Het Zesde Zintuig
4. aflevering van 11 maart
Een woord vooraf
Tv-recensent Joost van Velzen schreef in het dagblad Trouw: “Toen sommigen ook de moord in een parkeergarage gedetailleerd wisten terug te halen, waren alle twijfels weg: dat zesde zintuig bestaat.” (2 maart 2007). Van Velzen raakte vooral onder de indruk van Liesbeth, die beschreef hoe het slachtoffer in de parkeergarage werd achtervolgd. Blijkbaar besefte hij niet dat de KRO een amusementsprogramma vertoont en slechts de illusie creëert dat er helderziende waarnemingen worden gedaan. De achtervolging had in werkelijkheid nooit plaatsgevonden, want beide slachtoffers werden in de auto van de daders door het hoofd geschoten.
De journalist Max Pam liet zich niet bedotten en schreef in het Parool (3 maart): “Het schijnt dat behalve de stichting Skepsis nu ook filosofen van de (katholieke) universiteit Tilburg zich erover hebben opgewonden. Ze hebben vast gelijk, maar wat heb ik gelachen! Het zijn experimenten waar de onnozelheid vanaf druipt, puur amusement, vooral als kritisch journalist Inge Diekman en hoofdcommissaris Joop van Riessen met serieuze gezichten in actie komen.”
Is het bezwaarlijk dat een deel van de kijkers het programma serieus neemt of hoeven we daar slechts hartelijk om te lachen? Een beetje gevoel voor humor lijkt me niet verkeerd, maar aan de andere kant is het niet zo netjes om de kijkers knollen voor citroenen te verkopen. Daar komt bij dat het hier niet gaat om een wedstrijd voor artiesten, maar om zieners die zich meestal tegen betaling aanbieden als alternatieve hulpverlener. Zo kan men zich bij een van de kandidaten onder meer laten behandelen met de beruchte Zapper van Hulda Clark. Op haar website lezen we daarover: “De werking van de zapper berust op het opwekken van een positieve energie met een bepaalde frequentie die door het lichaam gestuurd wordt. Deze doodt bacteriën, virussen en parasieten, zodat deze makkelijk door het immuunsysteem kunnen worden verwijderd.” Dat klinkt toch wat minder amusant.
Test 1 – Militaire schuilplaats
De eerste test speelt zich af op een militair oefenterrein waar twee soldaten zich schuilhouden in een ondergrondse observatiepost. We krijgen te horen dat het gebied waarbinnen gezocht moet worden 10.000 vierkante meter groot is (dus misschien circa 100 bij 100 meter). De beelden onthullen echter niet hoe het totale terrein eruit ziet en er wordt ook geen overzichtkaart getoond.
De commentaarstem vertelt dat waarnemer Joop van Riessen “zeker wil weten dat er geen zichtbare sporen zijn die naar de schuilplaats kunnen leiden, zodat onze kandidaten bij het opsporen alleen gebruikmaken van hun zesde zintuig”. Een getrainde militair blijkt desondanks slechts zesenhalve minuut nodig te hebben om de exacte plaats aan te wijzen. De schuilplaats bevindt zich onder twee bomen, aan de rand van een hogerliggend en onbegroeid vlak stuk. De soldaten hebben een klein kijkgat in de helling gemaakt. Joop van Riessen acht de plek zeer geschikt: “Je hebt goed uitzicht, zit wat hoger dan normaal, open gebied, daarom die plek hier.”
Daarom? Het was toch geen oefening voor militairen! Als er een goede reden was om de plek uit te kiezen, dan is er ook geen zesde zintuig nodig om hem te vinden. Joop van Riessen geeft dat na afloop toe: “Als ze (de kandidaten) hun verstand hadden gebruikt, hadden ze de jongens gevonden.” Misschien was de test acceptabel voor hem omdat hij aannam dat helderzienden geen verstand hebben.
Voordat de soldaten in hun hol kruipen, worden er foto’s van hen gemaakt. Volgens de commentaarstem kunnen de kandidaten dit hulpmiddel gebruiken om via hun zesde zintuig contact te leggen. De foto’s bevatten echter ook informatie die ze met hun ogen kunnen waarnemen. De soldaten zijn dichtbij de schuilplek gefotografeerd, tegen de achtergrond van bomen die wellicht herkenbaar zijn.
Jacky mag als eerste een poging wagen. Het is niet duidelijk waar ze uitkomt, maar Joop schat dat ze 25 meter van de juiste plek zit. Hij wijst in de verte, waar we twee bomen zien, waaronder een geknakte, die de juiste plek markeren. André stopt er al binnen vijf minuten mee, vermoedelijk omdat hij slecht ter been is. Hij komt overduidelijk heel ergens anders uit dan Jacky, in een open veld met struiken. Volgens Joop zit hij er 30 meter naast. Joop wijst opnieuw naar de juiste locatie en we zien exact hetzelfde shot als eerder bij Jacky. Dit is wel een effectieve manier om de kijkers te desoriënteren!
Bij Liesbeth zien we dezelfde twee bomen op de achtergrond. Karin en Joop bevinden zich in dit geval al een stuk verder in de goede richting, maar Liesbeth maakt geen gebruik van deze hint. Ze komt volgens de commentaarstem op een afstand van 25 meter uit, maar we zien niet waar. Ook in andere gevallen brengt de camera niet in beeld waar de gekozen plek zich bevindt ten opzichte van de schuilplaats. Johannet wordt vanaf het hoger gelegen gebied gefilmd, maar loopt van de camera weg, de verkeerde kant op. Ook Richard en Petra komen niet in de buurt van de soldaten.
Marchien komt aan op het hoger gelegen plateau. Ook Karin, Joop en de cameraploeg bevinden zich daar. Ze willen uiteraard graag in de buurt zijn als de kandidaten op het goede spoor zitten. Wanneer iemand afdwaalt, nemen ze zo te zien geen moeite om er achteraan te gaan. Marchien loopt de schuilplaats voorbij en komt naar verluidt 10 meter verderop uit. Ze lijkt haar verstand niet helemaal te hebben uitgeschakeld, want ze merkt op: “Je ziet bomen liggen en je denkt, ze liggen onder die bomen.”
Chris bevindt zich ongeveer op dezelfde plek (zie de beelden hierboven), wanneer hij besluit zijn wichelroedes ter hand te nemen. Volgens de commentaarstem leiden de roedes hem rechtstreeks naar de schuilplaats, maar het lijkt er meer op dat hij juist de verkeerde kant op loopt. Later horen we hem zeggen: “Ik kom toch steeds hier weer uit.” Misschien op de plek waar Karin en Joop zijn blijven staan terwijl Chris een rondje maakte. Volgens Joop is Chris het dichtst in de buurt gekomen, maar we zien niet precies waar. Als wichelroedeloper heeft hij waarschijnlijk meer terreinkennis dan de anderen.
Test 2 – Het geblesseerde paard
Voor de tweede test gaan de kandidaten op bezoek bij de dessuurrijdster en meervoudig olympisch kampioene Anky van Grunsven. Zij heeft vijf paarden op stal gezet waarvan er één ernstig geblesseerd is. Dit is het paard Joker, dat een kapotte meniscus heeft. De boxen met de nummers 2 tot en met 5 bevinden zich naast elkaar, terwijl box 1 (met het paard Bonfire) een stuk verderop te vinden is.
Karin de Groot en Inge Diepman zijn bij de test aanwezig, evenals Anky van Grunsven en/of haar assistente. De dames staan in de buurt van paard 2 en 3, en blokkeren de weg naar paard 1, waar niemand oog voor heeft. Ook paard 5, aan het einde van de gang, valt eigenlijk al bij voorbaat af, want de volgorde van de paarden is niet toevallig gekozen. Bij een serieuze test is dat wel een vereiste. Het gezochte paard staat nu steeds in het midden, op plaats 3.
Richard komt uit bij paard 4 en voelt een ontsteking in de buurt van de darmen. Ook Petra kiest dit paard, dat volgens haar erg vermoeid is. Chris neemt zijn wichelroedes weer ter hand en kiest paard 2. Als hij hoort dat het niet goed is, beweert hij dat er in de stal van dit paard een aardstraal loopt. Jacky loopt eerst naar achteren, maar keert dan terug naar de plek waar Karin, Inge en Anky staan, bij paard 2. André wil zo snel mogelijk weer naar buiten omdat hij onpasselijk wordt van dieren: “Ik ben er zo allergisch voor als de pest. Die lucht alleen al…” We zien niet welke keuze hij maakt.
Liesbeth pakt het hoofd van Joker vast, maar die heeft daar geen zin in. Later zien we haar teruglopen naar dit paard. De waarnemers, die eerder nog een stukje verderop stonden, blijken zich nu rondom Joker te hebben opgesteld. “Ik neig toch erg naar haar”, zegt Liesbeth, terwijl ze naar Karin kijkt. Ze ziet nu ook een splinter voor haar geestesoog verschijnen en besluit Joker te kiezen.
Johannet heeft ervaring met paarden. Als ze bij Joker staat, vraagt Anky plotseling of ze dit paard wat hooi wil geven. Karin zegt dat het tijd is om te kiezen. Johannet kiest het paard waar ze op dat moment voor staat, nummer 3. Ze meent dat Joker last heeft van zijn vochthuishouding, zijn lymfeklieren en nieren, maar zo erg is het niet.
Marchien heeft het meeste verstand van paarden en kiest naar het schijnt zonder hulp voor nummer 3. Ze meent dat Joker last heeft van OCD, waarbij stukken kraakbeen loslaten. Dit lijkt een rationele gok, want het is een afwijking die bij 1 op de 5 warmbloedpaarden voorkomt.
Uiteindelijk kiezen dus drie van de acht kandidaten het juiste paard. Dat is evenveel als de kansverwachting, wanneer je aanneemt dat er eigenlijk maar drie paarden in aanmerking kwamen. Zelfs wanneer de kans om het juiste paard te kiezen werkelijk 1 op 5 zou zijn, is het niet opmerkelijk dat een paar kandidaten het toevallig goed hebben.
Test 3 – Een onopgehelderde moord
Op 29 maart 1995 verliet de 18-jarige Sjaak Gerwig na elf uur ’s avonds de woning van zijn vriendin in de Baarsstraat te Utrecht. Men vernam enkele dagen niets meer van hem tot hij op zondagmorgen 2 april werd gevonden in het water van de Ravensewetering bij de Houtenseweg ten zuiden van Utrecht. Het gebied stond bekend als homo-ontmoetingsplaats. Sjaak was op zijn hoofd geslagen met een onbekend voorwerp. De politie vermoedde dat hij elders was gedood. Men slaagde er niet in de zaak op te lossen.
In december 2006 ging een uniek project van start om de dader alsnog op te sporen. De Utrechtse politie opende een speciale website met informatie over de moordzaak: www.politieonderzoeken.nl. Ook via populaire tv-programma’s van SBS6 en RTL4 riep men de hulp van het publiek in en in diverse kranten verschenen artikelen. Het was dus niet uitgesloten dat de kandidaten er al eerder iets over hadden gehoord.
Vanuit een restaurant in Nieuwegein worden ze om de beurt naar een veldje bij een water en een autoweg gebracht. Daar krijgen ze een opvallend shirt waarop grote letters zijn gedrukt. Karin vertelt dat er in het verleden “iets gebeurd is” met de persoon bij wie het shirt hoort. De meeste helderzienden leiden uit het kledingstuk af dat het om een jongeman gaat. Op de weg staat een camper van waaruit Claudia, de vriendin van het slachtoffer, de verrichtingen van de helderzienden kan gadeslaan en kan horen wat er gezegd wordt. Ze hoopt een teken van haar overleden vriend te ontvangen.
Omdat de dader en de ware toedracht onbekend zijn, kunnen de helderzienden hun fantasie grotendeels de vrije loop laten. In de fragmenten die we te zien krijgen, doen ze uiteenlopende beweringen.
Marchien denkt dat er een gevecht heeft plaatsgevonden, maar krijgt aan de andere kant ook het gevoel dat het slachtoffer is gedropt. De dader heeft volgens haar nog meer op zijn geweten. Ze zegt dat ze een jongeman ziet met krullend zwart haar (niet Sjaak).
Petra ziet twee mensen uit een auto komen. De ene lijkt dronken of gedrogeerd. De dader is volgens haar een wat oudere man van ruim 1.80 m. met een zwarte jas, een rond gezicht en vette wangen. Het is een “bezeten” man die zulke dingen vaker doet. Hij leeft alleen en het lijkt alsof hij geen huis heeft.
André meent dat “ze” hem hebben toegetakeld omdat ze bang waren dat hij hun zou verraden. Hij acht het ook mogelijk dat ze hem hebben verkracht of aangerand.
Jacky zegt dat het slachtoffer is geslagen en aangerand door iemand van wie hij dat niet verwachtte. Ze ziet hem in het gras liggen met een bebloed hoofd. Ze hoort ook een auto wegrijden. De dader is volgens haar circa 35 jaar, met weinig haar en grote, lange handen.
Liesbeth roep dramatisch “Ik val neer” en grijpt zich aan Karin vast. Ze ziet een mes en een pistool. De dader is volgens haar een bekende en ze hoort de naam Ben. Helaas kan niemand haar uitspraken ergens mee in verband brengen.
Alleen Chris, Johannet en Richard komen op het idee dat het slachtoffer in het water is gevonden. Chris verprutst het daarna doordat hij er plotseling niet meer zeker van is of de man is overleden. Na drie afleveringen zou hij toch beter moeten weten. Chris vertelt een vaag verhaal over zijn gidsen, die elkaar tegenspreken. Eentje had hij al eerder wegens wanprestatie weggestuurd. Dat was de geest van de bekende paragnost Gerard Croiset.
Johannet zegt dat ze iemand met een hond te zien krijgt. De politieman die in de camper zit, merkt op dat het lichaam werd gevonden door een wandelaar die zijn hond uitliet (zoals vaak gebeurt). Dat zou de hond kunnen zijn waarover Johannet het heeft, al doet ze geen moeite om het dier te beschrijven. Ze noemt ook de naam Marian, maar daar horen we verder niets over.
Richard denkt dat er een handgemeen heeft plaatsgevonden. Hij ziet ook iemand drijven, “maar of hij dat is, dat is de vraag”. Wat later weet hij het wel zeker en wijst hij de plek aan waar het lichaam uit het water werd gehaald. Uit een politiefoto blijkt echter dat dit wat verderop gebeurde. Richard meent dat het slachtoffer netjes was op zijn kleding. Dat kan Claudia beamen. Hij wil weten wie Yvonne en Jolanda zijn. De moeder van Sjaak blijkt Yvonne te heten. Als hij naar de camper kijkt, waarin Claudia voor het raam zit, moet hij “sorry” zeggen. Dit wordt later in verband gebracht met het feit dat Sjaak vermoedelijk niet meteen naar huis is gegaan. Richard ziet nu sterretjes en zegt: “Als ik me niet vergis, noemde hij haar zijn sterretje.” Dit blijkt een voltreffer te zijn, want Claudia schiet vol tranen. Wat later heeft Chris het over “haar sterretje”, maar dat moet volgens Claudia “andersom” zijn. Helaas horen we tijdens het nagesprek met Claudia niets meer over het koosnaampje.
[ Claudia schreef later in ons gastenboek dat ze emotioneel op de uitspraak had gereageerd omdat ze een week eerder een gedichtje ontving waarin haar overleden vriend als een ster werd voorgesteld. Ze had er ook een armbandje met een maan en sterretjes bij gekregen. In het nagesprek had ze uitgelegd dat ‘sterretje’ niet haar koosnaampje was, maar de kro hield deze informatie voor de kijkers achter.]Er zitten zoals gebruikelijk weer twaalf juryleden klaar om de prestaties van de kandidaten te beoordelen. Ze kiezen Marchien tot winnaar van deze ronde. Chris wordt naar huis gestuurd, al brachten de meesten het er minder goed vanaf. Vermoedelijk bezat Chris niet het gewenste charisma.
|
