door Rob Nanninga (14/05/2008)
DE Amerikaanse dr. Judith Kravitz beweert dat de meeste mensen veel te weinig zuurstof binnenkrijgen. We ademen te oppervlakkig en laten het grootste deel van onze longcapaciteit onbenut. Hierdoor kunnen volgens Kravitz allerlei klachten en ziekten ontstaan. Ze spoort iedereen aan om voluit te ademen, zodat het lichaam zich vult met levensenergie en de cellen optimaal kunnen functioneren. Maar als niet-erkende doctor in de metafysica weet ze helaas niets van fysiologie. Haar adviezen hebben in feite een averechts effect. Wie TB beoefent krijgt juist minder zuurstof!
Kravitz noemt haar ademtherapie Transformational Breathing (TB). In 1995 stichtte ze de Transformational Breath Foundation, die al ruim 3000 personen heeft opgeleid tot ademcoach, waaronder ook een stuk of twintig Nederlanders. Tijdens een ademsessie ligt de cliënt op de rug en moet hij een uur lang diep en ononderbroken vanuit de buik ademhalen. Om zoveel mogelijk zuurstof te ontvangen, wordt de lucht via de mond naar binnen gezogen, ritmisch begeleid door passende achtergrondmuziek.
Onze ‘beperkte ademhalingspatronen’ zijn volgens TB te wijten aan traumatische herinneringen en onverwerkte emoties die we hebben onderdrukt. Door diep te ademen worden deze lage energieën in een hogere trilling gebracht, zodat het eenvoudiger wordt om ze los te laten. De TB-coach Jacquelien de Jager vertelde in het tijdschrift Santé (febr. 2008): ‘Oude overtuigingen en blokkades zien wij als “zware” energie. Zuurstof laat dat vrijkomen.’ Jacquelien meldt dat de therapie door sommige verzekeraars wordt vergoed. ‘Dat betekent toch dat ademtechniek erkenning begint te krijgen.’
Naar verluidt kan Transformational Breathing ons onderbewustzijn helemaal zuiveren en ons in contact brengen met ons ware zelf. Om het proces te ondersteunen drukt de ademcoach op bepaalde acupunctuurpunten en laat hij de cliënt soms een toon zingen. De cliënt mag zich desgewenst helemaal uitleven door op kussens te slaan. Hard huilen en lachen is ook populair.
Volgens de TB-coach Marcel Gerrits is de methode geschikt voor managers. In het artikel ‘Effectief leiderschap door effectief ademen’ noemt hij enkele lichamelijke effecten: ‘Door de specifieke manier van ademen ontstaat er een verhoogd niveau van zuurstof in het lichaam. Dit is te voelen door een aantal lichamelijke effecten die op kunnen treden. De persoon die ademt kan het warm of koud krijgen, kramp in handen en armen, tintelingen over het lichaam.’ Ook anderen maken melding van tintelingen, spiertrekkingen, verkrampingen en een droge mond.
De aanhangers van TB beweren op hun websites dat de meeste mensen een zuurstoftekort hebben. Maar in werkelijkheid bedraagt de zuurstofsaturatie van ons bloed ongeveer 98 procent, behalve als er iets mis is. Bijna alle beschikbare hemoglobine in onze rode bloedcellen wordt in de longhaarvaatjes aan zuurstof gebonden. Daar hebben we geen extra lucht voor nodig. Uitgeademde lucht bevat nog ongeveer 17 procent zuurstof.
Een overmatige ademhaling leidt er alleen toe dat ons bloed buitensporig veel kooldioxide kwijtraakt aan de buitenlucht, die vrijwel geen CO2 bevat. Daardoor stijgt de PH-waarde van het bloed, het wordt alkalischer (minder zuur) en bevat minder waterstofionen. Medici noemen dit hypocapnie, een verlaagde koolzuurgraad van het bloed die gewoonlijk door hyperventilatie wordt veroorzaakt.
De hypocapnie heeft tot gevolg dat de bloedvaten zich vernauwen. Daardoor ontvangen de hersenen beduidend minder zuurstof. De beschikbare zuurstof wordt bovendien moeilijker afgegeven omdat de binding aan de hemoglobine sterker is geworden. Dit verklaart waarom overmatig ademen een licht of duizelig gevoel in het hoofd geeft. Je kunt ook minder goed denken, je blik kan wat wazig worden, je kunt hallucinaties krijgen, een euforisch gevoel of zelfs een black-out. Koude handen en een bleke gelaatskleur zijn eveneens een gevolg van de vaatvernauwing. De tintelingen en verkrampingen hangen samen met een gebrek aan calciumionen in het bloed. Ze hebben niks te maken met heilzame energieën.
Judith Kravitz is niet de eerste die hyperventilatie als spirituele psychotherapie verkoopt. De bekendste voorloper is rebirthing, een methode waarbij het de bedoeling is een emotionele ontlading op te wekken door de eigen geboorte opnieuw te beleven. Het is geen toeval dat Kravitz in het verleden actief was als rebirther. Ze beweert dat ze zichzelf in 1979 van keelkanker genas door goed te ademen, maar er is niemand die dat kan controleren.
Zelf maakte ik in de jaren 1980 kennis met hyperventilatie toen ik uit nieuwsgierigheid meedeed aan een wekelijkse groepsavond van een nieuwe spirituele beweging, die in mijn woonplaats was ontstaan. Er was ook een medium bij betrokken, dat in contact stond met een Witte Broederschap in een hogere dimensie. De avond was niet geslaagd als er niet minstens één persoon een zogenoemde “doorbraak” beleefde. Om zo’n doorbraak op te wekken, ging de groepsleider achter de stoel van een deelnemer staan en moedigde hij deze persoon aan om “natuurlijk” en diep te ademen vanuit de buik. Hij ademde in het begin hardop mee om het ritme aan te geven, dat erg hoog lag.
Al na een paar minuten begonnen de slachtoffers tintelingen te voelen. Dat was zogenaamd de hogere energie. Ze voelden zich ook wat draaierig en moesten op de grond gaan liggen. Na enige tijd begonnen hun lippen te verstijven en kregen ze vaak spastische handen. Ze kregen het advies om flink door te ademen, want anders zou de energie vast komen te zitten. De ongewone toestand werd door de begeleiders aangegrepen om amateuristische psychotherapie te bedrijven. Hoe je de toestand ervaart, is voor een belangrijk deel afhankelijk van de betekenis die je eraan toeschrijft. Wie gelooft dat een goddelijke energie je ziel opent, beleeft het anders dan iemand die weet dat er slechts sprake is van een verstoorde PH-balans.
Het kwam een keer voor dat iemand niet meer kon stoppen met hyperventileren en uiteindelijk in de prullenbak moest overgeven. Dat was volgens de leider een goede manier om ouwe shit eruit te gooien (al leek het meer op het avondeten). De groepsleden hadden niet door dat hun doorbraak louter het gevolg was van een te snelle en diepe ademhaling (helemaal niet “natuurlijk”!). Toen ik zelf voor het eerst zo’n doorbraak kreeg, wist ik ook nog niet goed wat mij plotseling overkwam. Later heb ik het thuis opnieuw geprobeerd door krachtig te ademen en dat lukte prima. Op de eerstvolgende groepsavond heb ik uitgelegd hoe het zat, maar volgens de groepsleider waren de energieën die hij gebruikte wat anders dan hyperventilatie. Er was die avond echter niemand meer die nog een doorbraak kreeg. De groepsleider is later sjamaan geworden.
Oorspronkelijk was dit artikel gepubliceerd op het (oude) Skepsis-blog en bestond de mogelijkheid om daaronder in discussie te gaan, waar geregeld uitvoerig gebruik van werd gemaakt. De discussie onder dit bericht kan de geïnteresseerde teruglezen in deze pdf (12 pagina’s).