Uitnodiging voor een skeptische proef
Laat u de wetenschap versteld staan?
Er lopen best veel mensen rond die zeggen te beschikken over bijzondere gaven die niet met wetenschappelijke inzichten zijn te verklaren. Uiteraard kunnen wetenschappers nog niet alles verklaren, maar ze hebben ook niet altijd tijd of zin om dat soort beweringen te onderzoeken.
Beschikt u zelf over dergelijke gaven of heeft u iets anders dat eigenlijk niet zou kunnen? En belangrijker: vindt u het interessant om uw bewering eens aan een kritisch onderzoek te onderwerpen? Neem dan deze uitnodiging van Stichting Skepsis aan! Wij denken graag met u na over een goede proef om te onderzoeken of uw bijzondere gaven ook optreden onder gecontroleerde omstandigheden. Mocht dat zo zijn, dan kunt u er ook een beloning mee in de wacht slepen.
Proeven van Skepsis
Skepsis heeft ervaring met dergelijke proeven. Zo deden in 1992 een aantal pendelaars mee aan een proef waarbij ze probeerden om van zes doosjes die ene aan te wijzen waarin een voorwerp was verborgen. Met de ‘Astrotest‘ nodigde Rob Nanninga in 1994 astrologen uit om hun analyse van geboortehoroscopen te testen. In 2009 werd (voor de tweede keer) de O-ringtest op de proef gesteld. Bij deze test kijk je hoeveel moeite het kost om de ring te onderbreken die wordt gevormd door duim en wijsvinger stevig op elkaar te drukken. Een verschil daarin zou iets kunnen zeggen over de inhoud van een afgesloten flesje dat de proefpersoon in de andere hand houdt. En in 2011 hielden we nog een pendelproef bij iemand die beweerde op basis van een foto te kunnen bepalen of de persoon daarop nog in leven was of niet.
Een aantal voorbeelden van sterke beweringen die Skepsis graag onderzocht. Deze proeven laten ook zien waarom de betrokkenheid van Skepsis belangrijk is: wij kunnen zorg dragen voor een goede blindering en statistische analyse, zodat een echt verrassend resultaat onderscheiden kan worden van een toevalstreffer. Hopelijk komt uit deze voorbeelden ook naar voren dat Skepsis deze onderzoeken open en eerlijk aangaat. Hieronder is de opzet van een skeptische proef voor alternatieve diagnostische methoden iets verder uitgewerkt.
10.000 euro
Als u geïnteresseerd bent om samen met Skepsis uw gaven op de proef te stellen, neem dan contact op. Hoe een goede proef eruit moet zien, hangt erg af van wat voor soort bijzondere bewering wordt gedaan. De genoemde voorbeelden geven een idee van hoe een proef er uit kan komen te zien, maar het is belangrijk dat beide partijen, zowel u als Skepsis, overeenstemming bereiken over wat er precies getest wordt en hoe de verschillende mogelijke uitkomsten uitgelegd zullen worden. Vaak wordt er eerst een informele test gedaan, zoals in 2014 met een auralezeres die op basis van iemands geboortedatum in een gesloten envelop meende een goed kloppende persoonsbeschrijving te kunnen opstellen.
Zoals de voorbeelden ook laten zien, wordt een serieuze test zo opgezet dat de kans op een uitzonderlijk resultaat door puur toeval erg klein is, zeg 1 op 1000. Mocht u daarom toch slagen, dan heeft Skepsis daar ook wel een beloning voor over, in eerste instantie 500 euro. En daarna gaan we natuurlijk graag verder met u om uw gaven te onderzoeken. Voor een herhaling van zo’n test met goed resultaat heeft Skepsis in principe 10.000 euro beschikbaar. U zult begrijpen dat er dan wel een dichtgetimmerd reglement aan te pas zal komen om te voorkomen dat er achteraf onduidelijkheid kan ontstaan over het resultaat van de proef.
Het kan natuurlijk zijn dat Skepsis uw bewering niet (meteen) interessant genoeg vindt om te onderzoeken. Bijvoorbeeld omdat het al vaker gedaan is, of omdat het te gevaarlijk is. Ook de hoogte van de kosten die mogelijk gepaard gaan met een zinvolle test kunnen een rol spelen. Skepsis kan u in die gevallen wellicht wel helpen met een verwijzing naar bronnen om uzelf te testen of een doorverwijzing naar andere organisaties die het wel aan kunnen.
Claims die geheel afhangen van het verrichten van genezingen zullen wij niet onderzoeken. Maar in een proef waarbij een verschil tussen hoogverdunde homeopathische middelen en placebo’s (dan wel andere homeopathische middelen) op basis van zogenaamde geneesmiddelproeven (met gezonde vrijwilligers) moet worden vastgesteld zijn wij bijvoorbeeld wel geïnteresseerd.
Publiciteit
Een eerste contact zal Skepsis sowieso vertrouwelijk behandelen. Voor een eventueel vervolg zullen goede afspraken gemaakt worden over de wijze waarop er eventueel over bericht wordt in ons blad of website. Mocht het tot een echte proef komen dan zal een verslag van het experiment worden gepubliceerd in het tijdschrift Skepter. Desgewenst mag u daar zelf een naschrift aan toevoegen. Uw naam zal alleen worden vermeld wanneer u daar geen bezwaar tegen heeft.
Alternatieve diagnoses kunnen op de proef worden gesteld
Er bestaan diverse alternatieve methoden om diagnoses te stellen en die lenen zich uitstekend voor het soort proeven dat Skepsis kan organiseren.
Enkele voorbeelden zijn:
- Spiertest (kinesiologie)
- Vega-test (elektroacupunctuur)
- Bicom diagnose (bioresonantie)
- Energievelden voelen (Therapeutic Touch)
- Aura’s waarnemen
- Helderziendheid
- Iriscopie
- Pendelen
- Astrologie
Wetenschappelijke experimenten hebben nog niet kunnen aantonen dat zulke methoden betrouwbare diagnoses opleveren. Daarom is onbekend hoe vaak er aandoeningen over het hoofd worden gezien, of juist ten onrechte gevonden worden. Het is ook onbekend in hoeverre verwachtingen van de behandelaar onbewust invloed op de diagnose kunnen uitoefenen.
Alternatieve behandelaars geloven dat hun diagnostische methoden betrouwbaar zijn. Ze wijzen daarbij naar resultaten in de praktijk. Maar die kunnen ook op andere manieren worden verklaard. Wanneer het echt werkt, dan moet het mogelijk zijn om dit aan te tonen. Daar is meestal niet veel moeite voor nodig.
Neem als voorbeeld een behandelaar die door middel van een spiertest onderzoekt voor welke stoffen een patiënt overgevoelig is. De patiënt moet telkens een gesloten flesje vloeistof in de hand houden. Tegelijkertijd moet hij zijn andere arm horizontaal uitgestrekt houden. De behandelaar probeert de arm naar beneden te drukken. Men neemt aan dat dit gemakkelijker lukt zodra de patiënt een stof in de hand houdt waarvoor hij of zij overgevoelig is.
Stel dat de behandelaar één stof heeft gevonden die de spierkracht vermindert en negen stoffen die geen invloed hebben. We kunnen dan met deze tien stoffen een geblindeerde proef uitvoeren, waarbij de behandelaar en de patiënt niet meer weten wat er in de flesjes zit. Daar staan alleen nog codenummers op. De behandelaar mag nu opnieuw proberen om vast te stellen welk van de tien flesjes de spierkracht van de patiënt vermindert. Als de methode inderdaad werkt, dan zou men bij hetzelfde flesje moeten uitkomen.
Op soortgelijke wijze kunnen ook andere methoden eenvoudig op de proef worden gesteld. Op basis van de beschikbare onderzoeksresultaten zien we nog geen heil in alternatieve diagnostische methoden. Dit is echter geen dogmatisch oordeel, want we staan open voor behandelaars die kunnen aantonen dat hun methode werkt. Dat zou een belangrijke ontdekking zijn, waarvoor Skepsis € 10.000 ter beschikking stelt.
Behandelaars die hun diagnostische vermogens willen laten onderzoeken, kunnen zich aanmelden bij de Stichting Skepsis.
Andere skeptische prijzen
Er zijn meer skeptische organisaties die geldbedragen uitloven voor geslaagde proeven met paranormale gaven. De bekendste is de One Million Dollar Paranormal Challenge van de James Randi Educational Foundation, maar daarvoor is het sinds 2015 nauwelijks mogelijk om u zelf aan te melden. Na een geslaagde test bij Skepsis zullen we u natuurlijk helpen om daarvoor alsnog in aanmerking te komen.
Onze Belgische zusterorganisatie SKEPP heeft de Sisyphusprijs van 25.000 euro. Daarvoor komt u ook pas in aanmerking na het succesvol doorlopen van een pre-test (waarmee 500 euro te verdienen is). Op Wikipedia staat een lijst met skeptische prijzen van diverse organisaties wereldwijd.
