Skepter 12.4 (1999)

Vierde nummer van jaargang 12.

Beknopte inhoud

• Parariteiten
• Stop de persen
• Gekruide leugentjes – Advertenties voor ‘geneeskrachtige kruiden’ door Marie Prins
  Kruiden zijn niet altijd zo heilzaam als de advertenties ons willen laten geloven.
• Uit je dak in het graan – De sensatie van het graancirkels maken door Remko Delfgaauw
  Remko Delgaauw maakte in Zeeland fraaie graancirkels die duizenden belangstellenden trokken. In Skepter beschrijft hij zijn werkwijze en zijn ervaringen.
• Gelukkig met psychotherapie! door Geerdt Magiels
• Parasieten in het brein – hypnose, hysterie en hersenhelften door Marcel Hulspas
• Slaap je dood! door Frans Meulenberg
• Een UFO in je hoofd – de wonderbare buitenaardse ‘implantaten’ door Marcel Hulspas
• Hieper Boreas
• Pionier van de vrije energie – Het leven van uitvinder John Worrel Keely door Theo Paijmans
• Jomanda’s racististische goeroe door Xander Oosthoek
• Onbekende velden door Peter Bügel
• Boekbespreking. Het raadsel van de graancirkels door Rob Nanninga
  De Eindhovense fysicus dr. Eltjo Haselhoff is er van overtuigd dat niet alle graancirkels mensenwerk zijn.
  
• Boekbespreking. Alles onder controle door Marcel Hulspas
• Gesignaleerd
• Podium. De kronkelweg van de opperantroposoof door Walter Heijder
• Brieven
• Skeptische bladen

Samenvattingen

In dit overzicht komen de titels precies overeen met de gedrukte versie.

Parariteiten: 27 ongewenste kinderen
Marcel Hulspas
Skepter 12.4 (1999) p. 2

Liz Bijnsdorp (zie Skepter 8.1) had nog 27 persoonlijkheden over van de oorspronkelijke 147, die wilde ze ook kwijt, maar nu wil ze nog maar één ding: erkenning van haar lijden. Haar therapeut hield het ook voor gezien.

Trefwoorden: Bijnsdorp, meervoudige persoonlijkheid
Onderwerp: psychologie – meervoudige persoonlijkheden

Parariteiten: Wie is de echte Karmapa?
Rob Nanninga
Skepter 12.4 (1999) p. 2-3

Het rommelt in het Tibetaans boeddhisme. De Dalai Lama is het hoofd van de gelugpa-sekte, maar er is ook de oudere kagyupa-sekte en nog drie andere. De Karmapa is het hoofd van de kagyupa en de sharmapa is de nummer twee van de Kagyupa. Nu is er ene Urgyen Trinley Dorje (geb. 1986) karmapa, maar niet iedereen erkent hem; hij is bovendien uit China gevlucht.
NB. Bij de gelugpa is de Panchen Lama de nummer twee.

Trefwoorden: Tibet, karmapa, sharmapa
Onderwerp: religie – boeddhisme

Parariteiten: Nieuwe wonderen van Jezus
Marcel Hulspas
Skepter 12.4 (1999) p. 3

A Course in Miracles (gechannelde berichten van Jezus) van Helen Shucman is nu vertaald en uitgegeven door Ankh-Hermes. Het is voornamelijk optimistisch gnosticisme, dodelijk saai opgeschreven. Het kost 125 gulden.

Trefwoorden: Course in Miracles, Shucman, Jezus
Onderwerp: religie – New Age

Stop de Persen 2 augustus 1999 – 29 oktober 1999
Jan Willem Nienhuys
Skepter 12.4 (1999) p. 4-5

Trefwoorden: sekskelders, homeopathie, Oininio, Paco Rabanne, lanspuntslag, vrijmetselaars, Falun Gong, Ritalin, Falun Hong, natuurvoeding, piramidespel, voodoo, aflaten, Jasmuheen, incesttherapeut, Ignobelprijzen, Scientology, bloedgroependieet, ayahuasca, jaarwisseling, gen-aardappelen, Dalai Lama, sint-janskruid, Haggenauer, Oude Testament
Onderwerp: sdp

Gekruide leugentjes
Advertenties voor ‘geneeskrachtige kruiden’
Marie Prins
Skepter 12.4 (1999) p. 6-11
Niet zo slimme Smart Shops (kader)
Skepter 12.4 (1999) p. 11

Supplementen, waaronder veel kruidenmengsels, zijn doorgaans onzinnig, maar voor deze ‘gezondheidsproducten’ wordt volop reclame gemaakt. Van de KOAG/KAG mag dat. Die heeft lijsten van toegestane leugens. zoals ‘ondersteunt of helpt de gezonde xyz’. Er zijn wel kruiden die iets doen. Zo vermindert moederkruid het aantal migraineaanvallen, maar doet niets als een aanval eenmaal begonnen is. Veel kruidenmiddelen – ook de ietwat werkzame – hebben bijwerkingen.

Trefwoorden: Solanum dulcamara, haaienkraakbeen, vermagering, afslanken, thee, Pu-Erh, arginine, ornithine, spirulina, polyfenolen, ginkho, ginseng, knoflook, KOAG, moederkruid, Tanacetum parthenium, migraine, sint-janskruid, hypericum perforatum, valeriaan, sumak, heermoes, doornappel
Onderwerp: gezondheid – kruiden

Uit je dak in het graan
De sensatie van het graancirkels maken
Remko Delfgaauw
Skepter 12.4 (1999) p. 12-14

Zes mensen en vijf maanden voorbereiding en dan nog twee nachten waren nodig voor de vervaardiging van een graancirkel, of beter een gecompliceerde formatie van cirkels die op 5 augustus 1997 in de krant stond. Een jaar later werd in België met hulp van de VRT weer een formatie gemaakt. Het laatste project was Fe-Male.

Trefwoorden: graancirkels, Gulden Tunnel
Onderwerp: vreemde verschijnselen – graancirkels

Gelukkig met psychotherapie!
Geerdt Magiels
Skepter 12.4 (1999) p. 15-17

Er zijn heel veel psychotherapeuten en heel veel vormen van psychotherapie en ze zijn vrijwel allemaal onbewezen. In elk geval heeft praten zin, en er zijn vier niet-specifieke elementen vereist voor goede psychotherapie, om te beginnen een relatie tussen therapeut en cliënt (die ontbreekt in de psychoanalyse). Verder is de context een rationale en een procedure nodig. Zeker de helft van de effecten van psychotherapie is van deze vier ingrediënten afkomstig. Maar alleen de cognitieve gedragstherapie doet meer dan alleen maar een placebo-effect.

Trefwoorden: psychotherapie, Freud, psychoanalyse, gedragstherapie
Onderwerp: psychologie – psychotherapie

Advertentie
Skepter 12.4 (1999) p. 17

Reclame voor het boek Het Brein: Honderd jaar na Freud van Geerdt Magiels.

Trefwoorden: reclame
Onderwerp: reclame

Parasieten in het brein
Hypnose, hysterie en hersenhelften
Marcel Hulspas
Skepter 12.4 (1999) p. 18-23

De geschiedenis van de ‘meervoudige persoonlijkheid’ is die van een steeds weer opdoemende en wegstervende modegolf. Zo ontstond ‘hysterie’ onder leiding van Charcot in de negentiende eeuw, en verdween weer geleidelijk na het overlijden van Charcot. Charcot was er ook van overtuigd dat hypnose en hysterie verwante verschijnselen waren. Flournoy onderzocht de meervoudige persoonlijkheid. Later (ca. 1930) ontstaat het idee dat de linker- en rechterhersenhelft elk een eigen persoonlijkheid hebben.

Trefwoorden: Salpêtrière, Charcoy, Déjerine, Carl Hansen, Babinski, Janet, Breuer, Freud, Jung, vrouwenemancipatie, medium, Flournoy, Mühl, linkerbrein, rechterbrein
Onderwerp: psychologie – meervoudige persoonlijkheden

Slaap je dood!
Frans Meulenberg
Skepter 12.4 (1999) p. 23

Wie een middagdutje doet heeft grotere kans om vroeg dood te gaan, bleek uit een onderzoek onder 455 zeventigplussers uit Jeruzalem.
NB. Een mogelijke verklaring is dat er bij de siëstahouders meer mannen waren, hoewel er voor morbiditeit en leefstijl wel gecorrigeerd was.

Trefwoorden: middagslaap
Onderwerp: gezondheid

Een UFO in je hoofd
Wonderbare buitenaardse ‘implantaten’
Marcel Hulspas
Skepter 12.4 (1999) p. 24-27

Verhalen over implantaten die bij ufo-ontvoerden zouden zijn ingebracht doen al de ronde sinds 1979. Helaas komt er op zijn best wel eens een minuscuul draadje of stukje kraakbeen uit de ontvoerden tevoorschijn. Of er wordt een onverklaard littekentje gevonden. Het is allemaal te saai om de aandacht lang vast te houden.
NB. Susan Blackmore verhaalt dat een dergelijk implantaat in de mond een korrel amalgaam bleek te zijn.

Trefwoorden: Berry Andreasson, Fowler, Clark, Dorothy Wallis, Hopkins, David Jacobs, Mack, Pritchard
Onderwerp: ufo’s – implantaten

Hieper Boreas
Skepter 12.4 (1999) p. 27

Het verhaal uit de vorige Skepter wordt voortgezet. De supernova die de aarde had weggeslingerd, werd zichtbaar in 1054 maar zelfs die werd in het christelijke Westen in de doofpot gestopt. Het manuscript waar dit alles in staat wordt volgend jaar uitgegeven.

Trefwoorden: humor
Onderwerp: humo

Pionier van de Vrije Energie
Het leven van uitvinder John Worrel Keely
Theo Paijmans
Skepter 12.4 (1999) p. 28-31
Het geheim van Keely (boekrecensie in kader)
Marcel Hulspas
Skepter 12.4 (1999) p. 31

Keely (1827 of 1837–1898) was een uitvinder van allerlei machines in de trant van perpetua mobilia, supermotoren en antizwaartekrachtapparaten, die zouden werken door fusie van vibraties. Zijn apparaten werkten alleen bij hem thuis en na zijn dood werden allerlei verdachte persluchtleidingen en compressors in dat huis gevonden. Zijn bewonderaars beweerden dat het overblijfsels van oude experimenten waren of onderdelen van een inbraakalarm. Keely past in het occultistische geloof in krachtige machines aan het eind van de 19de eeuw, zoals ook in de verhalen van Jules Verne, H.G. Wells, de Vril van Bulwer-Lytton. De antroposoof Rudolf Steiner geloofde ook in Keely.
Paijmans schreef ook Free Energy Pioneer: John Worrell Keely (1998).

Trefwoorden: Keely, Clara Bloomfield-Moore, Olcott, Blavatsky, Tsjolkovsky, Schiaparelli, Wronski, Astor
Onderwerp: pseudowetenschap

Jomanda’s racistische goeroe
‘Ik betreur deze geestelijke armoede’
Xander Oosthoek
Skepter 12.4 (1999) p. 32-35

De boeken van de ’s-Heerenbergse fantast Jozef Rulof (1898-1952) propageren een vorm van occult christendom met onzinnige en gevaarlijke denkbeelden (‘een behoorlijke portie onsmakelijk racisme’), maar Jomanda is vol lof over hem. Maar boeken die ze aanprijst heeft ze zelf niet gelezen, bijvoorbeeld De Volkeren der Aarde.

Trefwoorden: Rulof, Hitler, Holocaust, Jomanda, racisme, homoseksuelen, Zwarte Schaap, Wayti
Onderwerp: paranormale – Jomanda

Onbekende velden
Peter Bügel
Skepter 12.4 (1999) p. 35

Ingenieur Dermois heeft een vernuftige theorie bedacht waarom in L-vorm gebogen koperdraden ondergronds geleidend materiaal zouden kunnen detecteren en zo als wichelroede kunnen fungeren. Zie ook Stop de Persen van 27 mei 1999. De uitleg is verder onbegrijpelijk maar Bügel nam de proef op de som of hij zo een ondergronds regenwaterbassin kon detecteren. Nee dus.

Trefwoorden: Dermois, wichelroede, aardstralen, Mieremet, hypnose, dissociatie
Onderwerp: pseudowetenschap – aardstralen

Het raadsel van de graancirkels
Rob Nanninga
Skepter 12.4 (1999) p. 36-38

Bespreking van Het raadsel van de graancirkels: Feiten, analysen, hypothesen (1998) van Eltjo Haselhoff. Haselhoff denkt dat er veel meer bekend is over ufo’s dan wetenschappers willen toegeven. Zo zagen zeventigduizend Mexicanen in 1991 duidelijk een ufo naast de zon, terwijl de verstokte wetenschappers bleven volhouden dat het gewoon Venus was. Ook ziet Haselhoff het medium Robbert van de Broeke voor vol aan. Bij graancirkels zijn het vooral de knopen in het platgewalste graan die volgens William Levengood onverklaarbaar langer zijn in de cirkels. Helaas geeft Levengood geen precieze data, en Haselhoff vindt het doormeten van knopen te saai.

Trefwoorden: graancirkels, Nieuwerkerk, Stonehenge, Van den Broeke, Nancy Talbot, Levengood, kiemkracht
Onderwerp: vreemde verschijnselen – graancirkels

Alles onder controle
Marcel Hulspas
Skepter 12.4 (1999) p. 39-40

Bespreking van: Robert Anson Wilson en Miriam Joan Hill, Everything is Under Control: Conspiracies, Cults and Cover-ups (1998). Dit is een soort encyclopedie van samenzweringsgeloof, die toch veel van de persoonlijke smaak van de auteurs verraadt: veel over bizarre zaken als subgenius Bob en Rennes-le-Chateau, weinig over ufo’s en wat er in Amerikaanse fundamentalistische kringen rondgaat zoals geloof in satanisch ritueel misbruik. Samenzweringstheorieën kunnen uitmonden in een Holocaust, maar voorlopig is zo’n gevaarlijke versie die massale onvrede kanaliseert niet in zicht. En als ze komt, dan niet via boekjes, blaadjes en vergaderzaaltjes, maar via internet.

Trefwoorden: subgenius, slack, Dobbs, samenzwering, melaatsen, tempelieren, jezuïeten, vrijmetselaars, joden, Hitler, Graal, Armageddon, antisemitisme, Bermuda, Cooper
Onderwerp: samenzweringen

Gesignaleerd (Boekenrubriek.)
Skepter 12.4 (1999) p. 41

Hartmut Kasper (red.) Lexikon der wunderbare Fahrzeuge (1999). Zelfs de fiets van Kees de Jager komt hierin voor, naast de kever van Porsche en het vlot Kon-Tiki.
Walter Krämer, Götz Trenkler, Denis Krämer, Nieuw lexicon van hardnekkige misverstanden (1999). Een tweede bundel wegens het grote succes van de eerste bundel. Hier leren we dat Assepoester muiltjes had van vair (bont), niet verre (glas).
Willem de Blécourt, Het Amazonenleger: Irreguliere genezeressen in Nederland 1850-1930 (1999). Het gaat om kruidenvrouwtje, kaartlegsters en afdrijfsters voor wie de dokter niet kon betalen.
NB. In Skepter 13.1 staat een samenvatting van hoofdstuk 6 van dit boek.
Richard Ellis, Imagining Atlantis (1999). Alles wat er in de loop der eeuwen is bedacht over het verhaal van Plato.
Han Israëls, De Weense Kwakzalver: honderd jaar Freud en de freudianen (1999). Vervolg van Het geval Freud (1993).
Alister McGrath, Science and Religion: An Introduction (1999). Met interessante portretten van wetenschappers die geloof en wetenschap combineerden.
Stephen Jay Gould, Rocks of Ages: Science and Religion in the Fullness of Life (1999). In dit boek werkt Gould zijn Non-Overlapping MAgisteria (NOMA) uit.
NB. In tegenstelling tot de korte beschrijving in dit signalement zijn ‘magisteria’ geen werkterreinen, maar gebieden waarover bevoegd leergezag wordt geclaimd. In de woorden van Gould: de christelijke kerk zegt hoe je naar de hemel kunt gaan, terwijl de wetenschap vertelt hoe de hemel roteert.

Podium – De kronkelweg van de opperantroposoof
Walter Heijder
Skepter 12.4 (1999) p. 42-43

De auteur schreef Waarheid en werking: een ‘case study’ naar het werk van Bernard Lievegoed, waar deze bijdrage op is gebaseerd. De stichter van de antroposofie, Rudolf Steiner, beschreef in 1904-1905 in De weg tot inzicht in hogere werelden (GA 10) de zogeheten scholingsweg. Die weg gaat via het denken. Voor zover bekend heeft niemand deze scholingsweg afgelegd. Maar Lievegoed (1905-1992) beweerde in feite dat Steiner aan het eind van zijn leven beweerd had dat je in plaats van met denken ook met doen kunt beginnen. Fout. Ron Dunselman nam dat in 1995 over. Ook fout. De antroposofische beweging bevorderde na deze misser Dunselman tot voorzitter.

Trefwoorden: antroposofie
Onderwerp: religie – antroposofie

De fysica en het wonderbaarlijke (Twee brieven.)

Skepter 12.4 (1999) p. 44-45

Jos Verhulst uit Antwerpen vindt dat ’t Hooft iets belangrijks vergeet, namelijk het kwantumaspect van het apparaat waarmee gemeten wordt. In zijn antwoord legt ’t Hooft uit dat hij het helemaal niet over een apparaat gehad heeft. Wel is het zo dat een systeem met veel kwantumtoestanden gewoon klassiek kan worden beschreven. De statistiek is dezelfde als die van een verzekeringsmaatschappij.

Trefwoorden: kwantumfysica
Onderwerp: wetenschap

Millenniumgek (Twee brieven.)
Skepter 12.4 (1999) p. 45

H.C. Voorrips uit Eindhoven vindt dat we terecht een feest bouwen als de schrijfwijze voor het jaartal zo verandert. Trachet uit Brussel bestrijdt dat er geen jaar nul was omdat die nul nog niet bekend was aan Dionysius Exiguus. De reden is veel simpeler. Alle jaartellingen (of maandtellingen of dagtellingen van een maand) beginnen met 1, ook die begonnen werd tijdens de Franse revolutie. De juliaanse telling van de astronomen is begonnen met Petavius in de 17de eeuw en later breidde Cassini die uit naar jaren voor het jaar 1. Cassini gebruikte wel een jaar nul. En zo doen astronomen het nog steeds.

Trefwoorden: millennium
Onderwerp: maatschappij – millennium

Aankondiging lezingen
Skepter 12.4 (1999) p. 46

Twee lezingavonden in Gent worden aangekondigd over respectievelijk homeopathie en psychoanalyse, beide met voor- en tegenstanders.

Trefwoorden: congres, skeptici
Onderwerp: skeptici – congres

Cartoon
Arjen Rienks
Skepter 12.4 (1999) p. 46

Feng Sui.

Trefwoorden: humor
Onderwerp: humor

Skeptische bladen
Skepter 12.4 (1999) p. 47

The Skeptic 12.3&4 (uit het VK) verhaalt van de wonderlijke astronomische opvattingen van de Hare Krishna’s. De schijnbare diameter (van een halve graad) van zon en maan impliceert dat ze zich beide op ruim honderd maal hun respectievelijke ware diameters van de aarde bevinden. Volgens de Hare Krishna’s is het echter tienmaal, en is de maan tweemaal zo ver weg als de zon. Dat de nieuwe maan dan bijna vol zou moeten zijn in plaats van een sikkel, ontging de bedenker van dit moois. En zonsverduisteringen worden veroorzaakt door een planeet genaamd Rahu die een nog eens ruim viermaal zo grote diameter heeft als de zon, in totaal bijna 132 graden diameter. Allemaal te vinden in Canto 5 van de ruim 1000 jaar oude Srimad Bhagavatam.

NB. Bovenstaande is niet wat in Skepter 12.4 staat, maar voor deze samenvatting is het nog eens met het origineel vergeleken.