In de zaak tegen de twee artsen René Broekhuijse (foto) en Jos Koonen en het medium Joke Damman heeft het gerechtshof in hoger beroep voorwaardelijke straffen (B.: 6 weken, K.: 3 weken) uitgesproken voor de artsen. Damman is alweer vrijgesproken. Zie rechtspraak.nl en naschrift 29 december 2010 over de cassatie.
Sylvia Millecam had zich met een knobbeltje in de borst eerst tot Koonen gewend, die op basis van ‘elektroacupunctuur‘ of een soortgelijke test haar geruststelde. Toen het knobbeltje groter was geworden, ging Millecam te rade bij diverse reguliere artsen, die kanker vaststelden. Millecam ging niet in op hun behandelingsvoorstel en begon in gezelschap van Damman aan een zoektocht naar alternatieve genezing. Die voerde haar langs onder meer de internist Dankmeijer en de arts Broekhuijse. Keer op keer wendde ze zich toch weer tot reguliere artsen, om de relatie dan weer te verbreken als die over punctie of biopsie of kanker begonnen. Dat was ook de reden dat ze met Dankmeijer brak. Het was duidelijk dat Damman een groot aandeel in de regie van deze zoektocht had. Bij één gelegenheid was er zelfs een soort behandelaarsberaad waar Dankmeijer zich min of meer door Damman liet vertellen wat er diende te gebeuren, en voorts nog een tweede medium en een zouttherapeut van de partij waren. Uiteindelijk kwam Millecam weer bij Koonen uit die haar bij zich liet logeren, maar haar niet de zorg gaf die een arts jegens een terminale kankerpatiënt verplicht is. Toen Koonen het niet meer aankon, liet hij de plaatselijke huisarts komen, die opname in een ziekenhuis wist te organiseren, waar Millecam korte tijd later (2001) stierf.
Gealarmeerd door mededelingen van assistentes van Koonen, begon de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), meer in het bijzonder senior inspecteur Menso van Westerouen van Meeteren aan een onderzoek. Er werd aangifte gedaan bij het OM tegen diverse artsen en therapeuten. Het OM seponeerde aanvankelijk, met ruwweg het argument dat Millecam het allemaal zelf had gewild. Eigen schuld, dikke bult. De Vereniging tegen de Kwakzalverij en de Stichting Skepsis klaagden hierover op grond van artikel 12 Sv (wonderlijkerwijs niet IGZ, die Westerouen van Meeteren zelfs nog even met vervolging bedreigde als hij zich met de zaak bemoeide). De beide klaagschriften richtten zich op drie punten. Ten eerste: Millecam was onjuist voorgelicht. Ze had niet gekozen om dood te gaan aan kanker, maar anderen hadden haar valselijk en keer op keer verteld dat ze niet aan kanker leed maar aan een ‘bacteriële infectie’, of dat de kanker slechts een bijverschijnsel was dat zou verdwijnen als Millecams borstinplantaten zouden verwijderd worden. Ten tweede: de behandelaars hebben haar niet de juiste behandeling gegeven, en ten derde: Millecams recht op leven (art. 8 EVRM) is geschonden. Het gerechtshof in Amsterdam gelastte daarop het OM om alsnog Damman en de twee artsen te vervolgen. Inmiddels waren Dankmeijer en Broekhuijse voor het leven geschorst, en had Koonen een schorsing van een jaar gekregen van de tuchtrechter (Dankmeijer en Broekhuijse waren al eerder voor andere zaken gestraft door de tuchtrechter).
Het OM kweet zich vervolgens professioneel van de door het gerechtshof opgelegde taak. Uiteraard konden de betrokkenen alleen vervolgd worden voor ernstige misdrijven, want de minder ernstige zaken (zoals overtreding art. 96 wet BIG) waren allang verjaard. De Amsterdamse rechtbank sprak Jomanda vrij (ze kreeg wel knorren, maar uiteindelijk viel haar strafrechtelijk niets meer te verwijten), en verklaarde de artsen schuldig zonder straf. Het OM ging in hoger beroep. Het is dit hoger beroep waarin thans een uitspraak is gedaan.
Het is enerzijds tamelijk duidelijk dat Millecam zich eenvoudigweg afsloot voor elke mededeling dat ze kanker had. Zoiets komt wel vaker voor bij patiënten die te horen hebben gekregen dat ze kanker hebben. Anderzijds is ook duidelijk dat Damman grote invloed op Millecam had. Tien jaar na dato is moeilijk vast te stellen of de invloed van Damman van doorslaggevend belang is geweest. Volgens de berichtgeving van diverse kranten heeft meegewogen dat Damman Millecam naar artsen stuurde. Het hof benadrukt dat Damman helemaal niets van geneeskunde afweet, maar dat nu eenmaal iedereen in Nederland medische raad en bijstand mag geven. Ze heeft zeker art. 96 wet BIG overtreden, want wat ze deed had ernstige kans op schade, maar aan de orde was alleen of Damman opzettelijk de gezondheid van Millecam geschaad heeft.
PS. De artiestennaam van Damman is natuurlijk Jomanda. Het gerechtshof noemt haar ook bij deze naam.
[Naschrift 29 december 2010:
De uitspraken (verkorte arresten) staan inmiddels op rechtspraak.nl:
tegen Broekhuijse: LJN: BO7707 (6 weken voorwaardelijk met een proeftijd van één jaar)
tegen Koonen: LJN: BO7708 (3 weken voorwaardelijk met een proeftijd van één jaar)
tegen Damman: LJN: BO7698 (vrijspraak van de ten laste gelegde opzettelijke benadeling van de gezondheid en opzettelijk in een hulpeloze toestand brengen of laten; het hof stelt expliciet dat over de minder ernstige strafbare feiten zoals wet BIG art. 96.1 (overtreding) art. 96.2 (misdrijf) of eenvoudige mishandeling of dood/ zwaar lichamelijk letsel door schuld geen uitspraak kan worden gedaan omdat die verjaard waren; het gaat alleen over opzet of voorwaardelijke opzet; voorwaardelijke opzet betekent ongeveer dat men opzettelijk een risico genomen heeft, bijvoorbeeld iemand een harde klap op het hoofd geven en de kans negeren dat het slachtoffer een zwakke schedel heeft.)
Het OM gaat in cassatie tegen de vrijspraak van Damman/Jomanda, maar heeft het vonnis nog niet bestudeerd, en houdt de mogelijkheid open om zich alsnog bij het vonnis neer te legge. Zie verder de Volkskrant: OM in cassatie tegen vrijspraak Jomanda. Uit het krantenartikel is niet duidelijk of het OM ook in cassatie gaat tegen de andere twee uitspraken.]
Andere stukken op deze site over de zaak Millecam (meest recent bovenaan):
Hof gelast vervolging Millecam-kwakzalvers – 10 april 2008
De hoorzitting inzake Millecam – 30 november 2007
Skepsis wil genezers Millecam laten vervolgen – 29 november 2007
Persbericht klaagschrift – 14 maart 2007
Doorgehaald – Parariteiten, lente 2006
Millecam (bis) – Parariteiten, maart 2004
Geen kanker maar bacterie – Parariteiten, september 2001
Op de site van de VtdK onder meer:
Het rapport van de Inspectie voor de Gezondheidszorg over Sylvia Millecam – 18 februari 2004
Vereniging tegen de Kwakzalverij in beroep tegen niet-vervolging Jomanda c.s. – 7 december 2006
OM moet Jomanda alsnog gaan vervolgen – 10 april 2008
Eis: jaar voorwaardelijk voor Jomanda (met requisitoir) – 22 mei 2009
Uitspraak Rechtbank Amsterdam Millecam-genezers 12 juni 2009