De Eerste Hoofdwet van de thermodynamica heeft ons eeuwenlang gevangen gehouden in de beperkingen van het energiebehoud. Maar als we een recente demonstratie aan de TU Delft mogen geloven, dan kun je een motor laten draaien zonder dat dit energie kost.
door Martin Bier (02/05/2010)
BEWEGING, elektriciteit en warmte zijn slechts enkele van de verschijningsvormen van energie. Energie kan worden omgezet van de ene vorm naar de andere, maar het is niet mogelijk om energie uit het niets tevoorschijn te toveren. Auto’s hebben brandstof nodig en wasmachines houden op met draaien als je de stekker uit het stopcontact trekt.
Sinds kort bestaat er echter een videofilmpje (zie onder dit blog) waaruit blijkt dat men aan de Technische Universiteit Delft niet meer zo zeker is van de Eerste Hoofdwet van de thermodynamica, beter bekend als de wet van behoud van energie. De video toont een perpetuum mobile van de Turkse uitvinder Muammer Yıldız, een gepensioneerde politieman. Op 20 april 2010 demonstreerde hij zijn vinding aan de verzamelde ingenieurselite. Naar verluidt bevat zijn apparaat niet meer dan een aantal permanente magneten. Yıldız kan er een ventilator behoorlijk hard op laten draaien. Omdat hij zelf geen Engels spreekt, werd hij bijgestaan door een bevriende advocaat.
De demonstratie werd toegelicht door dr. Jorge Duarte (“My name is not David Copperfield.”), al had hij wat moeite om boven het geluid van de ventilator uit te komen. Duarte is verbonden aan de Faculteit Electrical Engineering van de TU Eindhoven, waar ook een demonstratie plaatsvond. In 2005 reisde hij al eens naar Turkije om een eerdere uitvinding van Yıldız te onderzoeken: een grote metalen kist die eveneens op onverklaarde wijze stroom leverde. Duarte schreef daar een onderzoeksrapport over, maar kreeg helaas geen toestemming om in de kist te kijken.
De video van de demonstratie aan de TU Delft is dankbaar overgenomen op verscheidene onorthodoxe websites, waaronder ufowijzer.nl en zapruder.nl. Een onbegrijpelijk en in het Duits gesteld patent is inmiddels ook op het web te vinden. Is de magneetmotor van Yıldız het eerste perpetuum mobile dat echt werkt?
Bij de Delftse demonstratie en op sommige websites wordt gemeld dat de uitvinding gebruikmaakt van zogenaamde nulpuntsenergie. De nulpuntsenergie is een begrip uit de kwantumveldentheorie. Reeds in eenvoudige kwantumsystemen, zoals de harmonische oscillator, blijkt dat een systeem nooit stil kan staan. Ook in de toestand met de laagste energie, de zogenaamde grondtoestand, trilt het met een kleine energie. Volgens de kwantumveldentheorie is het vacuüm gevuld met trillende elektromagnetische velden. Een echt “leeg vacuüm” zou derhalve niet mogelijk zijn. Een vacuüm zou altijd een minimale hoeveelheid energie bevatten.
Dit is een boeiend en vruchtbaar idee. De kwantumtorpedo’s in Star Trek worden bijvoorbeeld geacht hun explosieve lading te betrekken uit deze nulpuntsenergie. De Nederlandse fysicus Hendrik Casimir voorspelde in 1948 dat de nulpuntsenergie een waarneembare aantrekkende kracht zal veroorzaken tussen twee parallelle platen die zich op enkele duizendsten van een millimeter van elkaar bevinden. In nanotechnologische constructies zou het casimireffect waarneembare consequenties kunnen hebben. Maar voor het functioneren van zaken op de macroscopische schaal is het veronderstelde effect verwaarloosbaar klein.
Met de exploitatie van nulpuntsenergie gaat het sowieso om een soort contradictio in terminis. Men kan energie uit een systeem aftappen door dat systeem van een hogere naar een lagere energietoestand te doen gaan. Met de nulpuntsenergie zitten we echter reeds in de laagste energietoestand. Het is dus zo goed als uitgesloten dat er in het apparaat van Yıldız op grote schaal nulpuntsenergie wordt aangezogen en omgezet.
In de video wordt niet verteld met welk vermogen de ventilator draait. Op basis van wat we zien en horen is 200 watt waarschijnlijk een redelijke schatting. Er bestaat een omvangrijke subcultuur van hobbyisten die zich bezighouden met modelbouw van auto’s, boten, vliegtuigen en helikopters. Een uurtje surfen langs de talloze modelbouwwebsites leert dat je zo’n 100 watt per kilo nodig hebt om een modelheli te laten zweven. Daarvoor zijn kleine motortjes in de handel, die ook goed bruikbaar zijn om de stunt aan de TU te evenaren. Het onderstaande model is voor $17,50 te koop bij XHeli.com. De lengte en de diameter van dit apparaatje bedragen slechts 3 cm. Niettemin is het in staat om continu ruim 200 watt om te zetten van elektriciteit naar draaibeweging.
Radiografisch bestuurde modelvliegtuigjes en modelhelikopters werken tegenwoordig meestal op oplaadbare lithium-polymeer-batterijen, bekend als Lipo-batterijen. Deze hebben een lage interne weerstand en leveren de grootste hoeveelheid energie per kilo. Een geschikte Lipo-accu met 5 cellen is al voor minder dan 50 dollar op internet te koop. Hij weegt een halve kilo en is makkelijk in staat om meer dan 10 minuten lang 200 watt te leveren.
De uitvinding van Yıldız weegt 48 kg. Op de video is te zien hoe de magneetmotor na afloop van de demonstratie gedeeltelijk uit elkaar wordt geschroefd. Maar de getoonde inspectie is bij lange na niet grondig en serieus genoeg om een verborgen batterij ter grootte van een GSM en een motortje ter grootte van een duim te onthullen. Bovendien hadden de Delftse ingenieurs het apparaat beter wat langer kunnen laten draaien. Als de energie echt uit het niets kwam, dan zou dat geen probleem mogen zijn. Maar de herrie die het ding maakte en de belofte dat hij helemaal gedemonteerd zou worden, was misschien een reden om hem al snel weer uit te zetten.
Vooralsnog is het uiterst onwaarschijnlijk dat het mysterieuze apparaat met behulp van permanente magneten nulpuntsenergie kan aanboren en omzetten. Het zou de grootste en meest spectaculaire wetenschappelijke sensatie van de afgelopen twee eeuwen zijn indien de Eerste Hoofdwet van de thermodynamica hier werkelijk werd gebroken.
Een respectabele modelheli houdt het in de lucht zo’n 15 minuten vol. Het blijkt dat er nog nooit een demonstratie is geweest waarbij het apparaat van Yıldız langer dan 15 minuten in werking was. Het Delfts applaus voor de prestatie van deze uitvinder lijkt me daarom nogal voorbarig en misplaatst.
Yıldız is op dit gebied niet de enige uitvinder die sponsors zoekt. Een ander bekend voorbeeld is de Perendev magneetmotor van Mike Brady. Hij werd op 29 maart jongstleden in Zwitserland gearresteerd en uitgeleverd aan Duitsland, waar 61 lichtgelovigen hem samen al een miljoen hadden betaald voor een exemplaar van zijn brandstofloze motor.
Zie ook: TU DELFT GEKIDNAPT DOOR ALIENS! – Skepsis Blog van 9 juni 2010
Oorspronkelijk was dit artikel gepubliceerd op het (oude) Skepsis-blog en bestond de mogelijkheid om daaronder in discussie te gaan, waar geregeld uitvoerig gebruik van werd gemaakt. De discussie onder dit bericht kan de geïnteresseerde teruglezen in deze pdf (45 pagina’s).