Eeman
Skepter 2.2 (1989) p. 35-37

Bespreking van De tunnel en het licht: Het verschijnsel van de bijna-dood-ervaring, door Raymond A. Moody (1989). De Amerikaanse psychiater Moody heeft het verschijnsel van de BDE (bijnadoodervaring) weliswaar bekend gemaakt, maar hij is niet op de hoogte van al het onderzoek dat op dat gebied is gedaan. Bewijs voor de bewering dat het bewustzijn niet met het leven ophoudt vormen de BDE’s al helemaal niet.

Trefwoorden: Moody, bijna-dood, bijna-doodervaring, Morse, Sambo, Ring, Grosso, Blackmore, uittredingservaring, Karlis Osis
Onderwerp: religie – bijnadoodervaringen

Een uitgelezen jaar: Een overzicht van nieuwe skeptische uitgaven
Cees van Dam
Skepter 2.2 (1989) p. 38-40

Becommentarieerde opsomming van een twintigtal (her)uitgaven van skeptische boeken en tijdschriften, met als belangrijkste Terence Hines, Pseudoscience and the paranormal: a critical evaluation of the evidence.
Onderwerp: skeptici – publicaties

Drie korte berichten
Skepter 2.2 (1989) p. 40

Opnames met uitspraken van Het Zwarte Gat zijn beschikbaar voor analyse, bijvoorbeeld om te kijken of ze kloppen. De lezingen van het eerste Skepsis-congres zijn op floppy beschikbaar, en het Skepsis-archief wordt langzaam voller.

Trefwoorden: Zwarte gat, congres, Skepsis, archief.
Onderwerp: skeptici

Grafologie (Kort bericht.)
Skepter 2.2 (1989) p. 40

QED organiseerde een grafologietest: brieven van verschillende personen met duidelijk verschillende beroepen of competenties (bijvoorbeeld acteurs en monniken) moeten gesorteerd worden. Grafologen en leken scoorden wat meer dan de helft goed (een munt zou 50% gescoord hebben), maar het verschil was niet significant (p=0,06).

Trefwoorden: QED, grafologie, significantie
Onderwerp: pseudowetenschap – grafologie

Wichelroede (Kort bericht.)
Skepter 2.2 (1989) p. 41

De Duitse professoren en aardstraalgelovigen Betz en König mogen voor vierhonderdduizend D-mark een onderzoek doen naar het wichelroedeverschijnsel. Onze zuster de GWUP spreekt van een duur en slecht opgezet onderzoek.

Trefwoorden: wichelroede, aardstralen, Hans-Dieter Betz, Herbert König, GWUP, schuurexperiment
Onderwerp: pseudowetenschap – wichelen

Geokosmische relaties (Kort bericht.)
Skepter 2.2 (1989) p. 41

De Landbouwuniversiteit Wageningen organiseerde 19-22 april 1989 een conferentie over geokosmische relaties. Het was een overladen programma met een ratjetoe aan rijp en groen en zelfs een zitting over astrologie, waar Gauquelin opdaagde.

Trefwoorden: geokosmisch, Wageningen, Gauquelin, Jaap Venker
Onderwerp: pseudowetenschap – congres

Literatuurlijst (Kort bericht.)
Skepter 2.2 (1989) p. 41

In voorbereiding is een uitvoerige Skepsis-literatuurlijst. Een voorproefje op p. 38 van dit blad.

Trefwoorden: literatuur
Onderwerp: skeptici – publicaties

Merkawah (Kort bericht.)
Skepter 2.2 (1989) p. 41

De pas opgerichte stichting Merkawah wil 500 gereanimeerden interviewen en zo de bijnadoodervaringen in kaart brengen.

Trefwoorden: bijnadoodervaring, Merkawah
Onderwerp: religie – bijnadoodervaringen

Koude kernfusie (Kort bericht.)
Skepter 2.2 (1989) p. 41

Kort na de geruchtmakende persconferentie over koude kernfusie door Pons en Fleischmann liet de Maitreya bij monde van zijn profeet Benjamin Creme weten dat hij het allemaal al voorspeld had. In een moeite door voorspelde hij dat Margaret Thatcher over drie maanden zou aftreden.
NB. Het werd twintig maanden.

Trefwoorden. Pons, Fleischmann, koude kernfusie, Maitreya, Creme, Thatcher
Onderwerp: religie – Maitreya