Skepter 2.1 (1989)

Eerste nummer van jaargang twee.

Beknopte inhoud

• De manipulator – In het niemandsland van hypnotiseur Rasti Rostelli door P.J. Hansen
• Dood en opstanding – Epilepsie en bovennatuurlijke ervaringen door Th.W. Rentmeester
• Creditivisme en positivisme – Geloof versus wetenschap in de geneeskunde door E.J. Ariëns
• Nessie, waar ben je? De geschiedenis van een monster door Rob Nanninga
• Pseudowetenschappen zijn gevaarlijk – voorbeelden uit de exacte wetenschappen door G.C. Molewijk
  Vuur en ijs – Werelden in botsing en geleerden in beroering: Katastrofisme versus uniformisme Deel 2 door Marcel Hulspas en Rob van Gent
• Brieven
  

 

Samenvattingen

In dit overzicht komen de titels precies overeen met de gedrukte versie.

De manipulator
In het niemandsland van hypnotiseur Rasti Rostelli
P.J. Hanssen
Skepter 2.1 (1989) p. 1-6

Hanssen heeft veel kritiek op de onverantwoorde toepassing van Rasti Rostelli’s toneelhypnose, met vuurloop-onderdeel. Hij verzuimt vaak mensen na hypnose goed wakker te maken. Het is duidelijk dat Rostelli geen belangstelling voor zijn slachtoffers heeft. Een Eindhovens ziekenhuis krijgt veel brandwonden te behandelen, maar Rostelli (eigenlijk Roland van den Berg) beweert dat betrokkenen zich niet aan de voorschriften hebben gehouden.

Trefwoorden: Rostelli, hypnose, vuurlopen
Onderwerp: psychologie – hypnose

Naschrift van de redactie
Skepter 2.1 (1989) p. 6

Gehypnotiseerden zijn niet zo willoos als Hanssen suggereert.

Trefwoorden: Rostelli, hypnose
Onderwerp: psychologie – hypnose

Dood en opstanding
Epilepsie en bovennatuurlijke ervaringen
Th. W. Rentmeester
Skepter 2.1 (1989) p. 7-10

Epilepsie-aanvallen zijn vaak niet goed herkenbaar. De zieke heeft dan vreemde gewaarwordingen en hallucinaties en handelt verward. In religieuze literatuur komen veel wonderverhalen voor die wel eens epilepsiegevallen kunnen zijn. Lijders aan frequente aanvallen zijn gevoelig voor het placebo-effect: als een andere behandeling gestart wordt, neemt de aanvalsfrequentie sterk af.

Trefwoorden: epilepsie, hallucinatie, Bijbel, Raphaël, Hippocrates, Hildegard van Bingen, placebo
Onderwerp: religie – hallucinaties en visioenen

Onderzoek van Boerenkamp (Kort bericht.)
Skepter 2.1 (1989) p. 10

John Neu vindt Boerenkamps onderzoek alleen maar een beoordeling van een stel matige paragnosten, en Bierman vind het geen doctorstitel waard. Bierman zelf vindt beweringen die 50% kans hebben om te kloppen ook nog potentieel paranormaal.

Trefwoorden: Heilijgers, Leo de Ruiter, Zwarte Gat, John Neu, Bierman
Onderwerp: parapsychologie – helderziendheid

Creditivisme en positivisme
Geloof versus wetenschap in de geneeskunde
E.J. Ariëns
Skepter 2.1 (1989) p. 11-21

Psychosociale effecten van behandeling inclusief placebo-effecten kunnen aanzienlijk zijn. Daar profiteren de alternatieve behandelwijzen van.

Trefwoorden: Nederlandse Stichting voor Statistiek, paranormaal geloof, WHO, alternatieve genezers, rugpijn, placebo, homeopathie, Benveniste, Reilly, bijwerkingen, wachtkamereffect, Attevelt, Paul van Dijk, NFPN
Onderwerp: gezondheid – alternatieve geneeswijzen

Advertentie
Skepter 2.1 (1089) p. 21

Reclame voor Helderziendheid bekeken.

Trefwoorden: advertentie, parapsychologie
Onderwerp: parapsychologie – helderziendheid

HiFi (Kort bericht.)
Skepter 2.1 (1989) p. 21

Engelsman Peter W. Belt vindt dat allerlei voorwerpen (boeken, tafels, kleding) door middel van ‘ladingsomslagen’ de werking van HiFi storen. Hij heeft ook een remedie, bijvoorbeeld strategisch aangebrachte losse stukken papier. Objectief bewijs ontbreekt.

Trefwoorden: hifi
Onderwerp: randwetenschap – hifi

Hypnose (Kort bericht.)
Skepter 2.1 (1989) p. 21

In Italië is de magiër Casella, die hypnosekunstjes uithaalt en een schandaal veroorzaakt. Volgens de Volkskrant.

Trefwoorden: Casella, hypnose
Onderwerp: psychologie – hypnose

Nessie, waar ben je?
De geschiedenis van een monster
Rob Nanninga
Skepter 2.1 (1989) p. 22-26

Bespreking van ruim een half dozijn boeken over het Monster van Loch Ness. Dit zou in 1933 voor het eerst gezien zijn. Niet lang daarna luwde de belangstelling, om in 1967 weer te beginnen. Uitgebreide zoektochten hebben niets opgeleverd, en de weinige ‘toevallige’ waarnemingen zijn verdacht.

Trefwoorden: Loch Ness, Alex Campbell, Mackay, Wilson, John MacDonald, Philip Stalker, Henry Bauer, Gehraty, Edward Mountain, Constance Whyte, Tim Dinsdale, Frank Searle, Tucker, Adrian Shine, Robert Rines
Onderwerp: randwetenschap – Loch Ness

Pseudowetenschappen zijn gevaarlijk
Voorbeelden uit de exacte wetenschappen
G.C. Molewijk
Skepter 2.1 (1989) p. 27-32

Platteaardegelovigen zoals Klaas Dijkstra zijn ongevaarlijk, maar voorbeelden van gevaarlijke pseudowetenschap zijn: Lysenko, creationisme (als dat gaat voorschrijven wat er in de schoolboeken moet staan), de aanhangers van de wereldijsleer van Hörbiger traden behoorlijk agressief op. De Arische fysica wilde Einstein kwijt.

Trefwoorden: Popper, Kuhn, Feyerabend, Koningsveld, wetenschap, pseudowetenschap, geschiedwetenschap, Oort, Ptolemeüs, Copernicus, Newton, Dijkstra, platte aarde, ufo, Trotsky, Lysenko, Lamarck, Ger Harmsen, creationisme, Blijdorp, pi in Indiana, Stalin, waarschijnlijkheidsleer, Hörbiger, Wereldijsleer, Hans Schindler, Hitler, Hawking, Arische fysica, transcendente meditatie
Onderwerp: pseudowetenschap

Vuur en ijs – Werelden in botsing en geleerden in beroering
Katastrofisme versus uniformisme – Deel 2
Marcel Hulspas en Rob van Gent
Skepter 2.1 (1989) p. 33-37

NB. Deel 1 staat in Skepter 2.1

Plato’s verhaal over Atlantis heeft velen geïntrigeerd, en er zijn veel vermoedens geuit over de ware locatie van Atlantis en soortgelijke verdwenen continenten.

Trefwoorden: Plato, Atlantis, Aristoteles, Bailly, Buffon, Carli, Bory de Saint-Vincent, Fabry d’Olivet, racisme, Cuvier, Lyell, Donelly, Blavatsky, Lemurië, Hyperborea, Churchward, Mu, Wilford, Beaumont, Marinatos, Velikovsky, Haeckel, Steiner
Onderwerp: pseudowetenschap – geschiedenis

Paranormale geneeswijze (Twee brieven.)
Skepter 2.1 (1989) p. 38-39

A.M. Hagemeier maakt kanttekeningen bij artikel Vroon in Skepter 1.4, speciaal over het nocebo- en het placebo-effect, en Vroon antwoordt.

Trefwoorden: nocebo, placebo, ethiek
Onderwerp: gezondheid – placebo

Werkgroepen (Kort bericht.)
Skepter 2.1 (1989) p. 39

Het bestuur wil meer werkgroepen en heeft een lijst deskundigen die een lezing kunnen verzorgen. De Belgische skeptici (Werkgroep Prometheus) organiseert in de Vrije Universiteit op 11 maart een symposium ‘Pseudo of Para?’. En de informatiefolder is klaar. En op de volgende pagina wordt gevraagd naar cartoonisten voor Skepter.

Trefwoorden: skeptici
Onderwerp: skeptici – organisatie

Kruiden (Kort bericht.)
Skepter 2.1 (1989) p. 40

Met kruiden wordt veel geld verdiend, maar ernstige ongelukken zijn al gerapporteerd. Moeten kruiden niet ook als geneesmiddelen worden behandeld? Nee, zegt staatssecretaris Dees, want dan zouden we alles moeten verbieden.

Trefwoorden: kruiden, registratie, Dees, Nieuw-Zeeland, Italië
Onderwerp: gezondheid – kruiden

Shakespeare (Kort bericht.)
Skepter 2.1 (1989) p. 40

Het Britse Hogerhuis beslist dat Shakespeare alles zelf geschreven heeft. Eigenlijk een geldinzamelingsactie.

Trefwoorden: Marlowe, Francis Bacon, Edward de Vere
Onderwerp: randwetenschap – Shakespeare

Paragnoste (Kort bericht.)
Skepter 2.1 (1989) p. 40

Paragnoste Clazina Castermans beweerde op 24 november 1988 dat ze een gouden tip aan de politie heeft gestuurd inzake Heijn. Onzin, ontdekte Skepsis-bestuurslid Co Stolper.

Trefwoorden: Castermans, Heijn, Stolper
Onderwerp: paranormale – helderziende persoon

Handlezen (Kort bericht.)
Skepter 2.1 (1989) p. 40

Handlezer Edo Sprong wil niet meewerken aan een door Skepsis voorgesteld onderzoekje. Hij wil liever samenwerken met wetenschappers om zijn systeem verder te ontwikkelen. Nu is zijn programma ‘Alles in de hand’ bij TROS gestopt.

Trefwoorden: handlezen, Sprong, Ralph Inbar, Joop van den Ende
Onderwerp: paranormale – handlezen

CSICOP European Conference
Skepter 2.1 (1989) p. 41

Aankondiging van het tweede Europese Skeptische Congres in Bad Tölz in Duitsland, 5-7 mei 1989, met ‘call for speakers’.

Trefwoorden: skeptici, congres
Onderwerp: skeptici – congres