door Jan Willem Nienhuys (10/04/2008)
Het Gerechtshof te Amsterdam heeft strafvervolging bevolen van de arts Jos K., de ex-arts René B., alsmede ‘genezend medium’ Joke D. Zij worden verdacht van een grote rol bij ziekte en dood (2001) van de actrice Sylvia Millecam ten gevolge van alternatief ‘behandelde’ borstkanker.
Skepsis en de Vereniging tegen de Kwakzalverij (VtdK) dienden een klaagschrift in, en beide organisaties waren eind november aanwezig op een hoorzitting waar twee van de drie aangeklaagden, of beter hun advocaten, aanwezig waren. Op 25 januari, nu bijna 11 weken geleden, was er een aparte zitting voor nummer drie, die evenmin zelf kwam.
Het hof heeft thans uitspraak gedaan, en de beschikking op 9 april aan onze advocaten gestuurd. Het stuk leest als een trein.
De eerste verrassing is dat de rechter vond dat Skepsis het recht had om te klagen. De VtdK heeft, in tegenstelling tot Skepsis, in haar statuten staan dat ze desgewenst naar de rechter wil gaan om haar doel te bereiken, maar omdat Skepsis metterdaad probeert te voorkomen dat ‘ongebreideld of kritiekloos geloof in de juistheid van pseudo-wetenschappelijke of paranormale beweringen en geneeswijzen’ kwalijke gevolgen hebben, stond de rechter ons ook toe dat we als ‘rechtstreekse belanghebbende’ worden aangemerkt in deze zaak. Dat is, zo zeggen deskundigen mij, al heel bijzonder.
Snel doorlezen naar het eind van de 19 pagina’s tellende uitspraak: ‘het hof gelast de dagvaarding ter terechtzitting van B., K. en D., ter zake van het feit waarop het beklag betrekking heeft.’
Met andere woorden, het OM dient René B. en Jos K. en het genezend medium Joke D. als verdachten van enkele ernstige misdrijven te beschouwen, bewijsmateriaal te verzamelen en dat voor te leggen aan de rechter. Als oppassende burger zal ik de betrokkenen dan ook niet meer met hun familienaam aanduiden.
Het hof geeft in zijn vonnis in niet mis te verstane bewoordingen aan dat ook alternatieve behandelaars zich moeten verantwoorden voor hun daden. Alternatieve behandelaars hebben in Nederland geen ‘licence to kill’.
Waar worden deze drie van verdacht? Niet van allerlei akkefietjes die door het getreuzel van het OM inmiddels verjaard zijn zoals overtreding van artikel 96 van de wet BIG. Nee, het gaat om ernstig benadelen van de gezondheid van Millecam of het haar opzettelijk in een hulpeloze toestand laten, met zwaar lichamelijk letsel of de dood als gevolg. Het laatste is extra ernstig als het gedaan wordt door iemand die verplicht is tot verpleging of verzorging.
Dat de actrice deze ‘behandelaars’ vertrouwde en dat zij in haar ernstige ziekte zich valse hoop liet aansmeren is niet ter zake, oordeelde het hof, en evenmin dat Millecam erom vroeg. Daarmee stelt het hof dat geneeskunde geen kwestie is van ‘u vraagt, wij draaien’ en dat kwakzalvers niet vrijuit gaan als de zieke ze gelooft.
Wat van belang is, is het feit dat Millecam deze drie vertrouwde. Wat betreft artsen spreekt dat eigenlijk vanzelf. Ook het medium Joke D. wist dat Millecam haar door en door vertrouwde en ze wist natuurlijk ook hoe ernstig borstkanker is.
Het drietal zouden haar vals hebben voorgelicht, niet verteld hebben dat hun therapie onbewezen was, niet hebben verwezen naar reguliere artsen en Jos K. heeft haar zeer slecht behandeld op het eind van haar leven.
Weliswaar ontkenden tijdens de hoorzittingen alle drie deze aantijgingen, maar het hof vindt dat er genoeg aanwijzingen zijn dat ze het wel degelijk gedaan hebben. Het OM moet het goed uitzoeken en ze vervolgens voor de rechter brengen.
Meer in het bijzonder moet het OM nu gaan uitzoeken of door het handelen van de drie verdachten Millecam duidelijk vlugger dood is gegaan en of ze onnodig veel pijn heeft gehad. Verder moet het OM nagaan of het echt waar is dat de verdachten telkens opnieuw gezegd hebben ‘het is geen kanker’, of ze inderdaad te weinig juiste informatie (bijvoorbeeld ‘dit is in het geheel niet bewezen, mevrouw!’) over hun therapie hebben gegeven, en of ze inderdaad niet hebben doorverwezen naar de wetenschappelijke geneeskunde.
Skepsis en de VtdK zijn natuurlijk blij met deze uitspraak, maar aan de andere kant is het toch wel bedenkelijk dat organisaties van vrijwilligers geholpen door de onvermoeibare oud-inspecteur van IGZ, Menso van Westerouen van Meeteren, moeten doen waarmee het OM samen met IGZ op 21 augustus 2001 had moeten beginnen: een volledig inzicht opbouwen in een bizar en gruwelijk sterfgeval.
Oorspronkelijk was dit artikel gepubliceerd op het (oude) Skepsis-blog en bestond de mogelijkheid om daaronder in discussie te gaan, waar geregeld uitvoerig gebruik van werd gemaakt. De discussie onder dit bericht kan de geïnteresseerde teruglezen in deze pdf (40 pagina’s).