De goden gaan landen

Erich von Däniken wil een pretpark bouwen

door Marcel Hulspas – Skepter 12.1 (1999)

Mysteries of the World moet het gaan heten: het eerste pseudo-wetenschappelijke pretpark ter wereld. De gemeente Matten is inmiddels bereid gevonden, en de jacht op sponsors is geopend.

‘Ik ben vooral tevreden. De meerderheid heeft voor de toekomst gekozen. Maar ik begrijp de mensen wel die tegenstemden. Hen kan ik verzekeren: we zijn milieubewuste en verstandige mensen. We piekeren er niet over Berner Oberland te schande te maken.’

Aldus Erich von Däniken, de man wiens naam sinds de publicatie van Waren de goden kosmonauten? synoniem is met alles wat naar prehistorisch buitenaards bezoek riekt. Is de piramide van Cheops werkelijk gewoon mensenwerk? Zijn de beelden op het Paaseiland pogingen om de aandacht van de goden te trekken? En die kaarsrechte lijnen op de vlakte van Nazca, zou dat geen prehistorisch vliegveld kunnen zijn? [zie Skepter 5.3, 1992] Sinds von Däniken zijn licht over deze en nog veel meer ‘raadselen’ heeft laten schijnen, kan niemand ze nog onbevooroordeeld onder ogen komen.

Na Waren de goden… zouden nog ruim twintig titels volgen (en zouden er in totaal 58 miljoen exemplaren over de toonbank gaan); soms het resultaat van nijver knip-en plakwerk, dan weer de gebundelde verslagjes van zijn reizen naar de mysterieuze einden der aarde. Maar Erich is inmiddels de 60 gepasseerd, hij heeft zich enige jaren geleden gevestigd te Beatenberg (kanton Berner Oberland) en denkt nu aan iets veel duurzamers. En zo verraste hij de Zwitserse gemeente Matten, een dorp met ruim tweeduizend inwoners nabij Interlaken, vorig jaar met het plan om het binnen de gemeentegrenzen van Matten liggende, door de Zwitserse luchtmacht verlaten vliegveld, om te toveren in een pretpark.

Begin december kwamen de stemgerechtigde Mattenaren in het Kirchegemeindehaus bij elkaar. En alhoewel de boeren het stuk land liever weer weide zagen worden en een deel der burgers de vrees uitsprak dat ‘Mattenaar’ straks synoniem wordt met ‘zwever’ of zich zorgen maakten om de horizonvervuiling (Matten ligt niet ver van de beroemde Jungfrau) en de verkeersstromen, ging de volksvergadering die avond toch akkoord met een herziening van het bestemmingsplan. Er mocht gebouwd worden, en von Däniken was dik tevreden. De eerste stap was gezet.

Virtuele piramides

De te verwachten extra inkomsten gaven uiteraard de doorslag. En nog klimaatbestendig ook. ‘Berner Oberland is prachtig,’ zo onthulde von Däniken kort daarvoor in de Berner Zeitung, ‘zolang de zon schijnt. Maar waar moeten de toeristen naartoe bei Regen, Schnee und Nebel?‘ Wel, vanaf de zomer 2002 kunnen ze schuilen op de 80.000 vierkante meter van Mysteries of the World, ‘ein Amusement mit Wissenschaftlichem Hintergrund für jährlich eine halbe Million Besucher,’ zo omschreef hij zijn geesteskind in Der Bund. Voor dat ‘wissenschaftliche’ is voorlopig nog niemand aangetrokken – als von Däniken dat überhaupt nodig mocht achten – maar voor de technische Hintergrund zorgt regisseur (en eveneens Berner Oberlander) Stefan Zürcher. Hij voorzag al menige James-Bondfilm van speciale effecten en heeft beloofd dat ook het Mystery Park toegerust zal worden met de modernste amusementstechnologie.

De bezoeker zal ogen en oren te kort komen. Alle grote wereldraadsels die von Däniken in zijn boeken beschrijft, zullen daar door middel van computers, presentaties en shows tot leven worden gewekt. De eerste schetsen voorzien in een hoofdgebouw voor het meer museale gedeelte, en daarnaast verscheidene paviljoens, waaronder een Indische tempel (bevolkt door hindoegoden, vliegend in hun vimana’s; volgens von Däniken natuurlijk ruimteschepen), een twintig meter hoge replica van de piramide van Cheops (waardoor men virtueel een wandeling kan maken) en een kopie van de tempel te Palenque, met daarin ongetwijfeld de dankzij von Däniken beroemd geworden graftombe van Pacal. De daarop afgebeelde luchtig geklede god, achterover vallend uit de Wereldboom van de Maya, zou volgens de auteur een buitenaards wezen zijn, achteroverliggend in zijn ruimteschip.

En iedere keer als de bezoeker een gebouw binnenkomt, een zaal betreedt of een VR-helm opzet, zal hij of zij (zo verwacht von Däniken) er op geattendeerd worden dat ‘deze show mogelijk werd gemaakt door…’ – volgt de naam van een der hoofdsponsors. Welke, daarover mag hij nog niets zeggen. De jacht op de sponsor is nog maar net geopend. Dat zware werkstuk moet de komende maanden worden verricht.

De taak om von Dänikens droom financieel te onderbouwen rust op de schouders van Oskar Schärz. Eigenlijk aannemer, maar nu dus ook voorzitter van de Mystery Park AG. Op de zestiende april, wanneer de AG haar eerste officiële aandeelhoudersvergadering belegt, moeten niet alleen de dagdromen van von Däniken en Zürcher omgezet zijn in concrete ontwerpen, dan moet ook duidelijk worden hoe een en ander gefinancierd gaat worden.

Géén UFO-park!

Het huidige kapitaal, 450.000 Zwitserse frank, is beslist onvoldoende. Erich von Däniken zélf zou een aardige duit in het zakje kunnen doen (bij hem komt naar schatting jaarlijks eenzelfde bedrag binnen), maar voorlopig heeft hij slechts 10.000 frank gedoneerd. Kort na het positieve besluit van de Mattener volksvergadering stortten omliggende gemeenten bij wijze van gelukwens enkele tienduizenden franken in de kas, maar Schärz heeft toch een ander soort bedrag in zijn hoofd: vijftig miljoen frank.

Penningmeester Beat Kaderli rekent erop dat ruwweg eenderde deel daarvan zal komen van de Erich-von-Däniken Stiftung, zeg maar de wereldwijde fanclub van de auteur. Eenderde moet bijeenkomen door middel van de verkoop van aandelen (Erich heeft al beloofd als het zover is voor nog zo’n 40.000 frank aan waardepapieren in te slaan) en de rest moet komen van sponsors uit het bedrijfsleven, die de mogelijkheid krijgen om de verschillende onderdelen van het Park te ‘kopen’. Zijn ware optimistische aard toont Kaderli echter wanneer hij suggereert dat ook de landen waarin de in Mystery Park nagebouwde raadsels te vinden zijn, wel een duit in het zakje kunnen doen. Zoiets is toch goed voor het toerisme, nietwaar?

De persoon van von Däniken is daarbij uiteraard van groot belang. Hij werkt ‘als een magneet’ (aldus Schärz). Al is zijn reputatie natuurlijk niet écht die glanzende betrouwbaarheid. De geestelijk vader zélf benadrukt steeds weer dat het beslist geen goedkoop ‘UFO-park’ wordt, zoals de Zwitserse media aankondigden. ‘Das ist Schwachsinn!’ was zijn commentaar. Volgens hem draait het straks allemaal om ‘de drijfveer der mensheid: nieuwsgierigheid.’

En de wetenschap wordt niet buiten de deur gehouden, belooft hij. Universiteiten zouden wat hem betreft best een eigen presentatieruimte kunnen neerzetten, en deskundigen zouden er lezingen kunnen komen geven. ‘Mijn ideaal is dat het een ontmoetingsplaats wordt.’ Maar wat als de wetenschap nu een van de raadsels oplost, vroeg een slimme journalist hem eens. Erich von Däniken: ‘Dan halen we die weg en zetten er een ander raadsel voor in de plaats. Er zijn er genoeg.’

De krantenartikelen werden geleverd door de Zwitserse skepticus Michael Bloch.

Uit: Skepter 12.1 (1999)

Update 20 juli 2017
Uiteindelijk kwam er in 2003 het Mystery Park in Interlaken. Het pretpark ging eind 2006 failliet, maar kende een doorstart als Jungfrau Park.