Wat meteen opvalt bij de RTL-versie van dit programma, is de sneltreinvaart. Geen langdurige karakterschetsen vooraf, geen uitgebreid vertellen over de opzet van de tests, zoals bij de KRO, maar meteen actie. Ik zal zelf ook geen uitgebreide analyse van alle details van elke test maken, maar me concentreren op wat RTL zelf zegt te zien als de kern van het programma: ‘We kijken alleen hoe mensen met dit zintuig, of vermeende zintuig, omgaan.’
De kandidaten stellen zichzelf kort voor, voordat ze aan de eerste opdracht beginnen. Kandidate Mirjam zegt dat op haar 22ste iemand haar vertelde dat ze een gave had. Waarom die persoon dat zei en waarom zij dat geloofde, vertelt het verhaal niet. Op de RTL-site lezen we dat ze in haar jeugd veel gepest werd en ze met moeite haar zelfvertrouwen herwon. Het zelfvertrouwen dat iemand anders haar gaf door te stellen dat ze paranormaal begaafd was, lijkt centraal te staan in haar geloof.
Kandidaat Henk-Jan vertelt dat hij op 4-jarige leeftijd al merkte dat hij ‘niet normaal’ was, omdat hij zei dat zijn opa zou sterven en die stierf kort daarna inderdaad. Of de kleuter met de vijf normale zintuigen aan opa zou kunnen hebben merken dat het einde nabij was, weten we niet. Vaak maakt een persoonlijke ervaring het idee los bij mensen dat ze een ‘bijzondere’ gave hebben, terwijl andere opties voor een mogelijke verklaring niet worden meegewogen. Het uitsluiten van andere opties lijkt ingebakken, omdat de emotionele waarde van de persoonlijke ervaring het zwaarst telt. Aan die emotionele waarde lijkt dan weer het gevoel voor eigenwaarde te zijn gekoppeld.
De eerste opdracht bestaat er uit dat de kandidaten binnen twintig minuten een man moeten lokaliseren, die zich heeft verstopt in het Fort van IJmuiden. Ze mogen de plattegrond raadplegen die aan de muur hangt, krijgen een boekje met historische waarde en een foto. Het gangenstelsel lijkt rond te lopen, met een middenstukje. In dat middenstukje zit de man, dat wordt duidelijk op een klein hulpschermpje dat alleen de kijker onderaan in beeld ziet. Op dat schermpje zie je de plattegrond, met een rode punt waar de man zit en een groene punt waar de kandidaat zich op een bepaald moment bevindt. Vaak wordt benadrukt hoe ‘enorm groot’ het complex is, maar de relatief hoge snelheid waarmee zich de groene stip voortbeweegt, geeft de indruk dat je in twintig minuten wel een rondje kunt lopen, terwijl je in de kamers kijkt. Het fort heeft naar men zegt ruim 100 kamers (al wordt op internet over 40 gesproken).
De eerste kandidaat, Mirjam, vindt de man niet. Als verklaring geeft ze op dat ze ‘niet goed heeft geluisterd naar haar innerlijke stem’. De tweede kandidaat, Henk-Jan, beroept zich er ook op dat hij niet goed naar zijn zesde zintuig luistert, omdat ook hij vastloopt. Het is natuurlijk moeilijk te controleren of iemand niet goed naar zijn zesde zintuig luistert, of er gewoon geen heeft. Toch vindt hij de man. Je kunt kiezen uit rechtsom, linksom, of het middenstuk. Statistisch gezien lijkt me dat er altijd wel iemand voor het middenstuk zal kiezen en de man vinden.
Dan Glenn. Deze kandidaat is oorspronkelijk magnetiseur en interesseert zich ook voor graancirkels. Hij praat veel omzichtiger dan de anderen over het paranormale: hij is zich op een gegeven moment voor het fenomeen gaan interesseren, hij denkt dat graancirkels wellicht een doorgang naar andere dimensies zijn. Hij vindt de man niet.
Monique vindt de man wel. Ze bij een muur vlakbij het middenstuk en legt alleen haar hand op de muur om energie te voelen. Maar dan wijst de presentator zeer dwingend ‘door’ de muur heen om vooral duidelijk te maken dat ze zeer ‘warm’ is. Een duidelijk geval van beïnvloeding.
Bij de eerste kandidaat zegt de presentator zelf niet te weten waar de man zich bevindt. Maar bij de volgende kandidaten weet hij dat wel, omdat hij het heeft gezien en de man op dezelfde plek blijft zitten. Mogelijk dat die eerste kandidate daardoor benadeeld was, aangezien zij niet aan de lichaamstaal van omstanders kon aflezen of ze ‘warm’ of ‘koud’ was.
Bij de tweede opdracht moeten de kandidaten raden dat de weduwe van Herman Brood achter een scherm zit. Ze mogen aan een schoen van Herman Brood voelen, die in een canvas zak zit en een envelop met daarin een foto van Herman en zijn afscheidsbriefje. Herman Brood pleegde zelfmoord door van het Hilton Hotel in Amsterdam te springen. De kandidaten wordt verteld dat het gaat om een Nederlander die dood is en dat achter het scherm iemand zit die belangrijk was voor deze persoon.
Het wordt mij niet duidelijk waar deze sessie plaatsvindt, behalve dat het in Amsterdam is en de kandidaten er zonder blinddoek heenrijden. De locatie doet theaterachtig aan, wat het idee oproept dat het om een artiest gaat. Veel kandidaten noemen die invalshoek dan ook meteen. Glenn noemt alle dode BN’ers op die hij kent, daar is Herman Brood ook bij. (Zou ook in mijn top tien staan). De presentator zegt dan ook dat het lijkt of hij namen aan het raden is. Maar dat ontkent de kandidaat met klem: hij ziet de beelden van die mensen voor zich. De scheidslijn tussen paranormaal en normaal lijkt hier dus erg klein: beelden zijn wel paranormaal, woorden (namen die in je opkomen) normaal. Je zou kunnen denken dat mensen vooral zelf de definitie ‘paranormaal’ maken, in hun hoofd. Door het opdoemen van beelden in het brein als ‘niet normaal’ te ervaren, ga je het als ‘paranormaal’ ervaren. Terwijl het eigen brein zowel deze beelden en woorden kan produceren vanuit het geheugen. Als dit bewust gebeurt, noemen we dat normaal (‘raden’), als het onbewust gebeurt, noemen sommige mensen dat paranormaal: ze ervaren het niet als ‘raden’ maar als iets dat van ‘buiten’, uit een andere wereld komt en niet vanuit hun eigen geheugen. Terwijl zowel een bewust als een onbewust associëren van het geheugen als normaal kan worden beschouwd. Alleen degene die het zelf definiëren als ‘niet normaal’, ervaren het als paranormaal.
De twee vrouwelijke kandidaten blijven steken in algemeenheden als ‘Deze persoon is niet fijn aan zijn einde gekomen’ en ‘Hij had een grote angst voor het leven, maar bedoelde het goed.’ Monique noemt wel een ‘afscheidsbrief’, die in de envelop zit. Afgezien van een foto, is een brief vrijwel het enige dat je in een envelop kunt verwachten. In combinatie met een dode, is een afscheidsbrief dus niet heel vergezocht.
Henk-Jan noemt vrijwel meteen Herman Brood. De schoen heeft een grote maat, een mannelijke kandidaat ligt voor de hand. Als je uit je persoonlijke top tien dode BN’ers er eentje moet kiezen, in combinatie met Amsterdam…? Het kan mij niet echt overtuigen dat het met helderziendheid te maken moet hebben.
In de laatste test moeten de kandidaten raden wat er is gebeurd op de Meidoornsingel in Schiebroek. Zoals steeds in de formule van dit programma, gaat het per definitie om een akelig voorval met geweld. In deze straat is de kickbokskampioen Peter Smit doodgeschoten, vanwege een gestolen horloge. De weduwe van Smit kijkt vanuit een busje toe. De kandidaten krijgen een envelop en enkele sieraden, waaronder een horloge. De eerste kandidate, Mirjam, komt geblinddoekt uit een auto, waaruit we opmaken dat de kandidaten niet weten waar ze zijn. Maar voor die tijd zagen we de kandidaten gezamenlijk zonder blinddoek een plaats binnenrijden. We moeten dus aannemen dat ze toch kunnen weten dat ze in de buurt van Schiebroek/Rotterdam zijn.
Mirjam doet voor wat er volgens haar is gebeurd en wankelt achterover de stoep af. Precies op de plaats waar Smit neergeschoten is, volgens de weduwe. Maar de presentator zette haar daar neer: ‘Hier is iets gebeurd.’ Mirjam kan geen naam noemen.
De tweede kandidate, Monique, wordt helemaal emotioneel, maar komt niet verder dan dat er een sterke familieband was; iets dat voor driekwart van alle Nederlandse gezinnen telt.
Henk-Jan denkt dat het om een meisje op een fiets gaat. Alleen Glenn zegt vrijwel meteen dat het om een ‘Peter’ gaat en noemt niet lang daarna Peter Smit. Hij zegt meteen dat hij ‘verder niet weet wat er met Peter Smit is gebeurd.’ Dit lijkt erg onwaarschijnlijk aangezien de kranten er destijds van vol stonden. Het feit dat hij vermoord werd vanwege een horloge lijkt daarbij een detail dat blijft hangen. Op mij komt het over alsof deze kandidaat bekend is met het hele verhaal en door het horloge, of Schiebroek op het idee komt dat het om Peter Smit de bokser gaat.
RTL4 vraagt op zijn ZesdeZintuig-site naar mensen zonder gave, die het aandurven om met gezond verstand te proberen tot hetzelfde resultaat te komen. Wie naar de KRO keek, weet misschien nog dat daar een rechercheur inderdaad even goed kon raden in welke auto een man zat verstopt. Niemand leek daar echter uit te concluderen dat je dus kennelijk geen zesde zintuig nodig hebt als verklaring voor het fenomeen. Ik heb daarom niet de hoop dat het bij RTL tot een andere conclusie zou leiden. Bovendien hebben de meeste mensen met gezond verstand geen jarenlange oefening in raden achter de rug, zoals deze kandidaten met hun vermeende paranormale gaven. Het woord ‘raden’ bedoel ik niet denigrerend, maar in de zin van onbewust associëren. Als je de hele dag bezig bent met raden, dan raad je waarschijnlijk veel beter dan je nuchtere buurman, die daar geen lol aan heeft. Vervolgens lijken sommige resultaten op het eerste oog verbluffend, terwijl een statistische kansberekening zou laten zien dat het niet meer is dan je van toeval kunt verwachten.
@ Raymond
Heb je het stuk in Skepter gelezen?
http://www.skepsis.nl/honorton.html
Overigens is dit off-topic.
Iedereen vind hier eigenlijk dat er geen voldoende bewijs is geleverd voor helderziendheid en/of een gave.
Maar eigenlijk vind ik dat er hier niemand is die kan bewijzen dat dit bedrog is, of misleiding of wat dan ook..
@ Every one en René,
Lees nou eens gewoon weer, René, ipv naar het voorspelbare ZZ-3 en ZZ-4 te gaan kijken in de nabije toekomst. Het (de mensheid) is geneigd geraakt geld uit uw zak te kloppen, zie dat nu ook maar in.
Lees de uitmuntende verslagen over ZZ-1 dan eens of een boek dat wel degelijk een wat serieuzere gedachtengang bij jezelf in gang wil zetten. Denk, potverdrie, zelf eens na en lees eens wat. Formuleer eens wat ’tegen’ of ‘voor’ datgene wat je gelezen hebt in plaats van gezien op TV!
Voor iedere oen op dit blog: Geller beloofde met armgebaar en aanraking (babyface) die Onno Hoes, nota bene bij P&W, dat zogenaamd een van de weinige nog serieuze programma’s bij de publieke omroep, het voorzitterschap van de VVD. Mooi niet dus.
Het geheugen, ook in menselijk opzicht: kennelijk nog erger dan een zeef bij velen: een zeef zonder zeef maar met een bodem van een van de ongesteldheden der aarde: wit zand, steeds weer.
Het groeit en bloeit als je wilt, dat geheugen, en is aanvankelijk natuurlijk ontzettend ‘dom’ en ‘scherp’ tegelijk. Vasthouden dat geheugen, dat moet je vasthouden als de baby zelf.
Opdat je later wat sneller ziet dat er ambities zijn in bestuurders en helderzienden. Dat ze overeenkomsten hebben. (En hier en daar zie je een miniem verschil.) Dat ambitie een wezenlijke inbreuk en zelfoverschatting moet zijn op respectievelijk in het leven van Plasterk.
Ik zou tegen vele jonge mensen willen zeggen: ontwikkel je geheugen echt en dus je eigen denken, en dat ligt niet alleen bij de wiskunde (wel te prefereren, als je enige aanleg hebt).
Maar waarom vergeet de mens soms zijn geheugen nog te gebruiken? Geheugen dient voor morgen en overmorgen.
Het is misschien daarom dat ik nog bijna zeker weet dat Tineke Netelenbos van bergwandelingen hield, zoals ze altijd wel deed, ook toen ze wat slimmer moest zijn dan een onderwijzeres. Dat ik dat nog weet!
Ze was een tijd minister. (Dat woord moet ze maar eens opzoeken. Dat leert ze alsnog leren buiten het keeping up het nooit echt uitgedaagde en getemde uiterlijk van de onderwijzeres.)
Dus jongelui: er is nog enige hoop: lezen en wiskunde studeren (en daarnaast voor de lol psychologie of rechten). Theoretische fysica en nog zo wat: ook goed.
Doe, maar wel naar vermogen, eerst in de wiskunde. Het is ook nog eens schrijnend maar waar: taalkunde (je kunnen uitdrukken) is een noodzakelijke maar onvoldoende voorwaarde voor ook inzicht in die wetenschap.
Bij ZZ-2 ging het eigenlijk nergens over voor de kenners van ZZ-1. Het moet naar wat ik hier las, nog erger zijn geweest: ik ril en ik win: het is en was erg met de mensheid: het hermoordt en fantaseert en gebruikt, en maakt daar een domme vreet-dis van.
Plasterk, maak er het beste van, ook al had u geen tijd voor ZZ-2 namens Henry. Dat begrijp ik.
Uw vele plichten dienende.
@Rene: als je het laatste stukje van mijn verhaal leest, zie je dat ik niet van ´bedrog´ spreek, hooguit van zelfbedrog. Maar dat wil niet zeggen dat het ´dus´ werkelijk om helderziendheid gaat. Ik heb daarvoor toch te weinig ondubbelzinnige aanwijzingen gezien.
@henry en @boerkamp.
Tja ik begrijp het allemaal wel wat jullie zeggen, ik zelf heb dingen meegemaakt bij o.a een bekend medium, wat echt niet te verklaren valt, ik geloof zeker dat er veel meer is tussen hemel en aarde en die bewijzen zij er ook,maar omdat het niet wetenschapelijk onderbouwd is moeten we maar denken dat alles wat in bijv. het zz, Char enz enz. gebaseerd is op bedrog of zelfbedrog.
Ik wil alleen maar zeggen dat iedereen die skeptisch is niet kan verklaren hoe sommige dingen door helderzienden en paragnosten gedaan worden,je kan duizenden therorieen loslaten op deze mensen, maar geeft geen enkel bewijs dat het niet echt is, net zo min als dat deze mensen kunnen aantonen dat het wel echt is. Feit is dat veel dingen niet verklaarbaar zijn, en dat we die gewoon maar eens moeten aannemen, of in ieder geval eens overnadenken of het misschien toch wel kan.Ik bedoel waarom zouden er geen helderzienden kunnen zijn?
Mijn idee is dat mensen die er alles aan doen om het af te doen als “charlatans” of “bedriegers”of hoe je het noemen wil een beetje kortzichtig en in mijn ogen gewoon bang voor dit soort dingen.
Er zijn veel bekende mediums die al jaren aan de top zijn in de paranormale wereld, volgens mij kan je dit geen jaren volhouden als je een oplichter bent, want dan zouden jij en ik het ook kunnen.
Het is te makkelijk om te zeggen dat je alles uit lichaamstaal en vragen stellen kunt halen. Veel haal je daar uit maar geen specifieke details over bijv. overleden personen.
Ikzelf ben een aantal keren (met een enorm skeptisch persoon) bij het medium Sarina geweest, zij vraagt helemaal niets (wil ze ook niet) maar komt met zulke gedetailleerde privé zaken op de proppen dat je er eng van word, dingen die echt niemand kan weten. Zelfs mijn skeptische vriend was om na een bezoek aan dat medium.En dat zonder zelf informatie te verstrekken.
Dus zou ik zeggen ga zelf eens naar zo iemand toe en oordeel dan eens.
@rene: ik denk niet in termen van bedriegers of oplichters. Natuurlijk zou helderziendheid best kunnen bestaan. Ik heb er echter geen vreselijk duidelijk bewijs voor geizien, terwijli ik me er toch goed over geinformeerd heb. Ik heb zelf geen behoefte om naar een paragnost te gaan. Want dat is ook een belangrijke schakel in het fenomeen: waarom gaat iemand naar een herlderziende? Hij of zij wil kennelijk erg graag iets weten of bevestigd zien. En dan heb je al een deel van het fenomeen verklaard: men hoort wat men wil horen. Ik ken die claim dat een paragnost dingen zei die hij/zij niet kon weten. Ook bv. van mijn beste vrienden. Maar wat mij meteen opvalt is dat het verhaal nooit zo wordt verteld als het werkelijk was. Jij komt niet met details (hoeft ook niet), maar ik zal het wel doen om te verduidelijken wat ik bedoel:
mijn beste vriend vertelt dat een helderziende buurvrouw in zijn studietijd kon zeggen hoe zijn nieuwe vriendin met de voornaam heette en dat ze blond was. ´Niemand wist dat nog´, zo zei hij. Ik vroeg hem daarom: ´Maar bespreek jij je nieuwe vriendin dan nog eerder met een buurvrouw dan met je eigen familie?´
Toen bleek het verhaal al anders: ´Nee, o.k., zijn familie wist natuurlijk wel al hoe zij heette.´
Vervolgens vroeg ik of niemand van de familie die buurvrouw kende: ´Ja, dat was wel zo, zijn broer kende die buurvrouw en die broer was ook zo geinteresseerd in helderziendheid´.
Ik wil hiermee alleen zeggen dat wat in eerste instantie volledig onverklaarbaar lijkt, toch later verklaarbaar kan zijn.
Jij vertelt ons hier nu geen details, dat is je goed recht. Maar je snapt dat wij daar natuurlijk bedenkingen bij kunnen hebben, omdat de praktijk altijd weer uitwijst dat het verhaal anders is dan wordt gesuggereerd. Dat hebben we ook weer elke week op RTL kunnen zien.
Henry ..
Wat moet ik hier nou van denken.
Je hebt geen ervaring met paragnosten . Maar bekritiseert ze wel.
Ga nou eens eerst met verschillende aan tafel zitten , en ga dan niet gelijk met de eerste de beste zwever aan tafel , en scheer eens niet alles over 1 kam.
1 goede waarneming is genoeg om je te overtuigen , of je moet al een ziekelijke afkeer tegen feiten hebben.
Er zijn bij de Riemann-hypothese (een wiskundig probleem) al meer dan 100.000.000 goede oplossingen gevonden. Naar blijkt niet genoeg om te kunnen zeggen: hij is waar. Wetenschappers zijn toch iets kritischer, niet?
@henry
Wat Ronald zegt kan ik me in vinden, lever kritiek als je zelf ervaringen hebt.
En wat die details betrefd, het maakt niet uit of ik ze vertel of niet, want je gelooft het op voorhand al niet.
Uiteraard zijn er zat oplichters, misschien nog wel meer dan ‘echte’ paragnosten/mediums, maar nogmaals ik heb anders meegemaakt, en dat verhaal van die buurvrouw, tja niet het beste voorbeeld, helaas.
Maar het is zeker je goed recht skeptisch te zijn, alleen ik zeg je dat ik beter weet.
Wat die Rhandi betrefd, die schreeuwt alleen maar dat alles bedrog is, nou ook hij komt niet met bewijzen en feiten, die man wil gewoon media aandacht.
@Rene
Maar dat wil Uri Geller ook, en je gaat me toch niet vertellen dat Char dat niet wil? Waarom is ze dan op TV? Vanwege haar goede hart? Och je, wat lief!
@Ronald: we hebben het hier over de paragnosten in het programma van RTL. Die presenteren zich en daar kan iedereen een mening over hebben. Ik heb geen behoefte aan een paragnost en ga er dus ook geen bezoeken. Het zou ook niets opleveren in onze discussie, want als ik dan toch niet overtuigd zou zijn, zeg jij weer: ja maar dan had je geen goede paragnost, etc. Zo had ik ook eens een discussie met iemand die dacht dat graancirkels speciale energie uitstraalden. Die zei ook: ´Maar dan moet je er eens een bezoeken, anders weet je niet waarover je het hebt.´ Dat deed ik toen inderdaad en ik voelde totaal niets. ´Ja, dan was het zeker geen goede graancirkel´.
Ik denk dat ik gewoon anders naar die dingen kijk dan jij en dat lijkt meer in de aard van het beestje te zitten dan in de uitspraken van een paragnost.
Mag ik vragen wat jouw motief is om naar een paragnost te gaan?
Wat Uri Geller betrefd weet iedereen dat die man aan illusies doet, is dus geen vergelijking.
Er werd ook de vraag gesteld wat mijn motief is om naar een paragnost te gaan.
Heel simpel; ten eerste omdat ik geloof dat het bestaat.
Ik heb een dierbare verloren nog niet zo lang geleden (2 jaar). Via via ben ik terecht gekomen bij Sarina het medium (www.hetmediumsarina.nl), ook wel bekand van TV.
Ik ben daar een aantal keren geweest en daar heb ik de bevestiging gekregen dat er veel meer is dan de meeste denken. Maar goed, het is je goed recht als je er niet in wil geloven, maar het is zo vermoeiend dat altijd maar deze mensen onder vuur liggen en wantrouwd worden, er zijn namelijk heel veel mensen die er wel baad bij hebben, en het gekke is dat de meest skeptische mensen altijd vooraan zitten en deze programma’s volgen, dat snap ik dus niet.
O ja, die meneer HG Boerkamp, tja leuk boek, maar uhh ook geen enkel bewijs dat het niet zo is…jammer..
@René
Even voor de duidelijkheid, jij gelooft dus dat die dierbare zich op de één of andere manier nog ergens bevindt en contact met je kan zoeken? Niet direct met jou dan, maar met behulp van het medium Sarina.
@bas
Ja je snap het
@Rene
En ook geen enkel bewijs, dat het wel zo is, ook jammer! Volgens mij snap je dat ook wel.
@Wouter
Bewijs jij maar dat het niet zo is. De hele discussie over wel of geen leven na de dood is compleet zinloos, omdat het moment dat je het met zekerheid weet het moment is dat het niet meer na te vertellen valt.
Het is dus enkel gebaseerd op jouw persoonlijke mening, er valt op geen enkele manier bewijslast aan te dragen. De meest verdedigbare houding is de agnostische waar het dit onderwerp aan gaat.
@Raymond
De skepticus twijfelt in de eerste plaats aan de beweringen van de gelovige, hij wil weten of die waar zijn. Het is niet zijn taak, zeker niet op deze website om de beweringen van de tegenpartij te weerleggen. Daar is misschien een andere website voor. De skepticus heeft ook geen behoefte aan die weerlegging. Hij is bereid een algemeen aanvaard bewijs van de gelovige te accepteren. Kennelijk heeft U niet begrepen waar het op deze plaats over gaat. En hij beweert niets, maar U doet dat. Geen skepticus zal zeggen, dat Uw claims onwaar zijn, hij heeft alleen zijn twijfels, zolang niets bewezen is.
@wouter
Dat klopt, dat bewijs is er ook niet (althans voor jouw dan). Dus conclusie, geen mens kan aantonen dat het wel of niet waar is, dat maakt het nou zo interessant.
Het jammere is dat mensen zoal jij (en er zijn er nog een paar hierzo) die de boel soms een beetje belachelijk maken in bepaalde uitspraken, en dat vind ik een beetje respectloos.
Voor zover bekend zijn er geen mensen te vinden zien die doelgericht helderziende ervaringen kunnen oproepen en daarmee regelmatig boven de kansverwachting scoren. Vermeende begaafden doen het niet beter dan “gewone” mensen. Ze hebben soms sterk het gevoel dat ze op paranormale wijze informatie hebben doorgekregen, maar zo’n innerlijke zekerheid biedt geen enkele garantie dat de informatie correct is. Men is er ook nog niet in geslaagd om door gerichte training paranormale vermogens te ontwikkelen. Parapsychologen meten hoogstens kleine en wisselvallige effecten, waar men in de praktijk niets aan heeft. Het paranormale is niet iets waarvan je je beroep kunt maken.
Je hoeft geen scepticus te zijn om tot deze conclusie te komen. Je hoeft je slechts op de hoogte te stellen van de wetenschappelijke vakliteratuur op dit terrein.
Wie tegen sceptici zegt dat ze zelf maar eens naar een paragnost moeten gaan om zich door eigen ervaring te laten overtuigen, weet niet waar het probleem zit. Het is al lang bekend dat cliënten van paragnosten, mediums, astrologen, kaartleggers, handlezers e.d. vaak onder de indruk raken. Maar zo’n oordeel is erg onbetrouwbaar. Er zijn wel 30 factoren die ertoe kunnen leiden dat men verkeerde conclusies trekt. Daar is al veel onderzoek naar gedaan.
Een simpel voorbeeld. Geef proefpersonen een interpretatie van hun eigen geboortehoroscoop, die door een erkende astroloog op schrift is gesteld, en vraag ze om te beoordelen hoe goed het klopt. Gewoonlijk levert dit hoge waarderingscijfers op, zodat het lijkt alsof astrologen echt iets bijzonders kunnen.
Voer vervolgens een tweede experiment uit waarbij de proefpersonen elk twee horoscoopinterpretaties ontvangen. Een daarvan is de duiding van hun eigen horoscoop en de andere de duiding van de horoscoop van een willekeurige andere persoon. Maar er staat niet bij welk verhaal op hun eigen geboortehoroscoop slaat. Vraag de proefpersonen welke interpretatie het beste bij hen past. Dan zul je zien dat ze in de helft van de gevallen niet de interpretatie van hun eigen horoscoop kiezen. Ze kiezen niet vaken juist dan wanneer ze hun keuze bepalen door een muntstuk op te gooien. Astrologen kunnen dus niet wat ze lijken te kunnen.
Voor paragnosten geldt hetzelfde. Zodra je ervoor zorgt dat de beoordeling onpartijdig is, verdwijnt het effect. Daarom geloven skeptici niet in waarzeggers.
Zullen we over een jaar of 50 (dan zijn we allemaal dood … of niet 😉 ) een borrel gaan halen in café het Hemeltje en lachen om wat we nou toch allemaal geschreven hebben? Lijkt me wel wat. En mocht er nou toch ‘niks’ meer zijn: what to hell …
Kortom, we zullen nooit weten hoe het nou allemaal precies zit. Zelfs als er ‘niets’ is dat we niet kunnen waarnemen, zullen we nooit snappen waarom we hier zijn. Denk maar ’s na over de oneindigheid van het heelal … ook niet te snappen met onze beperkte hersenpan. Maar zo lang we hier zijn: laten we maar proberen respect voor elkaar te hebben en te houden, ook al verschillen we nog zó van mening.
Afgesproken? Tot over 50 jaar dan (of niet dus …)
@Monique
Wanneer ‘paragnosten’ over het kleinste beetje respect voor de gevoelens van anderen zouden beschikken dan zouden ze niet van die verwerpelijke uitspraken doen. Zolang zij niet over dit respect lijken te beschikken juich ik de zoektocht van de experts alhier naar aardse verklaringen voor de buitengewone claims van harte toe.
@René
Ik snap er niets van hoor. Ik weet nu slecht hoe jij er tegen aan kijkt.
(…)
Overigens ga ik hier wel off topic, maar goed.
——————————————-
Nee, niet goed. Het is niet de bedoeling de discussie te verplaatsen naar een heel ander onderwerp. Volgens mij zijn we hier wel uitgepraat over het tv-programma. Daarom sluit ik de mogelijkheid om reacties te plaatsen. Voor andere discussiemogelijkheden verwijs ik naar het Skepsis Forum. – RN, blogredactie