door Jan Willem Nienhuys (24/05/2011)
Enige tijd geleden was ik het zo zat dat ik keer op keer aan het lijntje werd gehouden door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), dat ik mij bij de Nationale Ombudsman (foto: dr. A.F.M. Brenninkmeijer) beklaagd heb. Die heeft mij gelijk gegeven. In gewone mensentaal: IGZ is sloom en nalatig in het contact met burgers die zich over kwakzalverij beklagen, en mijn klacht is niet de eerste keer dat de Nationale Ombudsman zich genoodzaakt zag IGZ op de vingers te tikken. Toevallig komt het rapport van de Nationale Ombudsman op dezelfde dag op internet als de Kamervragen van Henk van Gerven over de ogenschijnlijke laksheid van IGZ om maatregelen te nemen tegen illegale HCG-kwakzalverij.
U kunt het rapport in kwestie hier vinden: Samenvatting rapport 2011/147. Het hele verhaal kunt u lezen door op “Volledige tekst” aldaar te klikken.
De vier zaken die daarin genoemd worden, gaan alle vier over strafbare feiten die ik aan IGZ gemeld heb. De aanleiding was mijn klacht over het Natuurgeneeskundig Centrum Energy Healing. Dat maakte hele foute reclame en de Reclame Code Commissie heeft eigenlijk prima gereageerd op mijn klacht. Maar NGC Energy Healing overtrad ook ook de Geneesmiddelenwet.
Ik schreef dus naar IGZ en kreeg na twee weken bericht dat ik binnen vier weken meer zou horen. Niets daarvan. Tien weken na eerste melding vroeg ik waarom ik niets vernam. Geen sjoege. Toen heb ik 15 weken na mijn eerste melding mijn leed geklaagd aan de Nationale Ombudsman, en vermeld dat het niet de eerste keer was dat IGZ zo weinig van zich liet horen.
Natuurarts
Bij speurtochten op internet was ik in 2008 ‘natuurarts’ K. tegengekomen die helemaal geen arts was. Je mag jezelf geen arts noemen (of natuurarts) als je niet als arts in het BIG-register bent ingeschreven. Als je het toch doet, is de maximale boete 3700 euro. K. noemt zich trouwens ook naturopath, dat mag wel. K. beweerde dat hij erkend was door de eerste minister én de koningin. Bij zijn naturalisatie had hij namelijk een briefje van Balkenende gekregen, die hem feliciteerde en hem ook succes toewenste in zijn werk. Hij had verder een zelfgeschreven boek naar paleis Noordeinde gestuurd en een vriendelijk bedankje gekregen.
In de wet staat dat de burger aangifte kan doen als hem strafbare feiten ter kennis komen. Letterlijk:
- Artikel 161 Wetboek van Strafvordering: ‘Ieder die kennis draagt van een begaan strafbaar feit is bevoegd daarvan aangifte of klachte te doen.’
Voor ‘gewone’ misdrijven en overtredingen ga je dan naar de politie, maar voor dingen die met belasting en douane te maken hebben is er de FIOD, en voor overtredingen van de wet BIG, de Geneesmiddelwet en dergelijke is er de IGZ, zou je denken. Ik poogde aangifte te doen (al in mei 2008) maar hoorde verder weinig meer. Ik moest wel nog een formulier invullen om toestemming te geven dat mijn naam genoemd werd tegen de verdachte.
Medio 2009 ontving ik enkele e-mails die ongeveer als volgt luidden:
Een vriendin van mij met o.a. eeuwige hoofdpijn heeft zich gewend tot K. Zij kon meteen terecht, nam een appartement in … , gedurende 2 weken, en werd aldaar 2x daags bezocht door K. vergezeld door zijn echtgenote, die wel Nederlands sprak. Hij werkt met kruidendrankjes, 4 liter vocht per dag, bereidt zelf eiwitrijke saus. Moest 2x daags 3 kwartier met natte lakens op nek en rug zitten, door hemzelf bereide drankjes en soort poffertjes drinken en eten, + darmspoelingen [2x daags] met rare kruidenmengsels die elke 3 weken vanuit India worden ingevlogen. … Vriendin van mij doet het trouw en is inmiddels 9 kilo afgevallen, mag niks doen, behalve thuis zitten en kruidendrankjes, door hem zelf gemaakt, nuttigen. Ik vertrouw het niet.
Twee kruidendarmspoelingen per dag! Is die man gek geworden? Ik heb nog met de betrokkene gebeld, maar helaas is kwakzalverij legaal, behalve als er doden vallen, en bovendien moeten de slachtoffers of hun nabestaanden zelf aan de bel trekken. Het was voor mij aanleiding om twee artsen van het bestuur van de VtdK te vragen om een stuk over darmspoelingen te schrijven (een van de populairste artikelen op de site van de VtdK). Aan het eind van dat jaar belde ik IGZ nog maar eens op om te vragen hoe er nou mee stond. Ik hoorde dat er aangifte gedaan was bij het OM. Maar bij navraag bij het OM bleek men van niets te weten. Weer bellen met IGZ. Wat bleek? Men had de brief vergeten te versturen, maar die zou meteen op de post gaan. Ongeveer een jaar later (ik ben erg geduldig, toch?) probeerde ik weer uit te vinden hoe het gegaan was. Alweer wist men van niets bij het OM. Later bleek dat het OM de aangifte had teruggestuurd omdat er iets niet klopte en er nog aanvullend verhoor van K. nodig was, en pas op 10 december 2010 had IGZ de verbeterde aangifte ingeleverd, op dezelfde dag dat IGZ mij schreef dat ze echt al op 2 december 2009 aangifte hadden gedaan.
Bij twee andere zaken werd er ook door IGZ getreuzeld. Ik was op internet een genezeres op het spoor gekomen die zich op allerlei forums als arts presenteerde, en blijkens opmerkingen van forumleden zich ook als arts voordeed, zonder het te zijn. Daar had ik als secretaris van Skepsis ook e-mails over gekregen, vanwege haar agressieve optreden. Ik belde haar op om opheldering. Ze meldde zich aan de telefoon: ‘Met dokter V.’ . Haar opleiding was voorzover na te gaan slechts een genezerscursus aan een Chinese instelling. Ze had ook een Nederlands werkwoordwoordenboek geschreven. Het kostte IGZ een half jaar om deze zaak af te handelen. Men had ‘dokter V.’ gewoon per brief gevraagd of ze zich voor arts had uitgegeven, en genoegen genomen met een schriftelijke ontkenning.
Aangifte en boa’s
De National Ombudsman wijst erop dat art. 163 van het Wetboek van Strafvordering duidelijk is over hoe aangiften van strafbare feiten dienen te verlopen:
1. De aangifte van eenig strafbaar feit geschiedt mondeling of schriftelijk bij den bevoegden ambtenaar, hetzij door den aangever in persoon, hetzij door een ander, daartoe door hem van eene bijzondere schriftelijke volmacht voorzien.
…
3. De schriftelijke aangifte wordt door den aangever of diens gemachtigde onderteekend. Met een ondertekende aangifte wordt gelijkgesteld de aangifte die langs elektronische weg is gedaan, mits deze voldoet aan de bij of krachtens algemene maatregel van bestuur gestelde eisen. Bij algemene maatregel van bestuur kunnen beperkingen worden aangebracht in de gevallen waarin aangifte langs elektronische weg kan worden gedaan.
4. Op zijn verzoek ontvangt de aangever een kopie van de aangifte dan wel een kopie van het proces-verbaal van aangifte.
Bij IGZ meent men te kunnen volstaan met het doorsluizen van ‘meldingen’ die op de bureaus van inspecteurs belanden naar Bijzondere Opsporingsambtenaren (boa’s), die naar eigen inzicht kunnen oordelen of ze ergens werk van maken. De Nationale Ombudsman heeft ook kritiek op deze praktijk.
Enfin, IGZ heeft beterschap beloofd (‘bezig te optimaliseren’), maar u moet me maar vergeven als ik denk: eerst zien en dan geloven.
Oorspronkelijk was dit artikel gepubliceerd op het (oude) Skepsis-blog en bestond de mogelijkheid om daaronder in discussie te gaan, waar geregeld uitvoerig gebruik van werd gemaakt. De discussie onder dit bericht kan de geïnteresseerde teruglezen in deze pdf (15 pagina’s).