Samenzweringstheorieën hebben wel wat van virussen. In veel gevallen doen ze tamelijk onschuldig de ronde aan de zelfkant van de samenleving, maar af en toe muteren ze tot een besmettelijker variant. Dan kunnen ze leiden tot een grootschalige uitbraak met ernstige gevolgen in de echte wereld.
Het is ironisch dat een samenzweringstheorie over een echt virus, namelijk het Zika-virus dat in Brazilië al tot een epidemie heeft geleid, nu ook dit gedrag vertoont. De eerste manifestatie was een obscure bijdrage op 25 januari aan de nieuwswebsite Reddit. Dat het in de subcategorie conspiracies stond, was natuurlijk al een waarschuwing. Daar stond het tussen tirades over de waarheid inzake 9/11. De inzender bediende zich van het doorzichtige pseudonym redditsucksatbanning.
De aantijging luidde dat het kleine Britse bedrijf Oxitec onopzettelijk de Zika-epidemie had veroorzaakt. Dat had in 2011 bij wijze van proef genetisch gemodificeerde mannetjesmuggen losgelaten in Noordoost-Brazilië, om de knokkelkoorts te bestrijden. Het ging om mannetjes – die dus niet steken – maar die een gen hadden dat dodelijk is voor hun nakomelingen. Als je die loslaat, paren die met de aanwezige vrouwtjes.
De proef vond plaats in de stad Juazeiro in de deelstaat Bahia in het najaar van 2011. Een wetenschappelijk artikel over de proef stelde dat ter plaatse het aantal Aedes aegypti-muggen met 90 procent daalde. Dat maakt de methode van Oxitec veel aantrekkelijker dan het gebruikelijk sproeien met insecticide. Deze muggensoort kan zowel knokkelkoorts als Zika overbrengen, dus beide ziekten kunnen worden bestreden met dezelfde methode.