Skepter 3.3 (1990)

Derde nummer van jaargang 3.

Beknopte inhoud

• Geloven in de bolbliksem – De aanhangers van Dijkhuis zoeken geldschieters door Arnout Jaspers
• Regeren en vooruitzien – De politieke voorspellingen van astroloog Jan Gieles door Jan Hendrik Sommer
• Ufonauten in de doofpot – De ontmaskering van de MJ-12 documenten door Werner Eeman
• Met grote bezorgdheid… – De veroordeling van Van der Smagt door Jan Willem Nienhuys
• Tegen beter weten in (2) – De overtuigingskracht van het occulte door Barry Singer en Victor Benassi
• Oorsprong en ondergang van de Piramidologie – 2. Het geheim van de piramide door Marcel Hulspas
• Nieuwe piramidologie door M. Voorhoeven
• Geen straling, geen psi – De vreemde kronkels van John Taylor door Werner Eeman
• Zwervende fossielen – Het ongrijpbare bedrog van Vishwa Jit Gupta door Marcel Hulspas
• Boekbespreking. Het draagveldparadigma – De wereld volgens Stefan Denaerde door Bert van Gelder
• Boekbespreking. Reïncarnatie en christelijk geloof door Jan Willem Nienhuys
• Boekbespreking. Jezus de Nazoreëer – Het ‘Christendom zonder Christus’ van Pierre Krijbolder door Marcel Hulspas
• Brieven

Samenvattingen

In dit overzicht komen de titels precies overeen met de gedrukte versie.

Geloven in de bolbliksem
De aanhangers van Dijkhuis zoeken geldschieters
Arnout Jaspers
Skepter 3.3 (1990) p.1-2

G.C. Dijkhuis gelooft dat in bolbliksems kernfusie plaatsvindt. De N.V. Convectron wil beheerste kernfusie met bolbliksems opwekken en zoekt nieuwe investeerders. De fysica van Dijkhuis klopt van geen kanten, zeggen C. Braams en J. Lodder.

Trefwoorden: Dijkhuis, bolbliksem, kernfusie, Pons, Fleischmann, Convectron, plasmafysica, Braams, Lodder
Onderwerp: randwetenschap – bolbliksem

Regeren en vooruitzien
De politieke voorspellingen van astroloog Jan Gieles
Jan Hendrik Sommer
Skepter 3.3 (1990) p. 3-6

De astroloog Jan B. Gieles (1918-2007) is oprichter van het maandblad Sagittarius (1973-2002). Hij was een van de velen die zich na de val (1989) van het tweede kabinet Lubbers aan politieke voorspellingen heeft gewaagd. De meeste kwamen niet uit. Gieles is een meester in het achteraf verklaren: de geboortetijden van betrokkenen zijn incorrect; uitspraken zijn zo onspecifiek dat er bijna altijd wel iets van klopt, en zijn uiterst wollig; vaak worden tegenstrijdige voorspellingen gegeven, waarvan er dus altijd één uitkomt. Bovendien worden de treffers breed uitgemeten en de missers verzwegen.

Trefwoorden: politiek, Gieles, astrologie. Lubbers, Nijpels
Onderwerp: astrologie – astrologen

Ufonauten in de doofpot
De ontmaskering van de MJ-12 documenten
Werner Eeman
Skepter 3.3 (1990) p. 7-9

Op 29 mei 1987 gaven ufo-gelovigen William Moore en Stanton Friedman zogenaamd uit 1947 stammende documenten vrij waaruit zou blijken dat er in Roswell wel degelijk een buitenaards voertuig was neergekomen en waarin de opdracht wrd gegeven tot het vormen van een geheime commissie genaamd MJ-12 om dat voertuig te bestuderen. Meteen al leek het document verdacht, hoewel er een handtekening van Truman onder stond die overeenkwam met de handtekening van Truman onder een ander stuk. CSICOPs ufo-deskundige Philip Klass ontdekte dat die handtekening was gekopieerd van dat andere stuk! De MJ-12 documenten waren dus nep.

Trefwoorden: ufo, Roswell, Truman, MJ-12, Klass, Moore, Berlitz, Condon-rapport, Berlitz, Shandera, CSICOP, Cutler-memorandum, MUFON
Onderwerp: ufo’s – samenzwering

Met grote bezorgdheid…
De veroordeling van Van der Smagt
Jan Willem Nienhuys
Skepter 3.3 (1990) p. 10-14

De huisarts C.P. van der Smagt schreef in Medisch Contact een kritisch artikel over alternatieve artsen. Een zo’n arts klaagde hem aan bij de districtsraad van de KNMG, wegens oncollegialiteit. Die wees de klacht af. In hoger beroep werd de klacht gehonoreerd. Daarop zegde Van der Smagt zijn lidmaatschap van de KNMG op en een rel barstte los. Velen vielen Van der Smagt bij

Trefwoorden: Van der Smagt, Medisch Contact, alternatieve artsen, placebo-effect, homeopathie, Wiersma, Renckens, Constant, Hippocrates, ABNG, Linschoten, Aakster, Spreeuwenberg
Onderwerp: gezondheid – alternatieve geneeswijzen

Tegen beter weten in (2)
Onderwijs en occulte overtuiging
Barry Singer en Victor Benassi
Skepter 3.3 (1990) p. 17-19

Bijgeloof ontstaat in situaties van onzekerheid. Dat kan misschien verklaren waarom maatschappelijke ontwikkelingen sinds 1960 voor een toename van occult geloof zorgde. Bijgeloof kost ook niet zoveel. Zo gauw een geloof opofferingen vergt, wordt het meer een religie. Occult gelovigen weten wel dat hun geloof strijdig is met de wetenschap. Maar voor velen is wetenschap gewoon een andere, subjectieve mening en in het onderwijs blijft het een portie feitjes en trucjes.
De auteurs geven diverse staaltjes van onkunde van natuurwetenschappelijke basiskennis (van Amerikaanse psychologiestudenten), bijvoorbeeld dat een val vijf meter hoogte 50 seconden duurt, dat eilanden drijven, en dat de vloeistofspiegel in een scheef glas ook scheef is en dat de maan de hele nacht door op dezelfde plaats staat.

Trefwoorden: occulte, bijgeloof, Malinowsky, Gmelch, Lamar Keene, ufo, satanisme, Sagan, ESP
Onderwerp: paranormale – bijgeloof

Oorsprong en ondergang van de Piramidologie
2. Het geheim van de piramide
Marcel Hulspas
Skepter 3.3 (1990) p. 20-25

Voor de 19de eeuw dachten sommige geleerden, onder wie Newton, dat maten van de Grote Piramide van Gizeh gebaseerd waren op de aardomtrek. John Taylor lanceerde de piramidologie in 1859 met zijn boek The Great Pyramid. Na hem waren er anderen die extreem ver gingen met knutselen aan de afmetingen van de Grote Piramide; ze legden een verband met de British Israel-beweging en lazen de wereldgeschiedenis af uit de gangen in de piramide. Het hoogtepunt was een boek van Davidson en Aldersmith in 1924, dat vele herdrukken kende, met telkens aangepaste berekeningen.
NB. Zie ook een bespreking door Freudenthal van De Steenen spreken. Dit is een bijlage bij een blog over dit soort piramidologie.

Trefwoorden: piramidologie, Newton, Horapollo, hiërogliefen, Cardano, Newton, Champollion, Jomard, John Taylor, Verloren Stammen, Piazzi Smyth, Edward Hine, Robert Menzies, Davidson, Aldersmith, Oswald Mosley, van der Vecht, Rademaker, Adam Rutherford, Fernand Ihek
Onderwerp: pseudowetenschap – piramidologie

Nieuwe piramidologie
Anoniem (M. Voorhoeven)
Skepter 3.3 (1990) p. 25

De Noorse bouwkundige Bodvar Schjelderup schreef een boek getiteld The language of recognition, Book 1: Evidence, waarin hij allerlei maten van de piramide in verband brengt met 1476 (namelijk de hoogte van Golgotha boven zeeniveau uitgedrukt in universal cubits) en met Jezus. De TU Eindhoven had in 1990 een expositie van zijn werk.

Trefwoorden: piramidologie, Jezus, TUE
Onderwerp: pseudowetenschap – piramidologie

Geen straling, geen psi
De vreemde kronkels van John Taylor
Werner Eeman
Skepter 3.3 (1990) p. 26-29

De wis- en natuurkundige John Taylor liet zich in de luren leggen door Uri Geller en zelfs door kinderen. Hij schreef er zelfs een boek over. Later veranderde hij van mening, niet omdat hij erkende dat zijn proeven niet deugden, maar omdat hij geen elektromagnetische straling kon meten bij de diverse paranormale kunstjes. Hij schreef daar ook een boek over.

Trefwoorden: John Taylor, parapsychologie, Geller, Brian Millar, Randi, Gardner
Onderwerp: parapsychologie

Zwervende fossielen
Het ongrijpbare bedrog van Vishwa Jit Gupta
Marcel Hulspas
Skepter 3.3 (1990) p. 30-32

Vishwa Jit Gupta is een Indiase paleontoloog die massaal fraude pleegde, door in de winkel gekochte fossielen van over de hele wereld zogenaamd in de Himalaya te ontdekken. Medeverantwoordelijk is de povere staat van de Indiase wetenschap, in het bijzonder (volgens een rapport uit 1990) de gang van zaken bij promoties en promotieplaatsen.

Trefwoorden: Gupta, fossielen, John Talent, wetenschap, fraude
Onderwerp: wetenschap – fraude

Het draagveldparadigma
De wereld volgens Stefan Denaerde
Bert van Gelder
Skepter 3.3 (1990) p. 33-35

Interview van Stefan Denaerde (pseudoniem van de industrieel Ad Beers, ca. 1924-1998). Hij schreef in 1969 een verslag van een ontmoeting met buitenaardsen op de Zeeuwse wateren, maar in 1990 publiceerde hij De Universele Schepping: het draagveldparadigma. Het boek leunt sterk op het Johannesevangelie, maar poogt ook de moderne kosmologie te verwerken. De periode voor de Big Bang krijgt ruime aandacht. De Apocalyps wordt rond 2000 verwacht. De intellectuelen hebben dan niks om naar uit te kijken, want die zijn amoreel.

Trefwoorden: Denaerde, draagveld
Onderwerp: religie – kosmologie

Reïncarnatie en christelijk geloof
Jan Willem Nienhuys
Skepter 3.3 (1990) p. 35-36

R. Kranenborg betoogt in Reïncarnatie en christelijk geloof (1989) dat reïncarnatiegeloof onverenigbaar is met het christelijk geloof.

Trefwoorden: religie, reïncarnatie, karma, christendom, Douven, Cladder, Scott Rogo, Burt
Onderwerp: religie – reïncarnatie

Jezus de Nazoreeër
Het ‘Christendom zonder Christus’ van Pierre Krijbolder
Marcel Hulspas
Skepter 3.3 (1990) p. 37-39

Krijbolder zegt in zijn boek Jezus de Nazoreeër: Een studie over de historiciteit van Jezus en de oorsprong van het christendom (1976, paperback 1989) dat Jezus niet bestaan heeft, maar de verpersoonlijking was van de school der Essenen. Johannes de Doper was de verpersoonlijking van de gemeenschap van Qumran. Het kruisigingsverhaal is verzonnen door Paulus. De geschiedschrijver Flavius Josephus is Jozef van Arimathea, enzovoorts, enzovoorts. Zelfs de Lijkwade van Turijn komt eraan te pas, die Krijbolder voor ‘echt’ houdt.
NB. In de recensensie wordt consequent ‘Nazoreëer’ gespeld

Trefwoorden: religie, Kurtz, Christus, Lijkwade, Essenen, Qumran, Dupuis, Bultmann, Paulus, Josephus, Nazoreëer, Nazoreeër
Onderwerp: religie – christendom

Brief
Jan Willem Nienhuys, Marcel Hulspas
Skepter 3.3 (1990) p. 40

Discussie over de vraag of Columbus een marraan was, zoals vermoed door Hulspas in zijn artikel over piramidologie.

Trefwoorden: Columbus, marraan, Madariaga, Granzotto
Onderwerp: religie – christendom

Skepsiscongres 1990
Skepter 3.3 (1990) p. 41

Aankondiging van het derde jaarcongres van Skepsis op 10 november 1990, met sprekers Thoden van Velzen, Blackmore, Wim Kramer, Rudolf Smit.

Trefwoorden: Skepsis, congres
Onderwerp: skeptici – congres

Chiropraxie (Kort bericht)
Skepter 3.3 (1990) p. 41

BMJ 2 juni 1990 rapporteert dat chiropraxie wat beter werkt dan fysiotherapie bij lage rugpijn.

Trefwoorden: chiropraxie, fysiotherapie
Onderwerp: gezondheid – chiropractie

Helende bron (Kort bericht.)
Skepter 3.3 (1990) p. 41

Een meisje van negen maanden (bericht zegt twee jaar) genas van een hardnekkig kuchje na onderdompeling in de Bonifatiusbron te Dokkum.

Trefwoorden: wonder, bron, Dokkum
Onderwerp: religie – wonderen

Bulgarije (Kort bericht.)
Skepter 3.3 (1990) p. 41

De blinde zieneres Vanga in Bulgarije voorspelt de toekomst uit suikerklontjes. Ze heeft dagelijks tientallen klanten. Per klontje rekent ze een dagloon

Trefwoorden: helderziende, Bulgarije
Onderwerp: paranormale – helderziende persoon

Graancirkels (Kort bericht.)
Skepter 3.3 (1990) p. 41

Wetenschappers en anderen hadden in de nacht van 24 op 25 juli 1990 een graanveld bewaakt en zelfs met infraroodkijkers activiteit waargenomen. Toen het licht werd, bleek de gevormde graancirkel mensenwerk. De hele Britse pers was er toen van overtuigd dat alle andere graancirkels dat ook waren. Colin Andrews was kwaad.

Trefwoorden: graancirkels, Andrews
Onderwerp: vreemde verschijnselen – graancirkels