Trucfoto’s van een non
Robbert valt opnieuw door de mand
Update 1: verklaring van Irene Moors
Update 2: Een uitgeknipte mudman
Update 3: Foto’s van Robbert: hoe je ze zelf kunt maken (2012)
In de vierde aflevering van het programma Er is zoveel meer maakte het malafide medium Robbert van den Broeke een aantal foto’s van de geest van een non. Nadere bestudering van deze beelden leerde al snel dat we hier opnieuw te maken hebben met bedrog.
In de uitzending van 1 januari beweert Robbert dat hij iets ziet verschijnen op een witte muur: “Als je hier naar kijkt, ik weet niet of jij dat ziet, hier zie ik iets verschijnen, op die muur, een soort gezicht.”
Met zijn digitale camera (een Olympus FE-120) maakt hij drie flitsfoto’s van de muur. Robbert zegt dat hij benieuwd is naar het resultaat. Maar in plaats van de foto’s meteen te bekijken, leidt hij eerst de aandacht af. Hij wijst opnieuw naar de muur en zegt: “Als je daar naar kijkt, misschien als je het filmt, ik weet niet of het op de camera te zien is, maar ik zie heel duidelijk, op die muur zit iets.”
Terwijl het beeld naar de muur zwenkt, brengt Robbert zijn vingers in de juiste positie om de knoppen achterop zijn camera te kunnen bedienen. Hij kijkt nog even op om vast te stellen of de cameraman zijn aanwijzingen opvolgt. Irene zegt: “Ja, we kunnen er met de camera nu naar kijken, maar de kijkers zien precies hetzelfde als ik, namelijk helemaal niets. We zien niet wat jij ziet. Daarom is het ook zo moeilijk te begrijpen.”
De kijkers zien nu inderdaad niets meer, en dat is ook precies de bedoeling. Wanneer Robbert weer in beeld is, zien we dat hij onbewogen naar het LCD-scherm achterop zijn toestel staart. Pas wanneer Irene een blik op het schermpje wil werpen, roept hij met gespeeld enthousiasme uit: “Verdorie, kijk er staat iets op! Gebeurd! Oh wow! Die non staat op wat ik zie, dat staat nou op de camera! Moet je hier kijken! En zo zag ik haar ook ongeveer in het visioen…”
“Het is toch niet te geloven,” meent Irene, “ik heb nu echt bovenop je lip gestaan!” In een volgend shot pakt ze de fotocamera van Robbert over. Daarop is inmiddels een tweede en scherpere foto van dezelfde non te zien. Irene bladert terug naar de eerste non en vervolgens naar een foto van een kamer in het kasteel, die aan de nonnen vooraf gaat. Daarna drukt ze vier maal op de vooruittoets en zien we vier foto’s van de non verschijnen. Dat is merkwaardig, omdat Robbert maar drie foto’s lijkt te hebben genomen!
In totaal zien we dus vijf foto’s: een kamer gevolgd door vier foto’s van nonnen. Bovenaan elke foto staat een uniek bestandsnummer dat niet veranderd kan worden:
0326 – foto van een kamer in het kasteel
0328 – foto van de non die Robbert als eerste laat zien
0329 – foto van de non die we zien als Irene de camera overneemt
0330 – foto van de non
0331 – foto van de non
Het is ongeloofwaardig dat Robbert pas enthousiast wordt als hij de foto van de eerste non bekijkt, want om die te vinden moet hij een paar beelden terugbladeren, waarop ook nonnen staan! We kunnen bovendien constateren dat de foto met het nummer 0327 is gewist.
Er is nog iets vreemds aan de hand. Uit de tijd die onderaan in beeld staat, blijkt dat de eerste foto van de non nog geen zeven minuten later werd genomen dan de foto in de kamer. Het is uitgesloten dat de cameraploeg zo snel van locatie kon veranderen. In het programma zitten er zelfs nog verschillende scènes tussen. (2)
Blijkbaar heeft Robbert kans gezien om de trucfoto’s eerder te maken, tegen de achtergrond van een andere witte muur, wellicht op een moment dat Irene en haar cameraploeg met andere zaken bezigwaren. (3) De eerste trucfoto was misschien niet goed geslaagd en is daarom verwijderd. De foto’s die hij later voor het oog van de camera nam, heeft hij waarschijnlijk meteen weer gewist op het moment dat hij niet meer in beeld was.
Het was de bedoeling om Irene Moors te overtuigen van dit overduidelijke bewijs van bedrog, zodat zij het zelf naar buiten kon brengen. Rechtstreeks contact met Irene bleek echter niet mogelijk. Eerst moest haar manager, Jan Dekker, op de hoogte worden gesteld. Een zekere Esther van House of Talent beloofde mij dat Dekker zou terugbellen, maar dat is niet gebeurd. Inmiddels is het bedrog ook al ontdekt door speurders op het Fok! Forum (1), zodat er geen reden meer is om het nog langer geheim te houden. Irene bleef liever achter Robbert aanzweven en valt nu misschien samen met hem in het ravijn.
Rob Nanninga
5 januari 2006
Noten
(1) Laurens Buijs deed verslag van het speurwerk op het Fok! Forum.
(2) De scene waarin we Robbert de witte muur zien fotograferen, werd niet snel vastgelegd. Uit de schaduwen kunnen we afleiden dat er lampen stonden opgesteld, en dat kost tijd. Robbert gebruikte de flits misschien alleen omdat de kijkers anders niet zouden zien dat hij foto’s nam. Het is mogelijk dat de hele scene een geregisseerd toneelstukje was, waarin ook Irene meespeelde. Maar we kunnen pas werkelijk weten hoe alles in z’n werk ging wanneer Irene Moors opening van zaken zou geven.
(3) Robbert kan de foto’s ook thuis hebben gemaakt. Wanneer een foto in SHQ (super high quality) in het toestel wordt omgezet naar HQ, dan krijgt deze foto een nieuw bestandsnummer. Dat kan gebeurd zijn nadat hij de foto van de kamer nam. De oorspronkelijke tijd waarop de foto’s werden genomen, blijft dan echter wel zichtbaar. Dit probleem kan worden opgelost door de tijd vooruit te zetten voordat de nonnen worden gefotografeerd, en daarna weer terug te zetten. De datumaanduiding op Robberts toestel (00 – 12 – 08) klopte in ieder geval niet (de opnamen werden op 17 november 2005 gemaakt). Het lijkt ook niet zo aannemelijk dat Robbert de tijd nooit heeft ingesteld, want het was een nieuw toestel dat pas in het najaar van 2005 op de markt kwam. Robbert kan ook tijdens zijn bezoek aan kasteel Singraven de tijd nog een keer verzet hebben, maar het is niet helemaal goed gegaan, waardoor het tijdsverschil tussen de foto van de kamer en de foto’s van de nonnen te kort werd.
Verklaring van Irene Moors
Opgelezen in het programma Life & Cooking van 8 januari 2006
Afgelopen week zijn er diverse artikelen in verschillende weekbladen gewijd aan het medium Robbert van den Broeke en aan Er is zoveel meer. Robbert van den Broeke zou de boel belazeren. Die zou informatie van internet afhalen en de foto’s van lichtbollen of geesten zou hij zelf creëren.
Ik als presentatrice en producente van het programma Er is zoveel meer kan alleen maar zeggen dat er bij het maken van dit programma nooit gebruik is gemaakt van enige vorm van trucage. Verder is Robbert voor zijn readings nooit voorzien van voorkennis. Wat hij wel of niet weet van historische locaties, dat weet ik niet, dat is bij mij niet bekend. Maar gezien zijn gaven ben ik ervan overtuigd dat hij op die locaties wel degelijk dingen doorkrijgt op wat voor onverklaarbare manier dan ook.
De vraag bij velen is: kan het allemaal wel? Wat Robbert doet is toch onmogelijk? Men denkt: dat moet wel met trucage of dat moet wel van internet zijn, of dat moet met allerlei hulpmiddelen. Ja, maar stel dat het nou wél mogelijk is. Dat is wat we hebben willen laten zien in dit programma. En iedereen is vrij om met die overweging te doen wat hij wil.
En op de vraag of ik denk dat Robbert van den Broeke paranormale gaven bezit, kan ik alleen maar mijn mening geven. Ik denk van wel en dat is gebaseerd op wat ik het afgelopen jaar met hem heb meegemaakt en dat komt ook door de readings. Dat de foto’s van Robbert na te maken zijn, zoals vermeld in aflevering twee ook, dat klopt. Maar dat is geen bewijs dat de foto’s van Robbert fake zijn. Dat vinden wij.
En nou is dit voorlopig het laatste wat ik erover wil zeggen, want ik ben gekgebeld en ik denk, ik moet er nu even een punt achter zetten. Ik heb geen behoefte meer om me actief te verdedigen. Ik wil het echt afsluiten. Iedereen mag zijn eigen mening vormen en zijn eigen gevoel daarbij hebben. En ik wil ook nog wel eventjes de mensen bedanken die wel positief gereageerd hebben. En dat waren gelukkig heel veel. Tot zover dit verhaal en dan zet ik er even een streep onder.
Commentaar:
Het is mogelijk dat Robbert van tevoren niet wist bij welke persoon hij thuis een reading moest geven, want de informatie die hij verstrekte, kon hij waarschijnlijk ter plekke verzamelen door goed rond te kijken (wellicht keek hij ook op een verjaardagskalender in de wc). Een voorbeeld: Tijdens een reading in de laatste uitzending beweerde Robbert dat hij muziek hoorde, maar dat was niet zo opmerkelijk omdat hij op bezoek was bij de heer Weststrate, die thuis een studio heeft waar Nederlandstalige artiesten een cd kunnen opnemen. Robbert probeerde de muziek in verband te brengen met de overleden vader, maar dat was een misser, want die had juist een hekel aan muziek. Robbert vroeg ook of de heer Weststrate een zoon had en hoe oud deze jongen was. Hij bleek zeventien te zijn. Volgens Robbert moest de jongen zo min mogelijk in aanraking komen met brommers en motorvoertuigen. De heer Weststrate maakte zich inderdaad zorgen over de minibike van zijn zoon, die de jongen later vol trots aan Irene liet zien. Eerder werd echter verteld dat de zoon thuiskwam toen Robbert al aanwezig was. Dat kan Robbert dus gewoon gehoord hebben. Zo zijn er tal van simpele verklaringen voor zijn uitspraken.
De informatie over Hillegien Rozeboom, die in 1823 trouwde met een genverbrander, kon hij wel van tevoren verzamelen, want die was in bijna alle situaties bruikbaar. Het niet-bestaande woord “genverbrander” was destijds op slechts één webpagina te vinden, namelijk precies op de pagina waarop ook de informatie over Hillegien Rozeboom stond. Robbert besefte niet dat het jeneverbrander moest zijn, een woord dat heel anders wordt uitgesproken. Het is bijna uitgesloten dat dit een toevallige fout was.
Evenals in een eerdere verklaring ontkent Irene Moors niet dat Robbert wist naar welke historische locaties hij ging. Daarover kon hij hoogstwaarschijnlijk van tevoren informatie verzamelen en daarom slaagde hij erin een hele reeks moeilijke namen te noemen: Alex Wunnink, Walzertraum, Frits van Haarlem, Hendrik Jan Roessink Udink, etc. Er is nog nooit een paragnost geweest die zonder voorkennis zoveel voltreffers scoorde. Het is ongeloofwaardig dat Robbert al deze namen op paranormale wijze verkreeg. Ze waren allemaal gemakkelijk op internet te vinden.
Bij de geestenfoto’s van de non hebben we opnieuw te maken met een overtuigend voorbeeld van bedrog, zoals hierboven werd beschreven. Maar Irene Moors negeert dit bewijsmateriaal. Ze levert geen enkele verklaring voor de beelden, die duidelijk niet klopten. Waarom reageerde Robbert niet meteen verrast toen hij de laatst genomen foto zag en hoe kon de foto van de kamer nog geen zeven minuten eerder genomen zijn? Daar komt nog bij dat Robberts vermeende paranormale indrukken van de ingemetselde non waren gebaseerd op een sage, een fictief volksverhaal.
Irene Moors erkent dat de foto’s van aliens en geesten gemakkelijk kunnen worden nagemaakt (door een heel klein figuurtje vlak voor de lens te houden). Daarmee is inderdaad niet glashard aangetoond dat Robbert ze ook op deze wijze maakt. De kern van de zaak is echter dat we Robbert pas serieus hoeven te nemen wanneer hij zijn wonderen laat zien onder omstandigheden waarbij trucs en handigheidjes zijn uitgesloten.
Irene Moors zegt: “…stel dat het wél mogelijk is. Dat is wat we hebben willen laten zien…” Het is onduidelijk wat ze daarmee bedoelt. Wilde Irene de kijkers tonen hoe het eruit zou zien als het echt mogelijk was? Net zoals je in de films van Harry Potter kunt zien hoe vliegen op een bezemsteem eruit zou zien als het mogelijk was?
Irene blijkt nog steeds in Robbert te geloven. Dit baseert ze op haar persoonlijke ervaringen, waarschijnlijk op readings die hij haar gaf. Ze beweert niet langer dat haar programma’s overtuigend waren en ze ontkent ook niet dat daarin bedrog te zien was. Bedrog dat natuurlijk al veel eerder opgemerkt had moeten worden toen men de beelden monteerde. Dan had Irene niet iedereen hoeven op te roepen om zichzelf te overtuigen van Robberts gaven. Maar dan had het programma waarschijnlijk ook geen 800.000 kijkers getrokken.
Het zou veel beter zijn geweest als Irene Moors nu eindelijk eens had toegegeven dat Robbert de kijkers voor de gek heeft gehouden. Een eeuw geleden waren er verschillende wetenschappers die zich om de tuin lieten leiden door spiritistische mediums. Het is geen schande om het slachtoffer te zijn van een handige bedrieger. Maar het is dom om tegen beter weten in te blijven geloven in de grote gaven van zo’n charlatan.
Een uitgeknipte Mudman
Een helder bewijs van bedrog
Er zijn nog steeds mensen die zich niet kunnen voorstellen dat Robbert in staat is om bedrog te plegen. Zij zagen hoe hij – met een eerlijk gezicht en bij alles wat hem lief was – zwoer dat hij geen trucs gebruikte. Is het dan niet respectloos om aan zijn woorden te twijfelen? Zolang het niet voor de volle 100% keihard bewezen was dat Robbert informatie van internet haalde en trucfoto’s maakte, bleven de ware gelovigen overtuigd van zijn eerlijkheid.
Op 16 maart 2006 kwam Dossier-X echter met een bewijs dat moeilijk kan worden genegeerd, omdat iedereen het met eigen ogen eenvoudig kan zien. De Mudman die Robbert in zijn huis zou hebben gefotografeerd, blijkt afkomstig te zijn uit een zeer populair boek van Reader’s Digest: De Wereld van het Ongrijpbare (1984). Het bijschrift vermeldt dat het inwoners van Mandefehufo in Nieuw-Guinea zijn, die met kleimaskers op een rituele krijgsdans uitvoeren. Zoals gebruikelijk was het dus een uitgeknipt figuurtje dat dicht voor de lens werd gehouden. In dit geval geen zelfgetekende alien, maar een figuurtje dat uit een bestaande foto werd geknipt, waarbij de rechterarm niet helemaal werd losgeknipt.
Zie ook de grote versies van de foto’s, waarop de overeenkomst nog duidelijker te zien is.
Hoe zal Robbert zich hieruit redden? Kan hij het bewijsmateriaal blijven negeren? Of kan hij beweren dat de foto niet van hem afkomstig is? De klok die op de foto zichtbaar is, bevindt zich inderdaad in Robberts huis. De foto komt echter niet rechtstreeks van Robbert, maar van Ed Vos, een beroepsfotograaf en lichtbollenjager. Hij vertelde aanvankelijk dat hij de foto van Robbert had gekregen, maar gaf later toe dat hij hem ergens van internet had geplukt, evenals enkele andere foto’s. Robbert had volgens Ed telefonisch toestemming gegeven om de foto’s te plaatsen op zijn site. Het wordt echter niet duidelijk hoe de Mudman op internet terecht was gekomen. (Update: in dit bericht bevestigt Ed Vos nogmaals dat de foto van Robbert komt en dat hij de familie Van den Broeke goed kent.)
Wanneer het inderdaad een feit is dat de foto van Robbert afkomstig is, dan mogen we niet meteen verwachten dat al zijn aanhangers hun geloof in zijn gaven zullen verliezen. Ze zullen liever aannemen dat hij hoogstens een enkele keer onbewust, onder druk van zijn omgeving of met goede bedoelingen fraudeerde. Ze zullen zeggen: “Oké, dit klopt dan misschien niet, maar het bewijst niet dat Robbert geen grote gaven heeft, want echt en onecht gaan in de paranormale wereld vaak samen.” In het verleden waren er al veel mediums die op heterdaad werden betrapt, maar vaak behielden ze desondanks een groot deel van hun aanhang (lees bijvoorbeeld het interview met Rico Bulthuis over zijn ervaringen met een medium).
Daar komt nog bij dat Robbert ook een soldaat op de foto zette die in een boek bleek te staan. De Amerikaanse graancirkelonderzoekster Nancy Talbott, die bij de familie Van den Broeke logeerde, was met deze foto naar een buurman van Robbert gegaan, een gepensioneerde militair. Ze hoopte dat hij kon vertellen om wat voor soldaat het ging. Dat kon hij inderdaad, want hij had dezelfde Duitse soldaat uit WO II in een boek staan. Dit werd echter niet gezien als een bewijs van bedrog. Men nam liever aan dat Robbert de foto via een andere dimensie of op andere paranormale of bovennatuurlijke wijze had gekopiëerd. Alles wat op bedrog lijkt, is dus in werkelijkheid juist paranormaal! Daarmee wordt Robbert ongrijpbaar voor kritiek. Hij kan eenvoudig verklaren dat hij niet weet waarom de foto’s op elkaar lijken. Het is een wonder!
Robbert vertelde op 10 maart in de TROS TV-show dat skeptici leugenaars zijn en dat hij zich alleen wil laten onderzoeken door een echte universiteit. Het lijkt echter niet aannemelijk dat er een universiteit te vinden is die tijd en geld aan hem wil besteden. En mocht dat toch het geval zijn, dan vindt Robbert vermoedelijk nog wel een uitvlucht. Bovendien: als een experiment niks oplevert, dan is daarmee nog niks bewezen.
Op 20 maart was Robbert te gast zijn in de tv-show van Robert Jensen. Deze uitzending kan op video worden bekeken.
Dossier-X heeft een lang rapport over Robbert online gezet, dat echter lang niet overal van goede kwaliteit is. Lees hierover mijn kritiek op Dossier-X.
Zie ook:
Van zorgenkind tot wonderman: de avonturen van Robbert van den Broeke. Skepter 18(4), p. 24-29.
