Wie de krant open slaat, kan zomaar denken dat onze samenleving hard achteruit holt.
De maatschappij verruwt, verhardt en de polarisatie is groter dan ooit.
Maar is dat ook zo? Was vroeger alles beter?
Die vragen – en natuurlijk nog veel meer – komen aan bod op het Skepsiscongres 2025, op zaterdag 1 november in Amersfoort.
Programma:
Skepsiscongres 2025
Vroeger was alles beter
Zaterdag 1 november 2025, Eenhoorn Amersfoort
9:00 – 17:30 u
9:30 u. Interactieve opening
Dagvoorzitter: Richard Engelfriet
De Stichting Skepsis is in 1987 opgericht met als doel buitengewone beweringen aan een kritisch, wetenschappelijk verantwoord onderzoek te onderwerpen en voor te lichten over pseudowetenschappen en het paranormale. De vraag waar we vandaag mee beginnen is: lukt ons dat een beetje? Gaan we de goede kant op met de Stichting Skepsis? En natuurlijk mag je dan kijken naar lezersaantallen, abonnees en podcastluisteraars, maar we willen het ook hebben over het ‘grotere geheel’. Moeten we ons schamen dat homeopathie nog altijd volop gebruikt wordt, of zou het zonder ons nog veel erger zijn?
10:00 u. Was vroeger alles beter?
Ralf Bodelier, journalist en filosoof
Ralf Bodelier laat zien waarom de stelling ‘vroeger was alles beter’ op veel vlakken onjuist is. Wie naar de cijfers kijkt, ziet juist een wereld waarin minder armoede heerst, waarin minder oorlog en geweld is en waar minder mensen slachtoffer zijn van natuurgeweld. Tegelijkertijd moeten we ons natuurlijk wel degelijk zorgen maken om de planeet, ons gewicht en de recente afname van het aantal democratieën. Hoe houden we hoop in bange dagen?
10:40 u. Leven we in een individualistische samenleving?
Quita Muis, universitair docent sociologie, Universiteit Tilburg
Vroeger hingen er nog touwtjes uit brievenbussen. Was er gemeenschapszin. Keek je naar elkaar om. Tegenwoordig heerst individualisme en een afgebrokkelde sociale cohesie waar niemand meer naar een ander omkijkt. Quita Muis kwam in haar promotieonderzoek tot een voor sommige cultuurpessimisten schokkende ontdekking: er is van dat individualisme helemaal geen sprake. Natuurlijk gaan mensen minder naar de kerk, maar dat wil niet zeggen dat ze niet meer om elkaar geven.
11:20 u. PAUZE
11:50 u. Het Skepsis Panel
Bezoekers van het Skepsis Congres kunnen vooraf skeptische vragen indienen. Tijdens dit Skepsis panel geven onder meer Skepsis voorzitter Eric-Jan Wagenmakers, Skepter hoofdredacteur Ronald Veldhuizen en alle aanwezige sprekers antwoord op de meest prangende kwesties.
12:30 u. Wetenschap is ook maar een mening
Mirjam Vossen en Margriet van der Heijden, mediawetenschappers
Sommige skeptici maken zich zorgen dat de positie van de wetenschap onder druk staat. Toch is dat niet wat we zien in onderzoek: het vertrouwen in wetenschap is onverminderd groot. In een interactief gesprek met Mirjam Vossen en Margriet van der Heijden gaan we in op de rol van wetenschap in de huidige samenleving. Met Mirjam Vossen gaan we specifiek in op de impact van mediabeeldvorming en de vraag hoe de media ons beeld van de wereld beïnvloeden. Margriet van der Heijden legt uit hoe we zo goed mogelijk wetenschappelijke kennis kunnen overbrengen op een breed publiek in het algemeen, en jongeren in het bijzonder.
13:10 u. LUNCH
14:00 u. Zijn we nu helemaal gek geworden?
Laura Batstra, professor Universiteit Groningen
Vroeger hadden we wellicht een stuk of 5 aandoeningen voor geestelijk leed. Inmiddels kent de DSM, de ‘Bijbel van de geestelijk gezondheidszorg’ wel 350 classificaties. Zijn we tegenwoordig zoveel gekker geworden of speelt er wat anders? Dagvoorzitter Engelfriet gaat in gesprek met professor Laura Batstra, tevens lid van ons comité van aanbeveling, waarbij ook nadrukkelijk ruimte is voor vragen uit de zaal.
14:45 u. Vroeger aten we tenminste nog gezond, natuurlijk voedsel
Hidde Boersma, journalist, artist, activist
In de tijd van je oma stond er een gezonde, eerlijke maaltijd op tafel. Geen pakjes vol e-nummers, geen intensief gekweekte tomaten of met gif bewerkte aardappels. Je hoeft maar even op social media te kijken en je leest dit soort teksten. Maar klopt het ook? Bestaat er wel zoiets als natuurlijk voedsel? En wat is eigenlijk de stand van wetenschap rond biologisch voedsel? Is dat het beste antwoord op de vraag hoe we tegelijkertijd de aarde redden, zorgdragen voor biodiversiteit en armoede bestrijden? Hidde Boersma geeft antwoorden.
15:25 u.
PAUZE
15:45 Ga lekker zelf in je kracht staan!
Japke-D Bouma, NRC-columnist
Vandaag zijn alle sprekers ingegaan op de voor- en achteruitgang van hun vakgebied. In deze laatste, vrolijke, presentatie, neemt NRC columnist Japke-D Bouma ons mee in de ontwikkelingen rond taal. En dan zowel de taal op kantoor (waar we Agile werken, in sprints onze kernwaarde focussen en waar je uit je comfort zone komt terwijl je in je kracht wordt gezet) als in de samenleving (waar politici van onderaf een stukje visie ontwikkelen, burgers in kampvuursessies meedoen met omgevingsdialogen en waar uitrollen het nieuwe doorpakken is). Zijn we daar iets mee opgeschoten?
16:30 u. Borrel en afsluiting
