De zaak-Santilli (2) Hoe het allemaal begon…

door Pepijn van Erp – Skepter 31.4 (2018)

OP een avond in mei 2012 liep ik terug naar de trekkershut waar we tijdens een fietsvakantie logeerden. Ik had net met ons laptopje bij het hoofdgebouw van de camping via een brakke wifiverbinding onze e-mail binnengehaald en zette me aan de picknicktafel om de vangst door te nemen.

Er zat een mailtje bij van ene Richard Cox, lid van het ‘International Committee on Scientific Ethics and Accountability’. Hij nam geen blad voor de mond.

You are a dirty filthy puking man in great need of some legal fixing for which our Committee has been set forth and fully funded, that’s what we do, fixing human filth in science, and here is part of the action going on to fix you.

Krijg nou wat! Zo gauw het comité, aldus Cox, mijn echte naam en etnische achtergrond zou hebben achterhaald, zou ik overal op internet belasterd gaan worden. Als afsluiter kreeg ik nog ‘de groeten’ van een professor, Jerdsay Kadeisvili: ‘You are a threat to America and mankind.’

Enige tijd bleef ik verbluft naar het scherm staren. Dit mailtje overtrof in absurditeit alles wat ik in de afgelopen maand van deze gasten had ontvangen. Waaraan had ik dit te danken?

HHO-gas

Er zijn, ook in Nederland, knutselaars en garagebedrijven die systemen aanbieden om een auto op ‘watergas’ of ‘HHO-gas’ te laten rijden. Het gaat dan om toevoeging van knalgas (waterstof plus zuurstof) aan het normale brandstofmengsel. Dit zou de effectiviteit van de motor verbeteren, maar het concept klopt niet en dat is in de praktijk ook meermalen aangetoond.

Eind 2011 stuitte ik op de website Watergas.nu die onder meer deze onzinnige technologie wil bevorderen en daar zelfs subsidie voor had weten los te krijgen. Hier gaat wat mis, dacht ik. Ik probeerde er aandacht voor te wekken bij politici die zich met duurzame energie bezighielden, onder wie Diederik Samsom (toen nog Kamerlid). In eerste instantie reageerde Samsom op Twitter niet verontrust, maar toen ik hem wees op de pseudowetenschap die Watergas.nu aanvoerde, reageerde hij tot mijn verbazing met: ‘OMG! Hij is een HHO-believer #Santilli. #tsja’.

Een van de genoemde theorieën achter ‘watergas’ was van Ruggero Santilli. Die had een elektrolyse-apparaat ontwikkeld (uiteraard gepatenteerd), waarmee je een speciaal soort knalgas zou kunnen maken. Daarin zit naast waterstofgas en zuurstof ook nog het ‘HHO-magnecuul’, een door Santilli voorspelde verbinding die — op zijn tekeningen — oogt als een watermolecuul waarin de atomen van een soort zwembandjes voorzien zijn (die stellen magnetische velden voor). Onder het vrijkomen van veel energie kan HHO overgaan in het meer conventionele H₂O. De revolutionaire vinding is overigens alleen goed te begrijpen met de onbegrijpelijke wiskundige theorieën van Santilli…

Mijn interesse was gewekt. Die nam toe toen ik op zijn Wikipedia-pagina las dat hij vrij lang als serieus wetenschapper aan diverse topinstellingen had gewerkt, zijn eigen wetenschappelijke instituut en tijdschriften had opgericht, een bedrijf aan de Nasdaq genoteerd had weten te krijgen, en nog veel meer rare theorieën had waarvoor hij naar eigen zeggen diverse keren voor een Nobelprijs was genomineerd. En natuurlijk stuitte ik ook snel op zijn fantasie over een samenzwering van joodse wetenschappers die fanatiek de erfenis van Einstein tegen zijn ‘verbeteringen’ probeert te beschermen. In januari 2012 schreef ik er een stuk over op Kloptdatwel.nl onder de titel ‘De fantastische wetenschap van Ruggero Santilli’.

Stoute schoenen

Alles rondom Santilli leek op lucht gebouwd, een groot theater, een one man show. Maar ik zag een mogelijkheid om daar doorheen te prikken. Santilli had namelijk ook in een Elsevier-tijdschrift, de International Journal for Hydrogen Energy, over zijn HHO-gas gepubliceerd. Een Amerikaanse emeritus hoogleraar chemische technologie, Joseph Calo, had de moeite genomen dat artikel stap voor stap te weerleggen, maar kreeg in hetzelfde tijdschrift fel weerwoord van Martin Cloonan, docent aan het Galway-Mayo Institute of Technology in Ierland, en van ene Jerdsay Kadeisvili. Van die laatste was echter niets te vinden dat niet direct terug te leiden was naar de instituten van Santilli. Dat deed mij al snel vermoeden dat Santilli achter ‘Kadeisvili’ schuilging.

Fringe scientists zijn er zat, maar eentje die onder pseudoniem in reguliere bladen zijn eigen werk verdedigt, leek me uniek. Hier wilde ik het fijne van weten, het zou aardig zijn om Kadeisvili te kunnen ontmaskeren.
In april 2012 trok ik de stoute schoenen aan, en ik begon te mailen naar de instituten van Santilli, voorzichtig informerend naar de achtergrond van deze Kadeisvili. Die mailwisseling ontaardde snel in paranoïde beschuldigingen en dat sterkte natuurlijk mijn vermoedens.

Het idee om een artikel te schrijven over deze merkwaardige mailwisseling schoof echter wat op de achtergrond. Het was allemaal wel érg fringe; zou dat de lezers van Skepter nog interesseren? Meer dan een kadertje bij een artikel over HHO-theorieën en bijkomende complottheorieën zou het nooit worden, dacht ik.

Slaags

Ik was wel verbaasd dat over deze kleurrijke man nagenoeg niets was geschreven op andere skeptische websites. Alleen op fora als Internationalskeptics.com (oorspronkelijk van de James Randi Educational Foundation) en Skepticforum.com (van de Skeptic Society) waren enkele discussies te vinden waarin zijn ideeën aan bod kwamen. Op dat laatste forum begon ik me te mengen in de discussie en raakte al snel ‘slaags’ met anonieme accounts — die gezien het taalgebruik hoogstwaarschijnlijk van Santilli zelf waren.

In 2012 was ik ook mijn persoonlijke website begonnen, in het Engels. In eerste instantie had ik die bedacht om er ingekorte stukken die ik in Skepter of op Kloptdatwel.nl had geschreven te plaatsen; sommige stukjes over gekkigheid in Nederland leken me wel leuk om te delen met skeptici wereldwijd.

Een stuk over Santilli en mijn gezellige mailervaring met hem zou, gezien de reacties op het Skepticforum, dat handjevol skeptici ook wel kunnen bekoren, dacht ik. En zo publiceerde ik in mei 2013 een stuk waarin ik Kadeisvili ontmaskerde.

Doodverklaard

In de loop van 2013 en 2014 kwamen er voornamelijk positieve reacties op mijn stuk binnen. Ook van wetenschappers die wel eens eerder iets van Santilli waren tegengekomen, bijvoorbeeld op een congres, en zich over hem verbaasd hadden. Van Kadeisvili had niemand ooit iets vernomen. En toen bleek Santilli hem begin 2014 ook nog eens doodverklaard te hebben. Misschien kon hij het alias niet meer gebruiken zonder lastige vragen te krijgen. Wie op die naam googelde, kwam immers inmiddels al snel op mijn website uit.

Ook kreeg ik mailtjes van mensen die vroegen of zijn bedrijven wel zuiver op de graat waren. Hoewel ik daar sterk aan twijfelde, heb ik altijd geantwoord dat een serieus oordeel buiten mijn expertise ligt. Immers, wat in mijn ogen volstrekt dubieuze manipulatie met aandelen lijkt, is voor de wet misschien gewoon toegestaan.

Begin 2015 werd het schaduwgevecht grimmiger. Christian Corda, een Italiaanse theoretische natuurkundige, meldde in de commentaren dat hij gebroken had met Santilli. Hij had een aantal jaren tegen vergoeding klussen voor Santilli verricht. Zo was hij hoofdredacteur van een van zijn tijdschriften, regelde workshops voor hem op congressen, en was ook gasthoofdredacteur geweest van een speciale editie van een astronomietijdschrift dat helemaal gevuld werd met artikelen van vrienden van Santilli. Deze uiterst dubieuze editie was onderwerp geweest van een van de discussies op de skeptische fora.

Enige reserve hield ik wel tegenover Corda, want ik wist niet zo goed hoe ik zijn eigen werk moest beoordelen. Intussen werd hij op mijn website al snel bestookt met lelijke en antisemitische verwensingen vanuit het Santilli-kamp.

Er bleven regelmatig nare anonieme reacties binnenkomen op mijn site, die vrij gemakkelijk waren terug te leiden naar Santilli. Ook werd ik via e-mail deelgenoot van felle scheldpartijen met antisemitische ondertoon tussen ene Luca Petronio (van hetzelfde gezellige comité als Cox uit de eerste alinea’s) en Corda. Die mails gingen, behalve naar mij, ook naar een heel blik aan bekende pseudowetenschappers. En af en toe schreef Santilli — steeds anoniem — op fora en eigen websites lelijke dingen over mij. Antisemitische opmerkingen bleven beperkt tot de suggestie dat mijn website jewish controlled was.

Telescoop

Zo debatteerde ik tot begin 2016 met Santilli. Concrete plannen om een nieuw stuk over zijn activiteiten te schrijven, had ik niet. Toen ging echter zijn video over de ‘Santilli-telescoop’ viraal op websites over ufo’s en paranormale zaken. Ik zag het geloof ik voor het eerst op Niburu.nl, een Nederlandse website boordevol onzin. Deze telescoop met holle lenzen, die entiteiten kon waarnemen in ‘antimaterie-licht’, was wel erg eenvoudig te ontkrachten, een schot voor open doel. In het ironische stukje dat ik erover schreef, kon ik ook weer de connectie leggen met mijn geheimzinnige vriend Kadeisvili, want die had er al over geschreven in een berucht predatory open access journal (dat is een namaak-wetenschappelijk tijdschrift dat alles publiceert als de auteur maar diep genoeg in de buidel tast).

Goede aarde

Dat laatste artikeltje viel niet in goede aarde bij de Santilli’s — in april 2016 ontving ik een mailtje van Carla Santilli, de echtgenote van Ruggero. Ze vond mijn betoog lasterlijk en beweerde dat het in strijd was met de Nederlandse wetgeving op dit punt. In het eerste open contact met de Santilli’s werd dus meteen gedreigd met juridische stappen.

De volgende verrassing was een Cease, Desist and Retract-brief van een advocaat uit Florida. In de brief werd niet alleen geëist dat mijn stuk over de telescoop verwijderd werd, maar ook het stuk uit 2013 dat hoofdzakelijk over Kadeisvili ging.
Hoe het vanaf dat moment verder ging, heeft u in de vorige Skepter in grote lijnen kunnen lezen.

Samenzwering

Waarom de Santilli’s de stap hebben gezet mij aan te klagen, blijft voor mij nog altijd de vraag. Was Santilli er echt op uit om mij en Frank Israel voor een jury te kunnen uithoren over die vermeende samenzwering van joodse wetenschappers?

De publicaties waar hij zich, naast mijn website, het meest druk om lijkt te maken, zijn het Wikipedia-artikel en een artikel dat al in 2007 verscheen in de St. Petersburg Times, de grootste krant van Florida (inmiddels Tampa Bay Times). In alle drie de gevallen gaat het om toegankelijke stukken waaruit ook iemand zonder veel kennis van natuurwetenschappen zal opmaken dat veel van Santilli’s theorieën complete flauwekul zijn. Ook in de sociale omgeving van de Santilli’s sijpelen deze stukken misschien door, en dat zou kunnen verklaren waarom ook Carla zich uiteindelijk met de zaak ging bemoeien.

Links

• De zaak-Santilli (Skepter 31.3, 2018)
• De zaak-Santilli (3) … en hoe het afliep (Skepter 31.4 2018)
• Florida Genius Now Sees Invisible ‘Entities’ (www.pepijnvanerp.nl)
• Links naar artikelen in andere media onderaan Settlement in Santilli vs. Van Erp and Israel (www.pepijnvanerp.nl)

Uit: Skepter 31.4 (2018)