Skepter 9.3 (1996)

Derde nummer van jaargang 9.

Beknopte inhoud

• Parariteiten
• Skeptici aller landen… door Tim Trachet en Marcel van Genderen
• God bestaat en verhoort gebeden door Peter Bügel
• Duivelsdans – de UFO van Jeroen de Kruijf door Marcel Hulspas
• Grappenmakers in het graan door Rob Nanninga
  Het wordt tijd voor echte graankunst in Nederland.
• Praktische rassenleer – De politieke invloed van de theosofie door Marcel Hulspas
• Buitenaardse ervaringen – Een onderzoek naar de ontvoerden van John Mack door Joe Nickell
• Zwart Athene – Stalen de Grieken hun kennis uit Afrika? door H. Sancisi-Weerdenburg
• Hieper Boreas
• Hoedt u voor Neuro-Linguïstisch Programmeren! door Willem Levelt
  NLP is niet neuro, niet linguïstisch en het enige wonder is dat er zoveel mensen intuinen.
• Kwik in je mond – De vermeende gevaren van amalgaam door Rainer Schiele
  De angst voor amalgaam zit er bij onze Oosterburen goed in. De waarheid over kwik in de tanden.
  
• Boekbespreking. The Demon-Haunted World door Govert Schilling
• Boekbespreking. Freud in zijn hemd door Bart van Donselaar
• Gesignaleerd
• Podium. Antroposofie voor skeptici door Hugo Verbrugh
• Brieven
• Skeptische bladen

Samenvattingen

In dit overzicht komen de titels precies overeen met de gedrukte versie.

Parariteiten: Het Goereese UFO-golfje
Marcel Hulspas
Skepter 9.3 (1996) p. 2

Typische ufo-golven beginnen met één melding, die aanstekelijk werkt. Iets wat waarschijnlijk een zeppelin was, begin augustus gezien in Goeree-Overflakkee, maakte zo’n golf los in de omgeving van Rotterdam, die tot in september duurde.

Trefwoorden: Ufo, ufo-golf
Onderwerp: ufo’s – afzonderlijke gevallen

Skepsis in Amsterdam
Skepter 9.3 (1996) p. 2

In de Amsterdamse werkgroep is er om de paar maanden een lezing met discussie door werkgroepleden.

Trefwoorden: Skepsis, werkgroep, skeptici
Onderwerp: skeptici – organisatie

Parariteiten: Ariane en Ereignisanalyse
Marcel Hulspas
Skepter 9.3 (1996) p. 2

Op 4 juni 1996 ging de lancering van de eerste Ariane 5 mis. Vlak tevoren was een fax uit Freiburg binnengekomen van het Institut für Ereignisanalyse die een ramp voorspelde. Dit IfE leidt uit de stand van echte en bedachte planeten een gigantische getallenbrij af waar dan de voorspellingen uit volgen.

Trefwoorden: Ariane, ramp, astrologie, Erwin Kimmler
Onderwerp: astrologie – algemeen

Parariteiten: De dood van een bijna-doodanekdote
Rob Nanninga
Skepter 9.3 (1996) p. 3

Kimberley Clark beschreef in 1984 een bijnadoodervaring van ene Maria in 1977 die in een ziekenhuis tijdens een bde een tennisschoen op een vensterbank had zien liggen die normaal niet zichtbaar was. Bij controle bleek het allemaal een stuk minder spannend.

Trefwoorden: bijnadoodervaring, bde, Clark, Morse, Ebbern, Mulligan, Harborview Medical Center
Onderwerp: religie – bijnadoodervaringen

Parariteiten: Met inlegzooltjes sneller dan het licht
Jan Willem Nienhuys
Skepter 9.3 (1996) p. 3

New Age bedrijven maken intensief reclame met tachyonen, volstrekt denkbeeldige deeltjes die alleen sneller dan het licht kunnen gaan. Met name Tachyon Technologies uit Californië kan er wat van. Tachyonische inlegzooltjes voor 25 dollar per paar. Met richtingsgevoelige niet-dimensionele tachyoncellen. Catalogus op aanvraag.

Trefwoorden: tachyonen
Onderwerp: pseudowetenschap

Skeptici aller landen…
Tim Trachet en Marcel van Genderen
Skepter 9.3 (1996) p. 4-7

Met 1300 deelnemers en vele sprekers in parallelsessies op 20 tot 23 juni 1995. Opvallendst was Chris Carter, de bedenker van de X-files. Hij achtte zich niet verantwoordelijk voor de domoren die zijn wekelijkse griezelverhaal geloven. De verongelijkte toon van ‘wij tegen zij’ domineerde op het congres. Ivan Kelly signaleerde een nieuw trend in de astrologie: die richt zich helemaal op het ongrijpbare innerlijke leven van de klanten. Steve Barrett noemde chiropractie georganiseerde misdaad, maar niettemin wordt die in de VS tot de eerstelijnsgezondheidszorg gerekend. Divine dieting betekent dat je bij het eten bidt dat je er niet dik van wordt. Eigenlijk vrij weinig nieuws voor actieve skeptici, alleen nuttige persoonlijke contacten.

Trefwoorden: De Jager, Marie Prins, Mark Traa, Gerbner, Angela, Kurtz, Chris Carter, X-files, Lederman, Gross, Maddox, Hyman, Utts, Marseffect, Gauquelin, Kelly, Klass, Betz, Eugenie Scott, Birx, Barrett, chiropractors, Jack Raso, Sampson, qigong, Gould, astrologie
Onderwerp: skeptici – congres

God bestaat en verhoort gebeden
Peter Bügel
Skepter 9.3 (1996) p. 7

Modern onderzoek toont (‘statistisch significant’) aan dat bidden helpt bij ernstige ziekte, maar Galton bewees in 1872 dat bidden voor de koning niet werkt. Tijd voor een serieus vergelijkend onderzoek om na te gaan welke god het beste werkt: Krishna, de Here of Allah. Het design staat al in de Bijbel.

Trefwoorden: bidden, religie
Onderwerp: religie – gebedsgenezers

Duivelsdans
De UFO-ervaring van Jeroen de Kruijf
Marcel Hulspas
Skepter 9.3 (1996) p. 8-9

Jeroen heeft iets voor twee uur ’s nachts op zondag 14 januari een bewegend lichtpunt aan de nachthemel gezien en op video gefilmd. De film is onbruikbaar wegens gebrek aan referentiepunten. Het kan van alles zijn geweest, inclusief een lichtshow die bij sluitingstijd van een disco of zo werd uitgezet. Of reflecties van autolampen. Of een zoeklicht van een helikopter. Later heeft Jeroen de film vernietigd omdat dominee had gezegd dat ufo’s des duivels zijn.

Trefwoorden: ufo, religie, Herman Hegge, Catherine Keyl, Frontier 2000
Onderwerp: ufo’s – afzonderlijke gevallen

Grappenmakers in het graan
Rob Nanninga
Skepter 9.3 (1996) p. 10-11

Heel wat graancirkels worden door grappenmakers vervaardigd. Dat willen de gelovigen niet horen. Zo onderzocht Frits van der Veldt een graancirkel in Hoofddorp, en sprak uitvoerigmet een van de makers. Hij stuurde zijn verslag naar Herman Hegge, die niettemin later deze cirkel ‘echt’ noemde in een boek (zie Gesignaleerd in Skepter 8.4).

Trefwoorden: Haselhoff, Hegge, graancirkels, Meaden, Bower, Chorley, Andrews, Degado
Onderwerp: vreemde verschijnselen – graancirkels

Praktische rassenleer
De politieke invloed van de theosofie
Marcel Hulspas
Skepter 9.3 (1996) p. 12-16
‘Een Indische stem’ (kader)
Skepter 9.3 (1996) p. 16

Dit artikel is gebaseerd op het proefschrift van Herman de Tollenaere, The politics of Divine Wisdom: Theosophy and labour, national and women’s movements in Indonesia and South Africa 1875-1947.
Annie Besant stelde zich in 1916 voor dat India zou uitgroeien tot het grootste Arische rijk sinds Atlantis; dat had ze van Blavatsky, die zoiets had geschreven in The Secret Doctrine. Besant verdedigde het kastesysteem en vond dat sommige gekleurde rassen gelijkwaardig waren aan de blanke rassen, maar andere een stuk kinderlijker. Al spoedig waren Indiërs zoals Gandhi een stuk radicaler (Gandhi noemde de theosofie in 1917 humbug) en verloor de theosofie invloed in India. Ook in Nederlands-Indië speelde de theosofische beweging een rol. Dirk van Hinloopen Labberton dacht dat theosofie de enige manier was om het gebied met zijn vele godsdiensten te besturen. Maar ook hij werd ‘links ingehaald’ door veel radicalere nationalisten.

Trefwoorden: Blavatsky, wortelrassen, Ariërs, Olcott, Besant
Onderwerp: religie – theosofie

Buitenaardse ervaringen
Een onderzoek naar de ontvoerden van John Mack
Joe Nickell
Skepter 9.3 (1996) p. 17-20

Robert Baker heeft in 1988 betoogd dat zogenaamd door ufo’s ontvoerden fantasy prone zijn, en daardoor suggestibel door hypnose en dergelijke. Dat klopt heel goed met wat John Mack in zijn boek Abduction over zijn ‘proefpersonen’ vertelt. Die hadden gemiddeld meer dan 6 van de 7 standaard kenmerken van fantasy prone. en ook nog veel nevenkenmerken.

Trefwoorden: Baker, Strieber, ufo, Spanos, Mack
Onderwerp: ufo’s – ontvoeringen

Zwart Athene
Stalen de Grieken hun kennis uit Afrika?
Heleen Sancisi-Weerdenburg
Skepter 9.3 (1996) p. 21-25

China-kenner en hoogleraar Government Studies in Cornell Martin Bernal beweert in Black Athena dat de Griekse cultuur Fenicische en Egyptische wortels had. In de VS wordt op grote schaal geloofd dat Bernal heeft bewezen dat de westerse cultuur uit zwart Afrika komt. Maar hij insinueert van alles en nog wat. Het ‘Black’ in de titel is gekozen om de verkoop te bevorderen, want de Feniciërs en Egyptenaren waren niet zwart. Bernal doet weinig anders dan waar hij geleerden van de 19e en 20ste eeuw van beschuldigt, namelijk superioriteitsclaims over het verleden gebruiken voor eigentijdse politiek.

Trefwoorden: geschiedenis, Bernal, Mazrui, Friedrich August Wolf, Karl Ottfried Müller, Winckelmann, Wilcken, Velikovsky, Däniken, Goekoop
Onderwerp: pseudowetenschap – geschiedenis

Hieper Boreas
Skepter 9.3 (19966 p. 25

De veldpsychologie van Percival Westinghouse is een doorbraak die de psychologie en de parapsychologie met elkaar verbindt. Het is onbegrijpelijk dat deze twee voorparadigmale wetenschappen nog bestaan. Hier ligt een taak voor onze minister van onderwijs!

Trefwoorden: humor
Onderwerp: humor

Hoedt u voor Neuro-Linguïstisch Programmeren!
Willem Levelt
Skepter 9.3 (1996) p. 26-28

Neurolinguïstisch programmeren is lariekoek. Het grootste wonder is dat zovelen zich door volstrekt ongefundeerde claims laten verlokken tot het volgen van dure cursussen

Trefwoorden: NLP, neurolinguïstisch programmeren, Bandler, Grinder, Wundt, Hume, hersenen, sneeuwwoordenmythe
Onderwerp: psychologie

Kwik in je mond
De vermeende gevaren van amalgaam
Rainer Schiele
Skepter 9.3 (1996) p. 29-35

Amalgaam is veel minder gevaarlijk dan vaak wordt voorgesteld. Er komt namelijk nauwelijks kwikdamp uit vrij. Alleen met moderne methoden is de kwikbelasting uit amalgaam te meten. De enigen die gevaar lopen zijn tandartsen, maar zelfs onder hen zijn geen gevallen van kwikvergiftiging bekend.

Trefwoorden: amalgaam, kwik, Minimata
Onderwerp: gezondheid – reguliere geneeskunde

Bericht van de penningmeester
Dick Zeilstra
Skepter 9.3 (1996) p. 35

Bij dit nummer zit weer de jaarlijkse acceptgiro. De abonnementsprijs gaat naar 45 gulden en donaties zijn minimaal 30 gulden meer.

Trefwoorden: skepsis, skeptici
Onderwerp: skeptici – organisatie

The Demon-Haunted World
Govert Schilling
Skepter 9.3 (1996) p. 36-37

Recensie van Carl Sagan, The Demon-Haunted World: Science as a Candle in the Dark (1996). Gedeeltelijk gebaseerd op artikelen in Parade, de zondagsbijlage van veel Amerikaanse kranten. Vandaar het ietwat fragmentarische karakter. Sagan toont zich een beminnelijk skepticus. Het fraaiste staaltje goedgelovigheid is de Carlos-affaire (zie ook Skepter 5.3 Quali prove). Bevat ook een larie-detectiekit. De ware doelgroep bestaat uit allen die met onderwijs en voorlichting te maken hebben.

Trefwoorden: abduction, ritueel kindermisbruik, Carlos, Baloney detection, fundamentalisme, religie
Onderwerp: skeptici – skepticisme

Freud in zijn hemd
Bart van Donselaar
Skepter 9.3 (1996) p. 38-40

Recensie van Richard Webster, Why Freud was wrong: Sin, Science and Psychoanalysis (1995) en Han Israëls, Het geval Freud: Scheppingsverhalen (1993). Freud loog over zijn ontdekking van de psychoanalyse. Zo werd Anna O. helemaal niet genezen.

Trefwoorden: Freud, Jones, Fleischl, cocaïne, Breuer, cathartische methode, verleidingstheorie, Oedipus, verdringing, lichaam-geestdualisme, psychoanalyse, Schnabel, Verbaten
Onderwerp: pseudowetenschap – Freud

Gesignaleerd (Boekenrubriek.)
Skepter 9.3 (1996) p. 41

Michael Zimmerman, Science, Nonscience, and Nonsense: Approaching Environmental Literacy (1995). Het creationisme is een bedreiging van de natuur. Een boeiend werk.
Neville Hodginson, AIDS: The failure of contemporary Science – How a Virus That Never Was Deceived the World (1996). Hodginson was ontslagen bij de Sunday Times vanwege zijn steun voor Duesberg. Hij staat nog steeds achter hem. Een mooie test voor kritische skeptici.
John North, Stonehenge: Neolithic man and the cosmos (1996). De niet-ingewijde lezer zal volkomen genezen zijn van belangstelling voor archeoastronomie nog voor het boek uit is.
Nick Pope, Open Skies, Closed Minds: Official Reactions to the UFO Phenomenon (1996). De auteur was jarenlang officiële ufo-onderzoeker voor het Britse Ministerie van Defensie, maar heeft geen onthullingen en weet zelfs niet wat de gewone burger allemaal aan ufo’s ziet.
John Horgan, The End Of Science: Facing The Limits Of Knowledge In The Twilight Of The Scientific Age (1996). De wetenschap biedt eigenlijk niks nieuws meer.
NB. Een bespreking staat in Skepter 8.4
Russell Stannard, Science and Wonders: Conversations about Science and Belief (1996). Zij die God zoeken, denken dat die alleen te vinden is waar de wetenschap niet weet door te dringen.
Stephen Jay Gould, The Mismeasure of Man: The definitive refutation to the argument of The Bell Curve (second, revised edition, 1996).
Daniel L. Schacter, Searching for Memory The Brain, the Mind, and the Past (1996). Het geheugen werkt ingewikkelder dan je zou denken, maar Schacter gelooft niet dat verdrongen herinneringen aan misbruik alleen door therapeuten worden veroorzaakt.

Podium – Antroposofie voor skeptici
Hugo Verbrugh
Skepter 9.3 (1996) p. 42-43

Jelle van der Meulen schreef Om Gegronde Redenen – Antroposofie hier en nu. Het is een poging om aan ongelovigen uit te leggen waar antroposofie over gaat.

Trefwoorden: antroposofie, Steiner, mensbeeld, Descartes, Kuhn, Latour, Feyerabend
Onderwerp: religie – antroposofie

Het weerbarstige Marseffect (Brief.)
Suitbert Ertel
Skepter 9.3 (1996) p. 43

Het eminentie-effect wordt perfect zichtbaar bij de extra grote Marssectoren die Nienhuys had genoemd. Met grafiek.

Trefwoorden: Marseffect, Gauquelin
Onderwerp: astrologie – Marseffect

NB. de pagina’s 44, 45 en achteromslag zijn cyclisch verwisseld zodat de achteromslag op de plaats van p. 44 is gekomen.

Erkende onzin
de infiltratie van pseudo-kennis binnen officiële instellingen
Skepter 9.3 (1998) p. 44

Programma negende Skepsis congres op 2 november 1996

Trefwoorden: skeptici, Skepsis, congres
Onderwerp: skeptici – congres

Skeptische Bladen
Jan Willem Nienhuys
Skepter 9.3 (1996) p. 45

Opmerkelijk: Kottmeyer denkt dat Arnold in 1947 een vlucht wilde zwanen zag en de afstand overschatte. Op een conferentie over ritueel misbruik bleken de aanwezigen allerlei idiote rechts-extremistische samenzweringstheorieën voor zoete koek te slikken.