Mazelen 2013: chronologie van een epidemie

27 februari 2014: 2640 gevallen van mazelen (het aantal nieuwe gevallen in de afgelopen twee weken tezamen was 12 ). Het RIVM bericht dat de epidemie ten einde loopt.
– er zijn nog 5 ziekenhuisopnamen geweest, waarmee het totaal aantal komt op 182.
– voor een animatie van de epidemie tot nu toe zie hier.
– de overige gegevens zijn hetzelfde of ongeveer hetzelfde gebleven. (Met name: 1 dode, 1 in waarschijnlijk nog steeds in coma.)
– de bijgaande kaartjes tonen nu geen nieuwe gevallen maar alle gevallen sinds 1 mei (exclusief 29 importgevallen en 4 onbekend wegens onvoldoende gegevens).

Als de verhouding tussen melding en werkelijke aantallen nog steeds 1 op 10 is dan is het werkelijke aantal zieken toch nog 120 geweest. Te oordelen naar het aantal ziekenhuisopnamen is de verhouding nu wellicht nog schever. 120 gevallen in twee weken zou bijvoorbeeld in de VS beschouwd worden als een enorme uitbraak.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 26 februari 2014.

Men kan zich afvragen of de mazelen misschien ongevaarlijker zijn geworden. Bij de vorige epidemie waren er 3292 geregistreerde gevallen met 3 doden, 16% complicaties (tegen nu 12%), maar nu 182 (7%) ziekenhuisopnames tegen circa 157 (5%) bij de vorige epidemie. Het gevaar van mazelen is in de complicaties, met name longontsteking. Hoe beter de medische zorg, des te minder in aantal en hevigheid de complicaties. Het verschil tussen 32 zeer ernstige gevolgen bij 2600 geregistreerde patiënten en 3 bij 3300 is niet groot, het komt beide neer op circa 1 per 1200 geregistreerde gevallen. Zowel het feit dat de epidemie 2 jaar later kwam dan verwacht als het kleinere aantal patiënten kan wellicht verklaard worden uit een iets gestegen vaccinatiegraad. Als de vaccinatiegraad stijgt, duurt het langer voor de ‘voorraad’ ongevaccineerden zo groot is dat er een epidemie komt.

Voor andere artikelen over mazelen op dit blog zie

Mazelen en het immuunsysteem: Misvatting 4
Mazelen en wiegendood: Misverstand 3 (17/09/2013)
Mazelen niet onschuldig: Misvatting 2 (09/09/2013)
Mazelen – Misverstand 1: dood na vaccinatie (23/08/2013)
Weg met de mazelen (10/08/2013)
Kritisch prikken liegt over mazelen (04/07/2013)
De komende epidemie van mazelen (17/02/2011)

Voor kaartjes van de verspreiding van mazelen die bij de verschillende data horen, zie onderaan. Ze kunnen groter gemaakt worden door erop te klikken.

13 februari 2014: 2628 gevallen van mazelen (de aantallen nieuwe gevallen in de afgelopen twee weken waren 10 respectievelijk 12). NB. Het kaartje geeft alleen de nieuwe gevallen van de laatste week.
– De aantallen ziekenhuisopnames waren 1 respectievelijk 1, het totaal aantal wordt 177. Het laatste geval is niet zeker, maar vermoed wordt dat het post-infectieuze encefalopathie is. Het surveillancerapport is niet helemaal consistent, want op pagina 4 staat dat er drie nieuwe opnames zijn, en dat het totaal dus 178 is.
– Eén van de 170 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten). Eén (een meisje van 17) is overleden aan een combinatie van longontsteking en hersenontsteking.
– Het totaal aantal nieuwe complicaties bedraagt 7, het totaal wordt 323. Daarvan waren er 158 met longontsteking en eventueel andere complicaties.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 94 percent.
– Er is een nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerker (ongevaccineerd), het totaal wordt 19 (van wie 12 ongevaccineerd, 4 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd, en zelfs 1 driemaal gevaccineerd).
– Er is geen informatie over (nieuwe) baby’s met mazelen. Daarentegen is er een uitsplitsing naar risicogroep. Opvallend is dat er in gebieden met een lage vaccinatiegraad (minder dan 90% voor BMR) relatief veel minder (52=4% in plaats van 137= 10%) gevallen zijn die niet tot een bekende risicogroep behoren. Een mogelijke verklaring is dat de niet-bevindelijk gereformeerden aldaar goed rekening houden met een aanzienlijke besmettingskans.Bij de antroposofen ziet men ook een groot verschil, maar dat kan eraan liggen dat die zich grotendeels buiten de Bijbelgordel bevinden.
– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.

Het aantal nieuwe infecties daalt duidelijk. Dit wil zeggen dat elk nieuw geval gemiddeld minder dan één ander besmet. Of de verhouding tussen het werkelijk aantal gevallen en het aantal gerapporteerde gevallen hetzelfde blijft is onduidelijk, aangezien er nu relatief meer complicaties worden gemeld. Door de nieuwe besmettingen blijft het aantal bevattelijke personen dalen, maar die daling gaat nu wel langzamer.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 12 februari 2014.

30 januari 2014: 2606 gevallen van mazelen (de aantallen nieuwe gevallen in de afgelopen twee weken waren 10 respectievelijk 13).
– De aantallen ziekenhuisopnames waren 4 respectievelijk 1, het totaal aantal wordt 175.
– Eén van de 170 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten). Eén (een meisje van 17) is overleden aan een combinatie van longontsteking en hersenontsteking.
– Het totaal aantal nieuwe complicaties bedraagt 7, het totaal wordt 316. Daarvan waren er 154 met longontsteking en eventueel andere complicaties. Het surveillancerapport maakt voor het eerst melding van (dreigende) dehydratie, waarvan er in totaal 22 gevallen al dan niet in combinatie met andere complicaties zijn geweest.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 94 percent.
– Er is een nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerker (eenmaal gevaccineerd), het totaal wordt 18 (van wie 11 ongevaccineerd, 4 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd, en zelfs 1 driemaal gevaccineerd).
– Er is een nieuwe geïnfecteerde baby (kind van 13 maanden of jonger). Het totaal wordt 68. Het is niet bekend of de ouders tot de een of andere risicogroep behoren.
– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.
NB. de epidemie is overgeslagen naar Canada, daar zijn geen nieuwe gevallen meer. Voor meer details zie mijn commentaar van 15 november.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 29 januari 2014.

17 januari 2014: 2583 gevallen van mazelen (de aantallen nieuwe gevallen in de afgelopen twee weken waren 19 respectievelijk 21).
– De aantallen ziekenhuisopnames waren 4 respectievelijk 2, het totaal aantal wordt 170.
– Eén van de 170 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten). Eén (een meisje van 17) is overleden aan een combinatie van longontsteking en hersenontsteking.
– Het totaal aantal nieuwe complicaties bedraagt 5, het totaal wordt 309. Daarvan waren er 150 met longontsteking en eventueel andere complicaties.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 94 percent.
– Er is een nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerker, het totaal wordt 18 (van wie 11 ongevaccineerd, 4 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd, en zelfs 1 driemaal gevaccineerd).
– Er zijn vier nieuwe geïnfecteerde baby’s (kinderen van 13 maanden of jonger). Het totaal wordt 67. Een nieuw geïnfecteerde baby heeft ouders die ‘kritisch’ staan ten opzichte van vaccinatie en bij drie baby’s behoren de ouders niet tot een bekende risicogroep.
– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.
NB. de epidemie is overgeslagen naar Canada, daar zijn geen nieuwe gevallen meer. Voor meer details zie mijn commentaar van 15 november.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 15 januari 2014.

2 januari 2014: 2543 gevallen van mazelen (de aantallen nieuwe gevallen in de afgelopen twee weken waren 29 respectievelijk 13).
– De aantallen ziekenhuisopnames waren 2 respectievelijk 1, het totaal aantal wordt 164. (NB: hier is ergens een telfout…)
– Eén van de 163 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten). Eén (een meisje van 17) is overleden aan een combinatie van longontsteking en hersenontsteking.
– Het totaal aantal nieuwe complicaties bedraagt 4, het totaal wordt 304. Daarvan waren er 147 met longontsteking en eventueel andere complicaties.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 94 percent.
– Er is geen nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerker, het totaal blijft 17 (van wie 11 ongevaccineerd, 3 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd, en zelfs 1 driemaal gevaccineerd).
– Er zijn drie nieuwe geïnfecteerde baby’s (kinderen van 13 maanden of jonger). Het totaal wordt 63. Een nieuw geïnfecteerde baby heeft antroposofische ouders en twee behoren niet tot een bekende risicogroep.
– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.
NB. de epidemie is overgeslagen naar Canada, daar zijn geen nieuwe gevallen meer. Voor meer details zie mijn commentaar van 15 november.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 1 januari 2014.

NB: vanaf 19 december om de andere week een update.
19 december 2013: 2501 gevallen van mazelen (het aantal nieuwe gevallen sinds vorige week is 21; zo weinig is het nog niet geweest gedurende deze epidemie). Er is niet veel reden om te veronderstellen dat de verhouding 1:10 tussen het aantal gemelde gevallen en de werkelijke aantallen veranderd is.
– Er zijn geen nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal blijft 162.
– Eén van de 161 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten). Eén (een meisje van 17) is overleden aan een combinatie van longontsteking en hersenontsteking.
– Het totaal aantal nieuwe complicaties bedraagt 1, het totaal wordt 300. Daarvan waren er 144 met longontsteking en eventueel andere complicaties.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 94 percent.
– Er is een nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerker, het totaal wordt 17 (van wie 11 ongevaccineerd, 3 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd, en zelfs 1 driemaal gevaccineerd).
– Er zijn geen nieuwe geïnfecteerde baby’s (kinderen van 13 maanden of jonger). Het totaal blijft 60. De reden om dit zorgelijk hoog te achten is dat Duitse ervaringen suggereren dat geïnfecteerde baby’s een behoorlijk grote kans op de vreselijke ziekte SSPE hebben.
– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.
NB. de epidemie is overgeslagen naar Canada, daar zijn al drie weken geen nieuwe gevallen meer. Voor meer details zie mijn commentaar van 15 november.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 18 december 2013.
12 december 2013: 2480 gevallen van mazelen (het aantal nieuwe gevallen sinds vorige week is 41; deze toename is wat meer dan een week geleden).
– Er is 1 nieuwe ziekenhuisopname, het totaal aantal wordt 162.
– Eén van de 161 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten). Eén is overleden aan een combinatie van longontsteking en hersenontsteking.
– Het totaal aantal nieuwe complicaties bedraagt 1, het totaal wordt 299. Daarvan waren er 144 met longontsteking en eventueel andere complicaties.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 94 percent.
– Er zijn geen nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerkers, het totaal blijft 16 (van wie 10 ongevaccineerd, 3 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd, en zelfs 1 driemaal gevaccineerd).
– Het aantal nieuwe geïnfecteerde baby’s (kinderen van 13 maanden of jonger) is 1, deze heeft bevindelijk gereformeerde ouders.
– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.
NB. de epidemie is overgeslagen naar Canada, daar zijn tot nu toe 42 (niet meer dan vorige week) personen in het zuiden van Alberta besmet, voor meer details zie mijn commentaar van 15 november en de actuele stand van zaken op de site van de Alberta Health Services.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 11 december 2013.

5 december 2013: 2439 gevallen van mazelen (het aantal nieuwe gevallen sinds vorige week is 34; deze toename is veel minder dan twee weken geleden, en vrijwel sinds het begin van de epidemie zijn er in een week tijd niet zo weinig gevallen geweest.)
– Er zijn 2 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 161.
– Eén van de 161 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten). Eén is overleden aan een combinatie van longontsteking en hersenontsteking.
– Het totaal aantal nieuwe complicaties bedraagt 3, het totaal wordt 298. Daarvan waren er 144 met longontsteking en eventueel andere complicaties.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen wordt (afgerond) 94 percent.
– Er is een nieuwe (dubbel gevaccineerde) geïnfecteerde gezondheidswerkers, het totaal wordt 16 (van wie 10 ongevaccineerd, 3 enkel gevaccineerd en 3 tweemaal gevaccineerd).
– Opgemerkt kan worden dat het totaal aantal dubbelgevaccineerde mazelenpatiënten zo te zien ongeveer 12 bedraagt, terwijl de meer dan 2400 gemelde mazelenpatiënten (en ook alle ongemelde patiënten) met heel wat meer dubbelgevaccineerden in aanraking zijn geweest. De gegevens suggereren dat de infectiekans bij dubbelgevaccineerden heel laag is, maar wel afhangt van de intensiteit van de blootstelling aan het virus. Vandaar dat gezondheidswerkers die intensief aan het virus worden blootgesteld toch ziek kunnen worden.
– Het aantal nieuwe geïnfecteerde baby’s (kinderen van 13 maanden of jonger) is bedraagt 1, die niet tot een bekende risicogroep behoort.
– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.
NB. de epidemie is overgeslagen naar Canada, daar zijn tot nu toe 42 (niet meer dan vorige week) personen in het zuiden van Alberta besmet, voor meer details zie mijn commentaar van 15 november en de actuele stand van zaken op de site van de Alberta Health Services.

Zie ook het commentaar hieronder met een krantenbericht over misschien wel 25 personen in het zuiden van Friesland (gemeente Weststellingwerf) die mazelen kregen, van wie er maar 1 officieel is bevestigd die niet eens op het kaartje is terug te vinden.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 4 december 2013.
28 november 2013: 2405 gevallen van mazelen (het aantal nieuwe gevallen sinds vorige week is 38; deze toename is veel minder dan een week geleden, en vrijwel sinds het begin van de epidemie zijn er in een week tijd niet zo weinig gevallen geweest.)
– Er zijn 2 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 159.
– Eén van de 159 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten). Eén is overleden aan een combinatie van longontsteking en hersenontsteking.
– Het totaal aantal nieuwe complicaties bedraagt 4, het totaal wordt 295. Daarvan waren er 142 met longontsteking en eventueel andere complicaties.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 95 percent.
– Er zijn geen nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerkers, het totaal blijft 15 (van wie 10 ongevaccineerd, 3 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd).
– Hat aantal nieuwe geïnfecteerde baby’s (kinderen van 13 maanden of jonger) is bedraagt 3, ten minste 1 met bevindelijk gereformeerde ouders, en ten minste 1 die niet tot een bekende risicogroep behoort. (Een baby die eerder als ‘onbekend’ was genoteerd, is nu ‘bekend’, dat wil zeggen ook toegerekend aan een van beide zojuist genoemde groepen.)

– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.
NB. de epidemie is overgeslagen naar Canada, daar zijn tot nu toe 42 (3 meer dan vorige week) personen in het zuiden van Alberta besmet, voor meer details zie mijn commentaar van 15 november en de actuele stand van zaken op de site van de Alberta Health Services.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 27 november 2013.

21 november 2013: 2367 gevallen van mazelen (het aantal nieuwe gevallen sinds vorige week is 63; deze toename is alweer wat minder dan een week geleden).
– Er zijn 8 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 157.
– Eén van de 157 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten). Eén is overleden aan een combinatie van longontsteking en hersenontsteking.
– Het totaal aantal complicaties is 291 (10 meer dan vorige week), van wie 145 met (onder andere) longontsteking.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 95 percent.
– Er is een nieuwe geïnfecteerde (eenmaal gevaccineerde) gezondheidswerker, het totaal aantal wordt 15 (van wie 10 ongevaccineerd, 3 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd).
– Er zijn alweer twee baby’s (kinderen van 13 maanden of jonger) geïnfecteerd, één niet uit een bekende risicogroep (zoals antroposofen of kritische vaccinatieweigeraars) en een van wie daar geen gegevens over zijn.

– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.
NB. de epidemie is overgeslagen naar Canada, daar zijn tot nu toe 39 (11 meer dan vorige week) personen in het zuiden van Alberta besmet, voor meer details zie mijn commentaar van 15 november en de actuele stand van zaken op de site van de Alberta Health Services.

Zie ook het het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 20 november 2013.

14 november 2013: 2304 gevallen van mazelen (het aantal nieuwe gevallen sinds vorige week is 78; deze toename is flink minder dan een week geleden).
– Er zijn 6 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 149.
– Eén van de 149 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten). Eén is overleden.
– Het totaal aantal complicaties is 281 (10 meer dan vorige week), van wie 135 met longontsteking.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 95 percent.
– Er is geen nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerker, het totaal aantal blijft 14 (van wie 10 ongevaccineerd, 2 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd).
– Er zijn alweer drie baby’s (kinderen van 13 maanden of jonger) geïnfecteerd, één uit een bevindelijk gereformeerd gezin, en twee niet uit een bekende risicogroep (zoals antroposofen of kritische vaccinatieweigeraars).
– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.
NB. de epidemie is overgeslagen naar Canada, daar zijn tot nu toe 28 personen besmet, voor meer details zie mijn commentaar van 15 november.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 13 november 2013.

7 november 2013: 2226 gevallen van mazelen (het aantal nieuwe gevallen sinds vorige week is 108; deze toename is wat meer dan een week geleden).
– Er zijn 11 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 143.
– Eén van de 143 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten). Eén is overleden.
– Het totaal aantal complicaties is 271 (20 meer dan vorige week), van wie 129 met longontsteking.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 95 percent.
– Er is geen nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerker, het totaal aantal blijft 14 (van wie 10 ongevaccineerd, 2 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd).
– Er is alweer een baby (kind van 13 maanden of jonger) geïnfecteerd, uit een bevindelijk gereformeerd gezin.
– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 6 november 2013.

31 oktober 2013: 2118 gevallen van mazelen (het aantal nieuwe gevallen sinds vorige week is 102; deze toename is wat meer dan een week geleden).
– Er is een sterfgeval: een 17-jarig ongevaccineerd meisje, dat overleed aan complicaties (encefalitis en longontsteking). Zie ook commentaar 28 oktober
– Er zijn 11 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 132. Eén van de 132 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten).
– Het totaal aantal complicaties is 251 (15 meer dan vorige week), van wie 121 met longontsteking.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 95 percent.
– Er is geen nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerker, het totaal aantal blijft 14 (van wie 10 ongevaccineerd, 2 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd).
– Er zijn weer twee baby’s (kinderen van 13 maanden of jonger) geïnfecteerd, beide uit bevindelijk gereformeerd gezinnen.
– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 30 oktober 2013.

24 oktober 2013: 2016 gevallen van mazelen (het aantal nieuwe gevallen sinds vorige week is 96; deze toename is wat minder dan een week geleden).
– Er zijn 5 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 121. Eén van de 121 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten).
– Het totaal aantal complicaties is 236 (8 meer dan vorige week), van wie 114 met longontsteking.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 95 percent.
– Er is geen nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerker, het totaal aantal blijft 14 (van wie 10 ongevaccineerd, 2 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd).
– Er zijn weer drie baby (kinderen van 13 maanden of jonger) geïnfecteerd, één komt uit een bevindelijk gereformeerd gezin, één behoort niet tot een bekende risicogroep, en van één is daar niets over bekend.
– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 23 oktober 2013.
Daar vindt men ook een grafiek die laat zien hoe de ziekenhuisopnames (thans 6 percent van het totaal) gelijke tred houden met het aantal meldingen.

17 oktober 2013: 1920 gevallen van mazelen (het aantal nieuwe gevallen sinds vorige week is 122; deze toename 122 is vrijwel evenveel als een week geleden).
– Er zijn 8 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 116. Eén van de 116 zieken die sinds het begin van de epidemie opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten).
– Het totaal aantal complicaties is 228 (15 meer dan vorige week), van wie 111 met longontsteking.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 95 percent.
– Er is geen nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerker, het totaal aantal blijft 14 (van wie 10 ongevaccineerd, 2 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd).
– Er is alweer een baby (kind van 13 maanden of jonger) geïnfecteerd, de ouders zijn bevindelijk gereformeerd.
– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 16 oktober 2013..
Daar vindt men ook een grafiek die laat zien hoe de ziekenhuisopnames (thans 6 percent van het totaal) gelijke tred houden met het aantal meldingen.

10 oktober 2013: 1798 gevallen van mazelen (119 meer, dat is 7% meer, dan een week geleden; in vergelijking met een week geleden is het wat minder). Er zijn drie nieuwe middelbare scholen waar een uitbraak is..

– Er zijn 4 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 108. Eén van de 108 zieken die opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis (ik vermoed dat het gaat om het kind uit Wijk en Aalburg dat met een hersenbeschadiging in een revalidatiecentrum ligt dat is gespecialiseerd in stimuleren van comapatiënten).
– Het totaal aantal complicaties is 213 (8 meer dan vorige week), van wie 102 met longontsteking.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 95 percent.
– Er is een nieuwe geïnfecteerde (ongevaccineerde) gezondheidswerker, het totaal aantal wordt 14 (van wie 10 ongevaccineerd, 2 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd).
– Er is alweer een baby (kind van 13 maanden of jonger) geïnfecteerd, de ouders horen niet tot een bekende risicogroep.
In de gebieden met vaccinatiegraad onder de 90% is 2,7 per 1000 baby’s geïnfecteerd, terwijl dat in de overige gebieden slechts 0,1 per 1000 baby’s is.

– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 9 oktober.

Onderaan is ook een kaart van Vrije Scholen toegevoegd.

3 oktober 2013: 1679 gevallen van mazelen (139 meer, dat is 9% meer, dan een week geleden). Speciaal in Urk zijn veel nieuwe gevallen.

– Er zijn 2 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 104. Eén van de 104 zieken die opgenomen zijn, ligt nog in het ziekenhuis.
– Het totaal aantal complicaties is 205 (7 meer dan vorige week), van wie 99 met longontsteking.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 95 percent.
– Er zijn geen nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerkers, het totaal aantal blijft 13 (van wie 9 ongevaccineerd, 2 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd).
– er zijn helaas weer vijf baby’s (kinderen van 13 maanden of jonger) geïnfecteerd, 3 met bevindelijk gereformeerde ouders en 2 van ouders waarvan niet bekend is of ze tot een risicogroep behoren en zo ja welke.

– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 2 oktober.

26 september 2013: 1540 gevallen van mazelen (82 meer, dat is 6% meer, dan een week geleden). Dat is een stuk minder dan vorige week.

– Er zijn 3 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 102. Twee van de 102 zieken die opgenomen zijn, liggen nog in het ziekenhuis.
– Het totaal aantal complicaties is 195 (4 meer dan vorige week), van wie 98 met longontsteking.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 95 percent.
– Er is 1 nieuwe geïnfecteerde gezondheidswerker, en die was eenmaal gevaccineerd, het totaal aantal wordt 13 (van wie 9 ongevaccineerd, 2 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd).
– er zijn helaas weer twee baby’s (kinderen van 13 maanden of jonger) geïnfecteerd, 1 met bevindelijk gereformeerde ouders en 1 van ouders die niet tot een bekende risicogroep behoren.

– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 25 september.

9 september 2013: 1458 gevallen van mazelen (110 meer, dat is 8% meer, dan een week geleden). Dat is dubbel zoveel als vorige week.

– Er zijn 9 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 99. Drie van de 99 zieken die opgenomen zijn, liggen nog in het ziekenhuis.
– Het totaal aantal complicaties is 191 (7 meer dan vorige week), van wie 98 met longontsteking.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen blijft (afgerond) 95 percent.
– Er is 1 nieuw geïnfecteerde gezondheidswerker, en die was eenmaal gevaccineerd, het totaal aantal wordt 12 (van wie 9 ongevaccineerd, 1 enkel gevaccineerd en 2 tweemaal gevaccineerd).
– er zijn helaas weer drie baby’s (kinderen van 13 maanden of jonger) geïnfecteerd, 2 met bevindelijk gereformeerde ouders en 1 van ouders met een ‘kritische houding t.o.v. vaccinatie’.

– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.

Met name in Urk en de omgeving van Kampen en Staphorst zijn veel nieuwe meldingen.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 18 september.

12 september 2013: 1348 gevallen van mazelen (54 meer, dat is 4% meer, dan een week geleden). Dat is minder gevallen dan er sinds 28 juni 2013 gemeld zijn.

– Er zijn 8 nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal wordt 90. Dat is tamelijk veel ten opzichte van het aantal meldingen deze week. Immers 82 meldingen op 1294 is 6,3%, en 8 op 54 is 14,8%. Nu kunnen uitschieters altijd voorkomen, maar de kans op een dergelijke uitschieter naar boven is maar 2 of 3 percent. Lagekansuitschieters doen zich natuurlijk vroeger of later voor als je maar lang genoeg gegevens verzamelt. Twee van de 90 zieken die opgenomen zijn, liggen nog in het ziekenhuis.
– Het totaal aantal complicaties is 184 (7 meer dan vorige week), van wie 95 met longontsteking.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen van mazelen is iets gedaald, naar 95 percent.
– Er is 1 nieuw geïnfecteerde gezondheidswerker, en die was dubbelgevaccineerd, het totaal aantal wordt 11 (van wie 9 ongevaccineerd, en 2 tweemaal gevaccineerd).

– Zowel bij de complicaties als de ziekenhuisopnamen is ongeveer de helft voor longontsteking.

Het meest voor de hand ligt (volgens mij) dat de meldingen nu een nog kleiner percentage van de gevallen uitmaken. De samenstelling van de groep opgenomen patiënten is ook heel anders dan de globale samenstelling van alle 90 opgenomen patiënten, te weten:
1 ongevaccineerde in de leeftijdsgroep van 4-8 jaar.
2 ongevaccineerden in de leeftijdsgroep van 16-18 jaar
2 ongevaccineerden en 3 waarvan de vaccinatiestatus (nog) onbekend is in de leeftijdsgroep van 19-40
1 ongevaccineerde in de leeftijdsgroep van 41 jaar en ouder.

Dus maar 1 van de 8 opgenomen patiënten is in de leeftijd van 0-15 jaar, terwijl tot en met 4 september dat er 60 van de 82 waren. Dat kán natuurlijk wel toeval zijn, maar de achteraf berekende kans op een dergelijke gebeurtenis is minder dan 0,1%. Door nameten aan de grafieken van deze en vorige week kom ik tot de volgende onderverdeling naar leeftijd (getallen kunnen 1 afwijken, want het zijn maar metingen aan grafieken…)
14 maanden – 3 jaar: 4 nieuwe gevallen
4 jaar – 8 jaar: 12 nieuwe gevallen (van wie 1 in ziekenhuis)
9 jaar – 12 jaar: 15 nieuwe gevallen
13 jaar – 15 jaar: 11 nieuwe gevallen
16 jaar – 18 jaar: 2 nieuwe gevallen (beide in ziekenhuis)
19 jaar tot 40 jaar: 7 nieuwe gevallen (van wie 5 in ziekenhuis)
40 jaar en ouder: 3 nieuwe gevallen (van wie 1 in ziekenhuis)

De ‘ouderen’ (16+) maken 22% uit van het totaal, terwijl dat tot en met vorige week 13,5% was.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 11 september.
5 september 2013: 1294 gevallen van mazelen (68 meer, dat is 6% meer, dan een week geleden). Dat is ongeveer evenveel nieuwe gevallen als vorige week. Tijdens de epidemie van 1999/2000 was er aan het eind van de zomervakantie een soortgelijke dip, zie het rapport van eervorige week.

Merk op (vergelijk kaartjes van vorige en deze week) dat er ook 10 ‘importgevallen’ zijn bijgekomen. Men kan vermoeden dat dat terugkerende vakantiegangers zijn.

– Er zijn geen nieuwe ziekenhuisopnames, het totaal aantal blijft 82 (2 liggen er nog in het ziekenhuis)
– Het totaal aantal complicaties is 177 (1 meer dan vorige week), van wie 90 met longontsteking.
– Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen van mazelen is onveranderd 96 percent.
– Het aantal geïnfecteerde gezondheidswerkers blijft 10 (van wie 9 ongevaccineerd, en 1 tweemaal gevaccineerd).
– Er worden geen nieuwe dubbelgevaccineerde zieken gemeld.
– De verhouding tussen de risicogroepen ‘antroposofisch’ en ‘kritisch’ is ongeveer 1:12.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 4 september.
29 augustus 2013: 1226 gevallen van mazelen (64 meer, dat is 5% meer, dan een week geleden). Dat is nog maar half zoveel nieuwe gevallen als vorige week. Dat komt door de vakantie: tussen besmetting en het verschijnen van de vlekjes verloopt vaak wel twee weken. De gegevens laten dus de besmettingen tot aan circa 14 augustus zien en bovendien is er een vertraging in de meldingen. Tijdens de epidemie van 1999/2000 was er aan het eind van de zomervakantie een soortgelijke dip, zie het rapport van vorige week. Uit Zeeland (waar de scholen op 12 augustus alweer begonnen zijn) komt een bericht dat daar alleen al het totaal aantal gevallen is opgelopen tot 106. Het aantal nieuwe ziekenhuisopnames is 7 (1 meer dan vorige week), daarmee komt het totaal aantal op 82. Er ligt er nog 1 in het ziekenhuis. Het totaal aantal complicaties is 176, van wie 90 met longontsteking. Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen van mazelen is onveranderd 96 percent. Het aantal geïnfecteerde gezondheidswerkers blijft 10 (van wie 9 ongevaccineerd, en 1 tweemaal gevaccineerd). Er zijn nu in totaal 4 dubbelgevaccineerden ziek geworden, alleen is het van twee van hen niet helemaal zeker. Een van hen is in het ziekenhuis opgenomen.

In het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 19 augustus 2013 heeft een Klinische Les gestaan getiteld: ‘Er heerst weer mazelen’, door Wim Opstelten, W.L.M. (Helma) Ruijs, Adilia Warris, Rob van Binnendijk, Tom F.W. Wolfs en Susan J.M. Hahné, dat u gedeeltelijk kunt lezen en in zijn geheel kunt downloaden op de site van het RIVM. Het beschrijft onder meer het geval van een jongetje van negen jaar dat na 5 dagen mazelen suf werd, en na opname in het ziekenhuis steeds verder wegzakte in coma. Op het ogenblik van het schrijven van het artikel (2 augustus) was hij vier weken na opname nog steeds “comateus met uitgebreide afwijkingen op de MRI van het cerebrum” en was het voornemen om hem over te brengen naar een revalidatiekliniek. Zijn ouders hadden hem niet laten inenten om religieuze redenen.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 28 augustus.

22 augustus 2013: 1162 gevallen van mazelen (127 meer, dat is 11% meer, dan een week geleden). Dat is een iets grotere toename dan vorige week, dat komt door de vakantie. Het aantal nieuwe ziekenhuisopnames is 6, daarmee komt het totaal aantal op 75. Er ligt er nog 1 in het ziekenhuis. Het totaal aantal complicaties is 166, van wie 82 met longontsteking. Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen van mazelen is onveranderd 96 percent. Ook is er opnieuw een ongevaccineerde gezondheidswerker geïnfecteerd met mazelen, waarmee het totaal komt op 10 (van wie 9 ongevaccineerd, en 1 tweemaal gevaccineerd). Er zijn nog steeds in totaal 3 dubbelgevaccineerden ziek geworden. Het is nog steeds zo dat er maar een ziekenhuisopname is geweest van een gevaccineerde. Dat was een kind in de leeftijdsgroep 9-12, die net de dag tevoren de BMR-1 vaccinatie had gekregen. Vaccinatie kan bescherming geven, zelfs nadat het virus is ingeademd, maar dan moet je er wel vlug bij zijn.

Merk overigens op dat in deze gegevens niet zijn meegeteld 11 ‘importgevallen’, met andere woorden personen die ergens in het buitenland een besmetting hebben opgelopen. In 2012 waren er in het hele jaar maar 10 meldingen (zie Infectieziektenbulletin van januari van dit jaar), dat is dus met de importgevallen erbij.

Zie ook het surveillancebericht van het RIVM gedateerd 21 augustus.

15 augustus 2013: 1035 gevallen van mazelen (114 meer, dat is 12% meer, dan een week geleden). Dat is opnieuw een kleinere toename dan vorige week, dat komt door de vakantie. Het aantal nieuwe ziekenhuisopnames is 11, daarmee komt het totaal aantal op 69, van wie er nog 12 in het ziekenhuis liggen. (Ongeveer de helft ligt langer dan drie dagen in het ziekenhuis.) Het totaal aantal complicaties is 147, van wie 77 longontsteking. Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen van mazelen is onveranderd 96 percent. Ook is er opnieuw een ongevaccineerde gezondheidswerker geïnfecteerd met mazelen, waarmee het totaal komt op 9 (van wie 8 ongevaccineerd, en 1 tweemaal gevaccineerd). Er heeft opnieuw iemand mazelen gekregen die dubbel gevaccineerd was, waarmee het totaal aantal dubbelgevaccineerden op 3 komt. Het RIVM geeft ook een overzicht van de aantallen mazelenpatiënten naar ‘levensbeschouwing’. Samengevat: 2 antroposofen, 24 kritisch ten opzichte van vaccineren, ongeveer 10% geen bekende risicogroep of onbekend of geen gegevens, en de rest, 88% bevindelijk. Kinderen onder 14 maanden: 29, van wie 20 met bevindelijke ouders. Deze kinderen hebben wellicht een niet onaanzienlijk risico om later SSPE te krijgen. Zie ook het bericht van RIVM van 14 augustus 2013.
Tijdens de epidemie van 1999/2000 was het vakantie-effect zo sterk dat men begin september dacht dat de epidemie voorbij was, zie onderstaande grafiek.

8 augustus 2013: 921 gevallen van mazelen (141 meer, dat is 18% meer, dan een week geleden). Het aantal nieuwe ziekenhuisopnames is 21, daarmee komt het totaal aantal op 58, van wie er nog 18 in het ziekenhuis liggen. Het totaal aantal complicaties is 125, van wie 65 longontsteking. Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen van mazelen is onveranderd 96 percent. Ook zijn er opnieuw twee ongevaccineerde gezondheidswerker geïnfecteerd met mazelen, waarmee het totaal komt op 8 (van wie 7 ongevaccineerd, en 1 tweemaal gevaccineerd). Onder de in totaal 921 gevallen van mazelen zijn er 2 die tweemaal gevaccineerd waren. Voor commentaar zie het bericht van 1 augustus 2013. Op het kaartje staan in Friesland geen mazelengevallen, maar die zijn daar wel gemeld: het betreft echter personen die elders in het land wonen en daar op vakantie waren. Zie ook het bericht van RIVM van 7 augustus 2013.
1 augustus 2013: 780 gevallen van mazelen (167 meer, dat is 27% meer, dan een week geleden). Het aantal nieuwe ziekenhuisopnames is 11, daarmee komt het totaal aantal op 37. Het totaal aantal gevallen van mazelen met complicaties is 94, waarvan ongeveer de helft (46) longontsteking. Nog 6 patiënten liggen in het ziekenhuis. Het percentage niet-gevaccineerden onder de gemelde gevallen van mazelen is onveranderd 96%. Ook zijn er 6 gezondheidswerkers geïnfecteerd met mazelen, waarschijnlijk tijdens hun werk. Vijf van hen waren ongevaccineerd (!). Eén was tweemaal gevaccineerd. Iets dergelijks is tamelijk zeldzaam. Bij de mazelenepidemie van 1999/2001 waren 158 (is 5% van de 3392 gemelde) gevallen gevaccineerd, maar er was maar 1 (één) dubbelgevaccineerde bij. Dat het deze keer een gezondheidswerker betreft is niet verbazingwekkend. Wie ondanks een dubbele vaccinatie niet geheel immuun is, is vaak wel een beetje immuun en kan een zogeheten asymptomatische infectie doormaken. Er zijn heel veel virussen nodig (heel veel uitgehoeste druppeltjes) om iemand die ‘een beetje immuun’ is zichtbaar ziek te maken. Iemand die mazelenpatiënten moet verplegen komt intensief in contact met het mazelenvirus. Zie ook bericht RIVM 31 juli 2013
25 juli 2013: 613 gevallen van mazelen (147 meer, dat is 29% meer, dan een week geleden). Aantal nieuwe ziekenhuisopnames is 6. Het totaal aantal ziekenhuisopnames staat op 26, van wie 14 met longontsteking. Gevaccineerde zieken 4% ( dus ca. 25). Een huisarts (!) en een verpleegkundige die niet waren gevaccineerd, hebben ook mazelen opgelopen. Diverse kranten melden dat er ook een persoon is die tweemaal gevaccineerd is (wsch. met 14 maanden en 9 jaar) en toch ziek is geworden.
18 juli 2013: 466 zieken (145 meer, dat is 45% meer, dan een week geleden) Aantal nieuwe ziekenhuisopnames wegens complicaties van mazelen is 5. Gevaccineerde zieken: 5% (dus ca. 23).
11 juli 2013: 321 gevallen van mazelen (91 meer, dat is 40% meer, dan een week geleden), totaal aantal opnamen in ziekenhuis 15. Van de mensen met mazelen is 97 procent niet gevaccineerd (dus ca. 9 wel). Ruim de helft (64 procent) van de mazelen-patiënten is tussen de 4 en 12 jaar oud. Eén patiënt die in het ziekenhuis is opgenomen, is ouder dan 41 jaar. Zie Reformatorisch Dagblad
4 juli 2013: 230 gevallen (67 meer, dat is 38% meer, dan een week geleden), totaal 7 opgenomen in ziekenhuis, 6 van 18 jaar of jonger en 1 persoon van 41.
28 juni 2013: 167 gevallen van mazelen (60 meer, dat 56% meer, dan een week geleden); bij 10 zijn er complicaties, en er liggen 5 in het ziekenhuis (2 hersenvliesontsteking, 2 longontsteking). Zie bijvoorbeeld Vijf kinderen doodziek door mazelen in Trouw. Bij een mazelenepidemie blijkt telkens dat een aantal gevaccineerden ook ziek worden. Volgens het RIVM slaat de vaccinatie tegen mazelen bij ca. 5% niet aan, en is zelfs na de tweede vaccinatie nog steeds 1% niet beschermd.
20 juni 2013: 107 gevallen van mazelen (40 meer, dat is 60% meer, dan een week geleden).
14 juni 2013: 67 gevallen van mazelen gemeld.
12 juni 2013: In de Bijbelgordel wordt een mazelenepidemie van voorlopig nog kleine omvang (30 gemelde zieken, en mogelijk nog meer niet gemelde). Het RIVM meldt: “Vooral op reformatorische scholen in het Land van Heusden en Altena, de Bommelerwaard en de Alblasserwaard zijn mensen ziek, terwijl zich ook enkele patiënten hebben gemeld in Zeeland, het Groene Hart en de Utrechtse Heuvelrug.”
Het hoofd van het Gomaruscollege in Gorinchem, Chris Flikweert, bagatelliseerde de ernst van de ziekte: ‘een mild verlopende kinderziekte, met kans op complicaties’, aldus wordt hij geciteerd in Trouw.

De volgende kaartjes kunnen groter gemaakt worden door erop te klikken. Rood zijn telkens de nieuwe gevallen van de afgelopen week. Hoe dieper blauw, des lager de vaccinatiegraad (gebaseerd op aantallen BMR-vaccinaties van de jaargang 2010) in de desbetreffende gemeente. Helemaal onderaan een kaart van reformatorische scholen en een kaart van Vrije Scholen (waar veel kinderen op zitten met antroposofische ouders).