In tijden van crisis schieten complottheorieën als paddenstoelen uit de grond, dus ook nu de wereld wordt geteisterd door het coronavirus.
door Pepijn van Erp – Skepter 33.2 (2020)
EEN van de meest opmerkelijke complottheorieën van de laatste tijd legt een verband tussen het coronavirus en 5G, de nieuwe variant voor mobiele communicatie. Dat virus dook voor het eerst op in Wuhan — en laat dat nu net een stad zijn waar ze 5G aan het uitrollen waren! Een Belgische bedrijfsarts schijnt de eerste geweest te zijn die een verband zag en het in een interview in een Belgische krant naar voren bracht. Dat artikel verscheen ook online en hoewel het al snel verwijderd werd, was er geen houden meer aan.
De bekende Britse complotdenker David Icke sprong er bovenop en beweerde, nog stugger, dat er helemaal geen virus was en dat alle klachten eigenlijk worden veroorzaakt door de ‘5G-straling’. Kort daarop werden in meerdere landen, waaronder Nederland, antennemasten in brand gestoken, vermoedelijk door personen die zich hadden laten inspireren door de verhalen over het vermeende gevaar. Een uitgebreid interview met Icke werd door Youtube verwijderd, en het platform sprak de intentie uit om alle video’s die een verband leggen tussen het coronavirus en 5G aan te pakken.
De Nederlandse inbreng in deze complotfantasieën komt met name van Janet Ossebaard. Skeptici kennen haar vooral als aanhanger van het idee dat graancirkels door buitenaardse wezens worden gemaakt en als supporter van het meermalen ontmaskerde medium Robbert van den Broeke. Maar ze heeft haar terrein verlegd naar globale complottheorieën waarin een verborgen elite een bijzonder kwalijke rol speelt.
Honderdduizenden
Ossebaard publiceerde dit jaar op Youtube een reeks video’s over het coronavirus waarin ze verschillende complottheorieën naar voren brengt, zowel in een Nederlandse als een Engelse versie. De serie trok binnen de kortste keren honderdduizenden kijkers.
Haar documentaire is eigenlijk een anderhalf uur durende Powerpoint-presentatie met foto’s, citaten en een enkel filmpje — waar Ossebaard dan overheen praat — waarin de kijker wordt gebombardeerd met de ene na de andere onzinnige bewering. De media kregen belangstelling voor deze video’s toen ook in Nederland mensen zendmasten in brand gingen steken. Arjen Lubach maakte er in Zondag met Lubach een item over dat afsloot met een filmpje in typische complotdenkersstijl waarin juist gedaan werd alsof de overheid achterhoudt dat 5G veilig is.
Het onderzoeksjournalistieke platform Pointer besteedde op 17 april aandacht aan een online-uitzending van aspirant-omroep Ongehoord Nederland. Daarin was Ossebaard te gast, veel van haar uitspraken kon Pointer direct als onwaar kwalificeren. Een dag lager volgde een uitgebreid portret van Ossebaard, waarvoor ze ook geïnterviewd was. Dat interview duurde echter maar twintig minuten. Ossenbaard snauwde interviewer Dirk Mostert af, vond dat hij debiele vragen had gesteld en een grote kans had gemist — zij had inmiddels immers meer dan tien miljoen views op Youtube. Wanneer Mostert haar voorlegt dat zij nooit bronnen geeft voor haar beweringen, schreeuwt Ossebaard: ‘Dat doet de NOS ook niet! Sukkel!’ en beent weg.
QAnon
De verhalen van Ossebaard over het coronavirus zijn niet goed te plaatsen zonder haar eerdere videoserie over QAnon te bekijken. Deze haast alles omvattende samenzweringstheorie is in het najaar van 2017 begonnen in de krochten van het internet, in eerste instantie op het bijna niet gereguleerde platform 4chan, en is te zien als een voortzetting van de complotten rond ‘pizzagate’ — daarover straks meer.
De aanhangers van deze complottheorie, QAnons genoemd, zijn ervan overtuigd dat ‘Q’ een bron is die vanuit de hoogste regeringskringen van de Verenigde Staten cryptische aanwijzingen, QDrops, geeft over een aanstaande grote schoonmaak, The great awakening. Nog niet iedereen weet het, maar de wereld wordt geregeerd door een geheime elite (de Cabal, of Illuminati) die tijdens satanische rituelen kinderen misbruikt en daarna offert — maar niet voordat de stof ‘adrenochroom’ uit hun getergde lijfjes is gewonnen, waarmee de elite haar jeugdigheid weet te bewaren. (Adrenochroom kan gemakkelijk in het laboratorium worden gemaakt.)
Donald Trump heeft het op zich genomen een einde aan die wantoestanden te maken en deze eeuwenlang bestaande geheime machtsstructuren op te ruimen (dat was wat hij eigenlijk bedoelde met zijn ‘drain the swamp!’), maar hij wordt in die taak tegengewerkt door de Deep State.
Zakcent
Voordat QAnon een hit werd, waren er al vergelijkbare anonieme accounts actief onder namen als FBIAnon, CIA Anon en WH Insider Anon. In april 2018 deed NBC News uit de doeken waarom QAnon van al die accounts opeens het meeste succes kreeg. De boodschappen werden door twee moderatoren van 4chan en een vlogger op Youtube verwerkt in video’s die al snel een groot bereik kregen. Het leverde ze ook een aardige zakcent op, want de QAnons beloonden hun verzoeken voor donaties ruimhartig. Of dit drietal ook vanaf het begin zelf achter het account zat, is niet helemaal duidelijk.
Inmiddels is het Q-circus grotendeels verhuisd naar de nog minder gereguleerde website 8kun (voorheen 8chan), maar er zijn ook apps die je kunt gebruiken om de laatste QDrops te analyseren. In haar tiendelige serie Fall of the Cabal, in totaal bijna drie uur, plakt Ossebaard alle informatie die QAnons uit die Qdrops hebben weten te ontcijferen aan elkaar en voegt er soms wat van elders gesprokkeld complotmateriaal tussen. Ze voltooide haar werkstuk al een jaar geleden en vertoonde het eerst tegen betaling in zaaltjes in Nederland. En nog steeds is de documentaire te bestellen via haar website.
In januari dit jaar zette ze de Nederlandse en Engelse versies op Youtube. De delen werden op het kanaal van Ossebaard in een paar maanden tijd zeker dertien miljoen keer bekeken en dan tellen we niet eens de kijkcijfers van de vele kopieën op Youtube en andere platforms mee.
De QAnon-samenzwering is vooral populair in de Verenigde Staten, wat niet verwonderlijk is, omdat die sterk verweven is met het goedpraten van alles wat Trump doet en vooral afgeeft op alles wat maar enigszins ruikt naar Clinton, Obama, George Soros en internationale organisaties. De zaak leek begin dit jaar eigenlijk al een beetje over zijn hoogtepunt heen, maar de covidpandemie en het optreden van Trump hebben gezorgd voor een nieuwe impuls en nieuwe aanhang. Wellicht dat daarom de serie van Ossebaard viral ging, net op het juiste moment online gezet.
Pizzagate
QAnon komt, zoals gezegd, min of meer voort uit ‘pizzagate’. In deze knotsgekke theorie, die opdook in de aanloop van de presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten in 2016, bestieren belangrijke Democraten vanuit een pizzeria in Washington een pedofielennetwerk, en houden ze in de kelder kinderen gevangen. Wat was het bewijs hiervoor? De eigenaar van de pizzeria, James Achilles Alefantis, was goed bekend met Tony Podesta, de broer van John Podesta, de campagneleider van Hillary Clinton. Van die laatste lekten via Wikileaks e-mails uit, en in enkele daarvan was sprake van ‘pizza’. In de belevingswereld van complotdenkers was dit duidelijke codetaal voor kinderporno: ‘cheese pizza’ = CP = ‘child pornography’. Hoeveel duidelijker wil je het hebben.
Daarna was het een kwestie van het verzamelen van verder bewijsmateriaal. Ossebaard bijvoorbeeld gaat uitvoerig in op de afkomst van pizzeria-eigenaar Alefantis. Hij lijkt, vindt zij, wel erg veel op iemand op een familiefoto van de Rothschilds. En er is een Rothschild die bijna dezelfde tweede naam heeft als Alefantis. Dat deze Evelyn Achille de Rothschild in 1917 tijdens de Eerste Wereldoorlog ongetrouwd en kinderloos sneuvelde, maakt niet uit, want er is altijd ruimte voor een onechte zoon die de grootvader van Alefantis was. De pizzeria-eigenaar blijkt aldus een volbloed Rothschild en dan zijn connecties met belangrijke personen opeens niet meer verwonderlijk. Met hetzelfde gemak bewijst Ossebaard dat Bill Gates eigenlijk een Rockefeller is.
Dit is maar een van de vele compleet verzonnen aanwijzingen die duiden op duistere zaken. In video’s van bandjes die optraden in de pizzeria kan Ossebaard bijvoorbeeld de geheime tekens aanwijzen die pedofielen zouden gebruiken om elkaar hun seksuele voorkeuren duidelijk te maken.
Eigen ogen
De affaire werd op 4 december 2016 wereldnieuws toen Edgar Welch besloot om met eigen ogen te gaan kijken hoe het nu zat met die kelders waarin kinderen als seksslaven werden vastgehouden. Van North Carolina reed hij bijna zeshonderd kilometer naar de pizzeria, viel er binnen, loste een paar schoten met zijn halfautomatische wapen en ontdekte … dat het restaurant helemaal geen kelder heeft. Hij werd opgepakt en uiteindelijk tot vier jaar cel veroordeeld.
Dat pizzagate uitentreuren is gedebunkt, meldt Ossebaard niet. Over de actie van Welch rept ze met geen woord. Het verhaal kan overigens nog steeds mensen het hoofd op hol brengen, zo bleek op 29 april toen Jessica Prim werd gearresteerd in New York. Met een auto vol messen was de duidelijk verwarde vrouw eropuit gegaan om Joe Biden en Hillary Clinton uit te schakelen. Bij haar arrestatie, live op Facebook te volgen, vertelde ze de agenten dat haar ideeën waren ontstaan na het kijken van de aflevering waarin Ossebaard pizzagate behandelt. Die aflevering was toen al door Youtube verwijderd — maar had daardoor in complotkringen extra status gekregen.
De Canadees Marc-André Argentino, die onderzoek doet naar de manier waarop extremistische groepen technologie gebruiken om hun ideologie te verspreiden en nieuwe aanhangers te werven, bekeek het socialemediagebruik van Prim. Hij kwam tot de conclusie dat zij in nog geen drie weken tijd uit het niets in volmaakte complotdenkersstand was geschoten. Dit sluit aan bij het fenomeen dat debunker Mick West beschrijft in Escaping the rabbit hole (Skepter 2018, nr. 4). Ogenschijnlijk normaal functionerende mensen kunnen soms snel wegzakken in een moeras van onzin als ze van de ene naar de andere complotvideo getrokken worden.
Morele paniek
De obsessie van vooral extreemrechtse complotdenkers met pedofilie is niet nieuw. In de jaren tachtig van de vorige eeuw had je in de Verenigde Staten al wat sociologen ‘morele paniek’ noemen, met een aantal geruchtmakende rechtszaken over vermeend kindermisbruik. Ook in Nederland hebben we ermee kennisgemaakt (Skepter 1992, nr. 2).
Travis View, onderzoeker van complottheorieën en een expert op het gebied van QAnon, vertelde aan website Mother Jones dat hij het beschouwt als conservatieve reactie op een periode waarin progressieve stappen zijn gezet op sociaal gebied, die sommigen ervaren als een bedreiging voor het klassieke gezin. In de jaren tachtig zou het dan gaan om feminisme en nu meer om zaken als de openstelling van het huwelijk voor personen met hetzelfde geslacht en de groeiende acceptatie van transgenders.
Maar er zijn duidelijke verschillen. Waar destijds medewerkers in de kinderopvang werden verdacht, gaat het nu om de ‘liberale elite’ en is er een koppeling met de politiek. Anderzijds zien we nu dat autoriteiten en de geestelijke gezondheidszorg niet meegaan in de vergezochte verhalen, wat indertijd wel anders was.
Cabal
In haar serie over de pandemie behandelt Ossebaard een aantal complottheorieën waarin 5G een rol speelt. Haar belangrijkste theorie is echter het idee dat de genoemde Cabal, het grote complot om een eind aan de beschaving te maken, erachter zit en dat het allemaal uitgevoerd wordt door Bill Gates. De wereldwijde paniek en economische malaise moeten Trumps kansen op herverkiezing verpulveren. Voor QAnons is de coronacrisis wel een probleem. ‘Q’ heeft het er niets over voorspeld, en Trump heeft het aanvankelijk afgedaan als onzin. Ossebaard weet er een mouw aan te passen. Volgens haar is het plan van de Cabal aan het mislukken en heeft Trump het bewust doorgelaten. Zij ziet aanwijzingen dat veel personen die verbonden zijn met de pedofiele netwerken, waaronder ministers, Hollywoodsterren en katholieke priesters, van het toneel verdwijnen, zogenaamd in quarantaine. In Wuhan wordt ‘toevallig’ ook adrenochroom geproduceerd en misschien is dat wel vergiftigd door het Witte Huis waardoor de Cabal is verzwakt. Is de grote schoonmaak dan eindelijk begonnen?
In de Q-mythologie is er sprake van een donkere periode van tien dagen voorafgaande aan deze verlossing, en die kan volgens Ossebaard heel goed op Goede Vrijdag plaatsvinden. Het laatste deel van haar serie kwam uit op 7 april en daarna is ze niet meer op deze voorspelling teruggekomen — sowieso wuift ze, wijzend op haar kijkcijfers, elke kritiek weg. Goede Vrijdag viel dit jaar op 10 april.
Vervolg
Aan het eind van deel acht van Fall of the Cabal suggereert Ossebaard dat zich in de top van de elite families bevinden die nóg machtiger zijn dan de Rothschilds, de Rockefellers, Bill Gates en George Soros. Om wie het dan gaat, bewaart ze voor een vervolg, maar eerder in de serie laat ze een foto zien waarop ze te zien zouden zijn. Het is een wat korrelige foto die wel meer gebruikt blijkt te zijn in complotboeken over de Illuminati. Enig speurwerk leert dat het een foto is van een studentenclub van de Amerikaanse Gallaudet University voor doven en slechthorenden.
‘Q’ bestaat volgens Ossebaard overigens uit Trump zelf en een handjevol loyale generaals. Wanneer The great awakening aanbreekt, zal John F. Kennedy jr. de wereld van het goede nieuws op de hoogte brengen. Die heeft, moet u nog weten, het vliegtuigongeluk waarmee hij in 1999 omkwam in scène gezet; hij werkt al twintig jaar op de achtergrond samen met Trump. En John Trump, oom van Donald en gelauwerd natuurkundige, heeft zich de uitvindingen van Nikola Tesla toegeëigend na diens dood, waaronder vrije-energiemachines en misschien wel een methode om in de tijd te reizen. Die fantastische uitvindingen gaat Donald natuurlijk delen met de mensheid zodra hij de Cabal definitief heeft uitgeschakeld. Nog even geduld, maar de wereldvrede is nabij.
Uit: Skepter 33.2 (2020)
Uitgebreide debunks (in het Engels) van de video’s van Ossebaard zijn te vinden op de persoonlijke website van Pepijn van Erp.
