Mindfulness kwam in de jaren zeventig naar het Westen, je zou er allerlei klein en groot psychisch en lichamelijk leed mee kunnen aanpakken. Een halve eeuw en vele duizenden studies later zijn de grote beloftes nog altijd niet verzilverd.
Mindfulness kwam in de jaren zeventig naar het Westen, je zou er allerlei klein en groot psychisch en lichamelijk leed mee kunnen aanpakken. Een halve eeuw en vele duizenden studies later zijn de grote beloftes nog altijd niet verzilverd.
Zijn er opeens meer complotdenkers dan een paar jaar terug, of krijgen ze nu alleen maar meer aandacht? En komt dat dan door internet of door Facebook? Recent onderzoek laat geen toename zien, maar ook dat complottheorieën hardnekkiger en algemener zijn dan wenselijk is.
De menselijke hersenen, zo wil de populaire opvatting, bestaan uit drie afzonderlijke breinen: het oeroude reptielenbrein, het nieuwere zoogdierenbrein en het meest recente, rationele mensenbrein. Zo simpel is het helaas niet.
Voor het beoordelen van wetenschappelijk nieuws in de krant is meer nodig dan alleen de vraag wat er nu weer is ontdekt.
Veel gemakkelijker dan wij denken is ons geheugen op een dwaalspoor te zetten: soms kunnen we ons met grote stelligheid dingen herinneren die stellig niet gebeurd zijn, en andersom. Valse herinneringen kunnen in rechtszaken afschuwelijke consequenties hebben.
Het idee dat ons koopgedrag met subliminale boodschappen valt te manipuleren, blijft tot de verbeelding spreken, ook tot die van onderzoekers. Het is nog even lastig te bewijzen als 65 jaar geleden.
Denken mensen werkelijk dat anderen de kastanjes wel uit het vuur zullen halen als ze met z’n allen naar een aanranding staan te kijken? Zijn wij zo hardvochtig en gevoelloos?
Niet alleen tegenover journalisten stellen onderzoekers hun resultaten wel eens wat mooier voor dan ze zijn, ook in hun wetenschappelijke artikelen geven ze er maar al te graag een positieve draai aan.
De wetenschap flirt al decennia met twijfelachtig onderzoek naar seksferomonen — lokstoffen waarmee we gegarandeerd iedereen in bed kunnen krijgen. De commercie spint er garen bij.
Een opmerkelijk aantal Nobelprijswinnaars in de exacte wetenschap lijkt uitgesproken vreemde ideeën te koesteren. De zogenoemde ‘Nobelziekte’ biedt interessante lessen voor wetenschappers en voor skeptici.