Op zaterdag 5 februari 2011 gaan betogers in Amsterdam een ‘overdosis’ homeopathische middelen innemen. Datzelfde gebeurt in andere steden elders in de wereld. Het wordt een ludiek protest tegen het idee dat homeopathie meer is dan suiker met suggestie (1). De actie heet 1023, naar het getal van Avogadro.
Vorig jaar 30 januari 2010 begon de Britse sceptische organisatie Merseyside Skeptics Society (Liverpool en omgeving) met deze actie, die toen in diverse Britse steden plaatsvond (foto: de demonstratie in Southampton). De actie heet zo naar het getal van Avogadro, ongeveer 6 maal 10 tot de macht 23, het aantal moleculen in 22,4 liter gas of in 18 gram water. Veel homeopathische middelen zijn zo sterk verdund dat je met het getal van Avogadro op je vingers kunt natellen dat er niets meer van de uitgangsstof in zit. Met andere woorden: ‘Er zit niets in!’
Homeopathische middelen zijn net als wijwater of ingestraald water. Veel mensen denken dat homeopathie iets met kruiden is. Dat is maar half waar. De uitgangsstof is vaak een plant (maar ook zout, kalk, zand of soda, zware metalen, insecten, rottend vlees en andere viezigheid) maar die wordt dan zo sterk verdund dat je gerust kunt zeggen: ‘Er zit niets in.’
In de homeopathie is een verdunning van C30 heel gangbaar. Dat is niet zomaar een druppel in een zwembad. Dat is een klein mistdruppeltje op de helft van alle oceanen, goed roeren, en van het ‘mengsel’ een even klein druppeltje in de ongebruikte andere helft van de wereldzee oplossen. Praktisch gesproken kan men zeggen: ‘Er zit niets in.’
De homeopaten beweren wel dat het niet om verdunnen gaat, maar om de combinatie van schudden in alcohol en stapsgewijs verdunnen. Ze zeggen ook dat wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat hun middelen werken. Die bewijzen zijn bekeken en ze kloppen niet. De homeopaten vermelden ook graag hun vele dankbare klanten, maar aangezien alle charlatans door de eeuwen heen nooit over gebrek aan dankbare klanten hebben hoeven klagen, zegt dat niets. Het belangrijkste is toch dat niemand, ook de homeopaten niet, het verschil kan vaststellen tussen homeopathisch water en gewoon water. Eenvoudig gezegd: ‘Er zit niets in!’
Om dat aan het publiek duidelijk te maken, gaan actievoerders op zaterdag 5 februari om 10:23 ’s ochtends in Amsterdam hele flessen homeopathische middelen innemen. De grondlegger van de homeopathie, de Duitse arts Samuel Hahnemann heeft ongeveer 200 jaar geleden met nadruk gezegd dat het gevaarlijk was te veel in te nemen van een homeopathisch middel. Bovendien heeft hij dikke boeken volgeschreven met allerlei nare dingen die je kunnen overkomen als je als gezond persoon zelfs maar een klein beetje van die hoogverdunde stoffen inneemt (2). Je wordt er al niet goed van als je de beschrijvingen leest. De actievoerders denken dat hij zich vergist heeft. Er zit immers niets in?
Er zit niets in dus onschuldig?
Waarom zou je je druk maken om homeopathie? Laat die mensen toch hun geloof! Het is zoiets onschuldigs als een kaarsje opsteken in een kapelletje. Als dat geloof de mensen het gevoel geeft dat het beter met ze gaat, wat is daar dan tegen? Daar zijn twee dingen tegen. In de eerste plaats proberen de fabrikanten en de verkopers aan het publiek te suggereren dat hun middelen tegen van alles en nog wat werken. Dat is misleiding met het doel eraan te verdienen. Zij verdoezelen de essentie, namelijk: ‘Er zit niets in.’
De grote homeopathische industrieën hebben ook gedaan gekregen dat zij zich niet aan de Europese regels voor genees- en voedingsmiddelen en eerlijk zaken doen hoeven te houden, namelijk dat je bewijzen moet leveren voor beweringen over geneeskracht van je producten. In de tweede plaats heeft het homeopathisch bedrog tot gevolg dat mensen homeopathie gaan gebruiken voor ziekten die niet vanzelf overgaan, en niet naast maar in plaats van effectieve medicatie, soms met een voortijdige en pijnlijke dood tot gevolg. Dat had niet hoeven gebeuren als men beter geweten had: ‘Er zit niets in.’
Bewonderaars van de homeopathie wijzen op de lange gesprekken die serieuze homeopaten met hun klanten voeren. Maar bij de ware homeopathie krijgt de patiënt uiteindelijk één hoogst individueel uitgekozen klein korreltje suiker (met niets erin). De ware homeopaat kan dus een leven lang toe met een voorraad die in een klein koffertje past. Maar dat is natuurlijk niet de bedoeling van de machtige homeopathische fabrieken en ook niet van de verkopers. Dat zou wat zijn als elke klant in de winkel een uur aan de balie zou moeten overleggen over de inname van een enkele korrel suiker (met niets erin)! Nee, de goedgelovige klant moet haar middel betalen, inpakken en wegwezen. En later graag weer terugkomen voor meer van hetzelfde, want: er zit niets in.
Er zijn mensen met kanker die zich wilden genezen met homeopathie, er waren homeopaten die beweren dat je ernstige kinderziekten met homeopathie kunt genezen en dat vaccinatie overbodig is, er zijn reizigers die vertrouwen op homeopathie tegen malaria en andere tropische ziekten, en zelfs ontwikkelingswerkers die arme zieke mensen afschepen met homeopathie. Dat kan mensenlevens kosten, want: ‘Er zit niets in.’
Catherine de Jong van de Vereniging tegen de Kwakzalverij is aanspreekpunt voor deze actie. Meer nieuws staat op de website van de VtdK en op Kloptdatwel en de site van de 1023 Campaign. Maar of u op zaterdagmorgen 5 februari 2011 wel of niet met mede-sceptici en antikwakzalvers naar de vrolijke happening in Amsterdam gaat, waar het om draait is simpelweg:
Er zit niets in.
Met dank aan Edgar Allen Poe.
Noten
1. Homeopathische suiker is meestal melksuiker, en die wordt gemaakt door deze te bevochtigen met homeopathisch water of homeopathische alcohol en dan te laten opdrogen. Dat betekent dat in de praktijk de concentratie van de uitgangsstof in suikerpilletjes nog ongeveer 500 keer zo klein is als de notatie D4 of C6 of watr dan ook suggereert.
2. Hahnemann was zo verstandig om allerlei zwaar giftige stoffen in hoge verdunningen uit te proberen op gezonde proefpersonen. Die produceerden zo al die ‘symptomen’ in die boeken. Al in 1799 deed Hahnemann proeven met 1:100.000 verdunningen en 30 jaar later alleen nog maar met C30 verdunningen. Daar komt waarschijnlijk het idee vandaan dat verdunde middelen ook effect hebben, maar niemand weet het zeker. De theorie dat water een geheugen zou hebben is veel later bedacht als ‘verklaring’ van de werkzaamheid van homeopathie. Er was echter niets te verklaren want er waren geen deugdelijke bewijzen dat homeopathie werkte.
@JW
Kun je mij 1 methode noemen wat autisme kan genezen? Stel nu dat Tinus dus gelijk heeft en dat het ontstoren van o.a. de vaccins enorme resultaten geeft, hoe denk je dan? Op een keer komen ouders daarmee in de publiciteit met hun genezen kinderen, wat dan? Dan kun je dus wel inpakken met al je klok en klepel homeopathie kennis.
O ja, de beste geneesmiddelproef doe je zelf. Doe iedere avond voor het slapen gaan 1 korreltje Bell. 200K onder je tong en binnen 14 dagen heb je het antwoord. Je kunt dit met een gerust hart doen want er zit niets in. Doe het wel na zaterdag anders krijg je tegen die tijd teveel last van voortschrijdend inzicht en zou je feestje maar bederven. Je kunt het ook met Sulph. 200K doen, geeft ook leuke resultaten.
Hallo Wim,
Dan moet je toch nog eens even mijn briefwisseling met de Nederlandse Vereniging van Klassiek Homeopaten lezen. Die beweerden dat gezonde mensen vreselijke jeuk krijgen als ze meermaals Sulphur C200 innemen. Maar de NVKH durfde niet mee te doen aan een proef waarbij ze op basis van zulke symptomen moesten vaststellen of ze zelf Sulphur C200 of een placebo hadden geslikt. Misschien zaten er een paar slimme homeopaten in het bestuur die wel wisten dat het onzin is. Ons aanbod voor een dergelijke proef (het mag desgewenst ook met een andere hoge potentie) staat nog steeds. We hebben er ook wel wat geld voor over, want als homeopaten echt een onderscheid kunnen maken tussen het ene en het andere middel, zou dat wereldnieuws zijn! Het is ze in 200 jaar nog nooit gelukt. Er zijn waarschijnlijk wel veel homeopaten die geloven dat het werkt, maar dat komt volgens mij omdat ze elkaar alleen maar napraten zonder ooit deugdelijk onderzoek te doen.
Argumenten gebaseerd op hypothetische toekomstige ontdekkingen (stel nu eens dat morgen de Heere Heere in een visioen tot jou spreekt, dat de engel Gabriël echt de Koran gedicteerd heeft aan Mohammed, stel nu eens dat XYZ echt het yogisch vliegen beheerst, dat PQR koude kernfusie heeft gerealiseerd, dat 2+2=5 met een eenvoudig foefje te ‘bewijzen’ is enzovoorts) daar ga ik niet op in.
Wat betreft geneesmiddelproeven, een dergelijke eenpersoonsproef met Sulphur 200K of zoiets is al eens voorgesteld en bij die gelegenheid is er uitvoerig uitgelegd waarom dat geen goede proef is. Ik kan er wel een variant op bedenken. Harry Smit noemt tien hoogverdunde middelen die hij kan onderscheiden, en wij prepareren 10 genummerde en verder ongemerkte flesjes elk met 14 korrels van de door Smit aangegeven middelen. Daar doet hij dan zelf die proeven mee, en meldt na afloop wat wat is. Voor mijn part pendelt hij uit wat het antwoord is, hij hoeft ook niet uit te leggen welke symptomen hij heeft waargenomen. De kans op alles goed is 1 op 3.628.800 (als het klopt dat aan zulke hoogverdunde middelen niets te ontdekken valt). Hij mag ze ook een voor een proberen, melden wat het is en als hij dat goed heeft de volgende. Dat verandert niets aan de kans. Ik durf er wel wat onder te verwedden dat Harry Smit zal falen. Slaagt hij (en ben ik een smak geld kwijt), dan gaan we op voor het miljoen van Randi en verwerven eeuwige roem. Maar wat als Harry faalt? Wat biedt hij dan? Een ruiterlijke erkenning dat-ie het niet kon? Of een scheldpartij dat het allemaal vreselijk oneerlijk is gegaan?
Toen Skepsis een serieuze geneesmiddelproef (met meerdere proefpersonen) voorstelde aan de NVKH, haakten die na aanvankelijk enthousiasme af. Zie
http://www.skepsis.nl/geneesmiddelproef.html en http://www.skepsis.nl/nvkh.html .
Dergelijke proeven zijn al eerder gedaan in Neurenberg (1835) en op grote schaal in de periode 1936-1939 in Duitsland (met onder meer Silicea C30), met negatieve uitkomst.
Dat ging zo: na afloop van de proef werden de dagboekjes van de proefpersonen (de helft placebo en de helft Silicea C30) voorgelegd aan een team homeopathische artsen. Zij konden niet ontdekken welk middel er was beproefd. Toen werden de schriftjes in twee groepen onderverdeeld: placebo’s op de ene stapel, verum op de andere stapel, maar er werd niet verteld wat de placebostapel was. Nog steeds konden de artsen niet aangeven wat het middel was. Toen werd onthuld dat het om Silicea ging. Nog steeds konden de verzamelde homeopathische artsen niet zeggen welke de placebostapel was.
Het is dus voor de hand liggend dat de proef met Smit ook negatief zal verlopen.
De nu voorgestelde eenpersoonsproef is natuurlijk een beetje anders, omdat hier de proefpersoon dezelfde is als degene die de claim heeft geuit. Het is dus meer een proef in de trant van de voorgestelde proef met Jomanda (zie Skepter, december 1994 en maart 1995). Indertijd zei Jomanda dat het een belachelijke proef was.
Maar deze voorgestelde proef met Harry Smit lijkt mij volkomen redelijk. Hij beweert dat wie Belladonna 200K of Sulphur 200K inneemt, dat duidelijk kan merken. Als hij niet meer dan deze twee kan onderscheiden, dan kunnen we ook een proef doen met 13 flesjes waarin volgens het toeval placebo, Sulphur 200K of Belladonna 200K zit. Dan is de kans op alles goed 1 op 1.594.323.
P.S. terwijl ik bovenstaande zat in te tikken heeft Rob Nanninga geheel onafhankelijk van mij ook gereageerd.
Aan dergelijke proeven doen homeopaten niet mee. Ten eerste beweren ze het antwoord al te weten en verwijzen dan naar een site waarop dankbare ouders laten weten dat de “behandeling” een fantastisch resultaat heeft opgeleverd. Dat is in het kader van “bewijs” natuurlijk flauwekul, maar ze lijken er bij het grote publiek (en niet te vergeten de overheid en Inspectie) steeds mee weg te komen. Ten tweede verschuilen ze zich continu achter zogenaamd bewijs van anderen. En altijd zijn het obscure artikelen. Toch blijven die artikelen maar circuleren, al zijn ze allang onderuit gehaald. Tegen beter weten in dus. Hier is geen kruid tegen gewassen. Misschien moesten we inderdaad maar wat intoleranter worden tegen kwakzalverij.
Daar ben ik ook bang voor. Lang geleden hadden we contact met iemand die naar ik meen met een wichelroede zelfs goede wijn van slechte wijn kon onderscheiden. Ik bood 5000 gulden als hij wijn van petroleum (of iets dergelijks) kon onderscheiden, uiteraard als de flessen in luchtdichte ondoorzichtige zakken waren verpakt. Dat wilde de man niet. Daar had hij geen tijd voor want hij had het veel te druk met genezen. Eeuwige roem en het miljoen van Randi, het interesseerde hem allemaal niets, de patiënten gingen voor. Zei hij.
Waarom nu zo moeilijk doen als het zo makkelijk kan. Neem zoals ik heb voorgesteld de korrels in en wacht af. De vraag is dan niet meer of het werkt maar hoe het werkt en daar kan de wetenschap dan weer een aantal jaren mee stoeien. Ondertussen kunnen wij gewoon ons werk blijven doen.
Ben wel benieuwd hoe de reacties zullen zijn als die genezen autisten in het nieuws komen.
Verder bouwen jullie zaterdag je feestje maar ik ga iets positievers doen, want ik moet die dag les geven.
Beste Wim,
Ik wil het wel innemen, maar wat kan ik op die manier bewijzen? Stel dat ik niks merk. Heb ik dan aangetoond dat je bewering niet klopt?
Bovendien: als homeopaten een bewering doen, waarom hebben ze dan zelf nooit tijd om aan te tonen dat die klopt? In mijn eerder genoemde briefwisseling met de NVKH heb ik beschreven hoe ze dit objectief kunnen doen.
Waarom draait Wim steeds maar om de zaak heen en is hij niet bereid tot een echte proef? Daarmee bedoel ik niet zo’n lullig experimentje als hij voorstelt natuurlijk. Er zijn al voorstellen genoeg aangedragen voor goede experimenten, ook hierboven. Kortom: hij is overtuigd van eigen gelijk zonder enig bewijs ofwel hij gelooft blind in dubieus onderzoek. En zo moddert deze vorm van kwakzalverij al 200 jaar voort, zonder enig bewijs, zonder werking die het effect van placebo te boven gaat. Misleiding van goedgelovigen, noem ik dat.
Harry Smit alias Wim doet de sterke beweringen, dan moet hij die maar bewijzen, en wel op zo’n manier dat het falen van het bewijs ook wat zegt. Het zijn de homeopaten die dikke boeken hebben met honderduizenden ‘symptomen’ erin van hoogverdunde middelen (inclusief voor noordpoolmagnetisme, zuidpoolmagnetisme en beidepoolmagnetisme). Dan moeten zij maar bewijzen dat dat allemaal ergens op slaat. Wij vragen ook niet een bewijs voor die honderduizenden mogelijkheden, maar om te beginnen maar voor een klein aantal, desnoods 1.
Ik heb al bij andere gelegenheden ook gezegd: homeopathie hoeft niet serieus genoemen te worden totdat de homeopaten de moeite hebben genomen om de geneesmiddelbeelden van hoge verdunningen te bewijzen. Als zij zichzelf kennelijk niet eens serieus nemen, waarom zouden wij het dan doen?
Zelfs 1 bewijs is nog niet gelukt. In al die jaren. Zullen we de theorie dan nu eindelijk maar eens definitief als achterhaald bij het vuilnis zetten? Jammer, het was een leuk ideetje lang geleden. Ach, aderlaten heeft het ook lang volgehouden. Het enige dat we zaterdag (en nog veel vaker) kunnen bereiken, is een langzame bewustwording bij de bevolking dat ze worden bedot met nietwerkende middelen, bestaande uit water en suikerkorreltjes. Volhouden, volhouden, volhouden!
Totdat er ouders hun verhaal komen vertellen over de genezing van hun autistische kind. Daarnaast heb ik al ontzettend veel kinderen ritalinvrij gekregen met de CEASE-therapie. Bedenk wel dat een gezond mens 1000 wensen heeft, een zieke maar 1. Wanneer dat gebeurt zal al jullie moeite voor niets zijn geweest. Er zijn genoeg ouders die echt wel begrijpen dat al die farmaceutische zooi niet echt goed is voor hun kind en op zoek gaan naar een oplossing.
Natuurlijk, er zijn genoeg ouders die hun kind allang hebben opgegeven. Voor die kinderen kunnen we niets meer doen. Voor hen zit er niets anders op dan de rit onder begeleid wonen uit te zitten.
@Wim/Harry Smit,
je schreef
“Totdat er ouders hun verhaal komen vertellen over de genezing van hun autistische kind. Daarnaast heb ik al ontzettend veel kinderen ritalinvrij gekregen met de CEASE-therapie.”
Ik maak hieruit op dat je nog nooit een echt autistisch kind hebt ‘genezen’.
Kinderen ritalinvrij krijgen is eenvoudig, gewoon stoppen met de medicatie en hopla ! Ritalinvrij ! Of dat ook het beste is voor het kind lijkt Wim/Harry niet zoveel uit te maken.
je schreef ook
“Natuurlijk, er zijn genoeg ouders die hun kind allang hebben opgegeven. Voor die kinderen kunnen we niets meer doen.”
M.a.w. als er geen verbetering optreedt door de kwakzalverpraktijken van Wim/Harry Smit, dan ligt dat volgens hem aan de ouders.
Schaamteloos.
Ritalin voor autisme? Een van de aspecten van kwakzalverij met autisme is dat de kwakzalvers die diagnose niet kunnen stellen. De diagnose voor autisme is sterk opgerekt tot autismespectrum ( http://nl.wikipedia.org/wiki/Autismespectrum ) waar ADHD ook onder valt. Allerlei ‘stoornissen’ die verder niet thuis te brengen zijn zitten daar ook in, die heten samen Pervasive Developmental Disorder – Not Otherwise Specified PDD-NOS. De diagnose voor ADHD wordt ook opgerekt zodat ook kinderen die niks mankeren maar wat drukker zijn dan hun ouders (of de juf op school) prettig vinden ook dat stempel krijgen opgedrukt en volkomen onnodig daar ook dan nog medicatie voor krijgen, nl. Ritalin.
Maar autisme ( http://nl.wikipedia.org/wiki/Autisme ) is een ernstige stoornis die al voor de geboorte aanwezig is en zich pas geruime tijd na de geboorte duidelijk manifesteert. Ritalin is geen medicijn dat wordt voorgeschreven bij autisme.
Het is hier niet de plaats om in te gaan op de aard van problemen van ouders die vinden of vrezen dat hun kind zich niet goed ontwikkelt, en evenmin op hun blijdschap als het uiteindelijk blijkt mee te vallen. Maar een behandelaar dient goed op de hoogte te zijn. Indertijd heeft de inmiddels overleden Tinus Smits wel uitgelegd hoe succesvol zijn behandeling was, maar het was duidelijk dat hij lang niet altijd te maken had met autistische kinderen.
Zie:
http://www.kwakzalverij.nl/757/De_BMR_prik_autisme_en_de_isotherapeut
Bewijs het, Wim en je ontvangt eeuwige roem.
Bewijs het, in plaats van je loze praatjes.
Wacht nou gewoon af, want op deze manier komen we er toch niet uit. Met mijn gastenboek heb ik allang bewezen dat ik wel iets kan. Dus loze praatjes verkoop ik niet.
@Wim/Harry Smit,
Je hebt bewezen dat je een gastenboek kan maken.
Waarschijnlijk zijn de getuigenissen op je gastenboek gewoon je eigen verzinsels (je zal de eerste niet zijn die dat doet) maar dat terzijde.
Je hebt verder bewezen dat je onzin kunt vertellen en argumenten kunt negeren.
Ik vraag me af of je jezelf voor de gek houdt en een beetje in de war bent of dat je bewust mensen oplicht met je loze praatjes. Ik gok op het laatste.
@Wim/Harry Smit,
Herstel, je kunt niet zelf een gastenboek maken, dat was Oswin Harkes :
http://hpsmit.mygb.nl/gb.php?id=hpsmit&page=13
Wel wat toevallig dat alle getuigenissen op de eerste 3 pagina’s op dezelfde avond geschreven zijn.
Sterker nog, de eerste 5 pagina’s bijdragen zijn allemaal binnen 24 uur na het openen van je ‘gasten’boek toegevoegd ;
http://hpsmit.mygb.nl/gb.php?id=hpsmit&page=9
Je bewijst met je gastenboek dus vooral dat je niet helemaal eerlijk bent.
@ Henk e.a.
Hohoho, het gaat hier over homeopathie en de wetenschappelijke bewijzen (of de afwezigheid daarvan) daarvoor, niet over de praktijken van een Boskoopse genezer. Dit soort ad hominem argumenten leidt tot niets.
Over de geneesmiddelproeven (dus het uitproberen van de effecten van hoogverdunde middelen op gezonde mensen) wil ik nog opmerken dat Hahnemann wel enige eisen stelde aan de proefpersonen. In paragraaf 125 en 126 van de Organon staat waaraan men zich dient te houden bij een geneesmiddelproef. Koffie, wijn en gedestilleerd zijn taboe, en als je die toevallig regelmatig gebruikt moet je er lang voor de proef mee ophouden; het gewone eten mag geen specerijen en soepgroenten bevatten. En de proefpersoon mag niets belangrijks te doen hebben, dat hem of haar zou kunnen afleiden van zich concentreren op de eigen gezondheid.
De arme ‘chronische zieken’ die de homeopathica krijgen voorgeschreven zijn aan nog strengere beperkingen onderhevig, zie paragraaf 260 van de
Organon en de voetnoot daar. Daar staat uitgelegd voor welke kruiden men moet oppassen. Ook overdreven geestelijke inspanning (zoals het lezen of schrijven op het Skepsis-blog) kan niet.
Dus als Nanninga of ik zo’n proef zouden doen (quod non) en er zou niets uitkomen, dan zou er altijd wel een excuus zijn waarom het niet werkte: teveel nachtleven, lezen in bed, het eten van oude kaas, het drinken van koffie of zelfs maar een zittende levenswijze in een muffe kamer – het kan allemaal dienen om te verklaren waarom we niets vonden.
Zie voor de Organon hier (ik ga het niet allemaal overschrijven):
http://www.homeopathyhome.com/reference/organon/organon.html
P.S. Wij wachten gewoon af tot Harry Smit zich meldt met een uitgewerkt voorstel voor het doen van enkele proeven op zichzelf. Als we nu eens aanbieden dat hij een aantal proeven doet, en bij elke proef in geval van succes krijgt uitbetaald 1/p euro, waarbij p de kans is op succes vanaf het begin van de proef? (Uiteraard met een maximum van zeg 10.000 euro). Dus als hij driemaal achter elkaar Belladonna 200K, Sulphur 200K of placebo correct weet te identificeren krijgt hij achtereenvolgens 3, 9 en 27 euro. Maar als hij faalt, dan gaat de hele uitbetaling niet door. Ongeveer zoals diverse tv-spelletjes.
Waarom er een kansspel van gemaakt? Als Harry/Wim resp. welke homeopaat dan ook echt een begin van serieus wetenschappelijk bewijs levert en dat publiceert in een echt wetenschappelijk tijdschrift, verdient hij wereldroem en publiciteit in de pers. Dat zou zijn zaken alleen maar goed doen. Maar zelfs dat simpele begin van bewijs zie ik hem resp. een andere homeopaat niet geven. Men draait alleen maar om de hete brij heen.
Alleen nog even over mijn gastenboek. Aanvankelijk had ik helemaal geen website maar vroeg patiënten of ze een reactie wilden schrijven in het gastenboek van de NVGN.
Ik heb ook medeleden van die vereniging gevraagd of ze het ook aan hun patiënten wilden vragen.
Uiteindelijk schreven mijn patiënten het meest in het gastenboek en dat vond de NVGN weer niet goed en besloot daarop het gastenboek te sluiten.
Dat deed mij besluiten om een eigen website met gastenboek te openen. De oude verhalen had ik natuurlijk gearchiveerd en in mijn eigen gastenboek gekopieerd. Vandaar dat er in het begin ook nog verhalen van collega’s staan. Vandaar in het begin die tijden enzo. De verhalen zijn weldegelijk authentiek.
Medische bewijzen hebben allemaal het karakter van een kansspel. Als Harry een ander onderzoeksvoorstel heeft waarin in het geheel geen beloning (voor hem, in geval van een geslaagde proef) voorkomt, is het ook goed. Hij kan ook wat medestanders van zijn Nederlandse Vereniging voor Geestelijke en Natuurgeneeswijzen (NVGN) vragen om mee te doen met een test zoals indertijd voorgesteld door Skepsis, of een variant van wat ik heb voorgesteld: hij slikt enkele door het lot bepaalde middelen en vertelt ons wat ze zijn. Hij mag er ook best een paar fout hebben, maar het resultaat moet wel zo zijn dat de kans om het met puur gokken toevallig goed te hebben onder de 1% ligt (liever had ik nog wat minder). Het kundig verloten en blinderen van 30 flesjes bij een notaris of zo is nauwelijks meer werk dan het voor 10 flesjes doen. Maar hij moet maar komen met een voorstel.
@Wim
Deze gedachtenwisseling heeft als onderwerp de theoretische benadering resp. onderbouwing van “Homeopathie, er zit niets in”. In dat kader is een gastenboek m.i. niet van belang, aangezien dit absoluut niets aan wetenschappelijk bewijs bijdraagt. Aan authenticiteit van beschreven placebogevallen twijfel ik niet.
@Jan Willem Nienhuys
T.a.v. de overbodigheid van een “kansspel” bedoelde ik niet te duiden op de methodiek van wetenschappelijk bewijs, maar op het feit dat bij bewezen werkzaamheid van homeopathie – nou ja een eerste snippertje wetenschappelijk bewijs in die richting is al heel wat -dit voor de zaken van homeopaten en vooral niet te vergeten voor de aandelen van homeopathie-fabrikanten een enorme opleving zou betekenen. Daar hoeven wij dan toch niet ook nog eens financieel aan bij te dragen? Toch blijft het bij die zo verfoeide “big farma” vergeleken, in de homeopathie maar gekrabbel in de marge. Het wil er bij mij niet in dat in deze tak van sport er geen gerichtheid op winst zou zijn.
Indertijd met de Skepsis-test van de astrologie werd er 5000 gulden uitgeloofd voor de astroloog die alle zeven goed had (kans 1/5040). Dat had mede tot gevolg dat er 45 inzendingen kwamen (dus een kans van bijna een procent dat we stomtoevallig ons geld zouden kwijtraken). Misschien moeten we dat ook zo maar doen. We prepareren sets van 7 flesje met 7 middelen (of een ander aantal). Wie 5000 euro wil verdienen krijgt zo’n set toegestuurd en moet bepalen wat wat is.
Nu kunnen de meeste astrologen wel een zakcentje gebruiken, maar voor homeopaten ligt dat anders. Die hebben het te druk, zullen ze zeggen. Maar als er zich homeopaten voor zo’n proef melden (het hoeft helemaal niet Harry Smit te zijn) zouden we daar toch werk van moeten maken.
Randi belooft een miljoen (voor een willekeurige paranormale prestatie), maar dan moet de kandidaat eerst een voortest doen of gedaan hebben of met die claim in publiciteit zijn getreden. Slagen voor een Skepsistest zal zeker gelden als goede voortest. Maar gezien de ervaringen met de NVKH denk ik niet dat dat er homeopaten belangstelling hebben.
Er zat hoegenaamd niets in, vanochtend. Geen bijwerking, dus ook geen werking.
Maar volgens de homeopaten zal dit proefje waarschijnlijk wel weer helemaal niets bewijzen.
Mwah, die actie heeft dus weinig stof doen opwaaien. Ik denk dat bijna niemand er iets van heeft meegekregen. Het was leuk en ludiek geprobeerd maar de homeopathie staat nog altijd en nog even sterk als voorheen.
Ik dacht het al. Bewijs toch liever homeopathie dan negatief te reageren op een ludieke actie. Homeopathie is nog steeds even onwaar als het al was. Placebo en niets meer dan dat. Die aangekondigde publicaties over zogenaamd door homeopathie genezen autisme, die doen pas stof opwaaien! Geloof is een schone zaak en schenkt het mensdom veel vermaak.
Deze discussie heeft als basis de argumenten tegen homeopathie.
Laten Wim/Harry c.s.
1) deze argumenten met een wetenschappelijk aannemelijke redenering ontkrachten,
of 2) laten ze een (begin van…) wetenschappelijk bewijs laten zien dat homeopathie ondersteunt.
Meer wordt niet gevraagd. In het bovenstaande zijn al genoeg voorstellen gedaan voor redelijke en goed uitvoerbare, niet moeilijke proefnemingen.
Zo lastig kan dat toch niet zijn? We wachten al 2 eeuwen op een eerste begin
. Ik veronderstel dat de argumenten tegen homeopathie bekend zijn; desgewenst wil ik ze nog wel eens op een rijtje zetten.
Geen behoefte aan de argumenten?
We weten toch al dat homeopathie helpt?
Dus geen bewijs meer nodig?
Of … Met de mond vol tanden?
En zo gaat het sprookje voort…
(Goed)gelovigen genoeg…
@Hans,
Het gaat altijd weer anders dan je verwacht. Voorlopig hebben we onze handen vol aan het wegwerken van al die ellendige vaccinatieschade. Vroeg of laat komt dat echt wel in de publiciteit.
Leg dat eens uit? Overigens dacht ik dat we het hier over homeopathie hadden en niet over bijwerkingen van andere geneesmiddelen. Dat die bijwerkingen er zijn, is evident. Zonder bijwerkingen geen hoofdwerking. Maar schade op flinke schaal door vaccinaties? Lijkt me zwaar overdreven. Dat vergt nadere toelichting in plaats van lukraak moddergooien. En bovendien is van homeopathie niets te verwachten dat boven placebo uitgaat. Daar lijikt me schade dus van een geheel andere orde te zijn. Enerzijds door de verkoop van placebomiddelen die niets bevatten. Anderzijds door onthouden van of uitstel van een effectieve behandeling.
Er wordt heel veel gevaccineerd, en allicht zal het wel eens gebeuren dat iemand problemen heeft met een kind korter of langer tijd na een vaccinatie. Zo kan de misvatting ontstaan dat er een causaal verband is.
Homeopaten (met name wijlen Tinus Smits en zijn volgelingen) beweren dat ze met succes die negatieve ‘gevolgen’ kunnen bestrijden. De klachten zijn vaak onbelangrijk en gaan vanzelf over. Het is inherent aan de homeopathie dat ‘post hoc ergo propter hoc’: elk symptoom waargenomen na inname van een middel is door dat middel veroorzaakt. Elke klacht die optreedt na een vaccinatie komt door die vaccinatie. Elke verbetering na inname van een homeopathisch middel komt door dat middel; als het eerst slechter gaat en daarna pas beter is dat ook een bewijs van de werking van dat middel.
Het is begrijpelijk dat ouders met probleemkinderen zich erge zorgen maken en al gauw de schuld geven aan zoiets als vaccinaties, maar het is misselijk om misbruik van die zorgen te maken.
Volstrekt mee eens! Vandaar mijn vraag aan Wim die ellendige vaccinatieschade eens te laten zien. Afgezien daarvan: vaccinatie heeft ontelbare levens gered (en een heleboel levens niet verknoeid; denk aan polio!). Ellendige vaccinatieschade is m.i. schandalige propagandapraat.
Ik blijf erop hameren: deze discussie gaat over homeopathie. Andere onderwerpen zijn afleidingsmanoeuvre.
Zoals ik al eerder schreef. Er zit voor jullie niets anders op dan rustig af te wachten. Ondertussen zouden jullie er goed aan doen om eens jullie kennis van de homeopathie wat bij te spijkeren. Met dit ‘klok en klepelwerk’ schiet het niet op. Het staat wel bijdehand maar het slaat natuurlijk nergens op.
Nee Harry, wij wachten af tot er eindelijk eens een homeopaat zich meldt met het voorstel om een goed geblindeerde geneesmiddelproef te doen. Het mag op elke manier (een persoon, meer personen, een middel vs. placebo of meerdere middelen, klassieke middelen of frequentiemiddelen, met dagboekjes of pendels), zolang het basisprincipe van blind testen maar gehandhaafd blijft. Als de homeopaten daar geen zin in hebben, dan hoeven wij ze evenmin serieus te nemen als klokken zonder klepels.
Hier is een testvoorstel van Andy Lewis waar al drie jaar niemand op heeft gereageerd:
http://www.quackometer.net/blog/2007/12/simple-challenge-to-homeopaths.html
Hier is een ander testvoorstel dat gericht is op bedrijven, maar wie voor een Skepsistest slaagt kan zo opgaan voor het miljoen:
http://www.randi.org/site/index.php/jref-news/1208-feb5video.html
Toen Vithoulkas de uitdaging aannam trok [gecensureerd] ineens de plank op. Dus er zit voor jullie niets anders op dan inderdaad de ontwikkelingen af te wachten.
Het bewijs moet echt door de homeopaten worden geleverd. Want zij beweren iets te kunnen. Ze zijn echter in 2 eeuwen nog geen spat verder gekomen. Dan is het op zijn zachtst gezegd nogal vreemd aan critici van deze dwaalleer verwijten te doen en hen te manen af te wachten. Ik houd er nu mee op te reageren op reacties van ‘Wim’ want hij draait continu alleen maar om de hete brij heen zonder enige inhoudelijke en serieus te nemen inbreng. Pas wanneer hij iets zinvols in deze discussie te berde brengt, krijgt hij nog een reactie van me. Tot slot: ik ben van opleiding apotheker en ik voel me niet geroepen mijn kennis van homeopathie ‘bij te spijkeren’. Maar ik vrees dat ‘Wim’ niet kan overzien wat deze opleiding in mijn tijd inhield.
De visie van Randi en forumdiscussies kun je nalezen op:
http://www.randi.org/site/index.php/swift-blog/174-swift-march-14-2008.html#i1
Daar was Vithoulkas zo boos over dat hij eiste dat het hele stuk zou worden ingetrokken, en anders wou hij geen zaken meer doen. Zie echter het onderschrift van dat stuk. Het ging over een mogelijke uitvoering van de V-test in Hongarije.
http://www.randi.org/site/index.php/swift-blog/235-george-vithoulkas-homeopathy-challenge-starting-anew.html
http://forums.randi.org/showthread.php?s=440be0331c58c9799da04b6489e76a29&t=125709
http://www.randi.org/site/index.php/swift-blog/334-maybe-qalternatingq-rather-than-qalternateq.html
http://www.randi.org/site/index.php/swift-blog/364-a-correction.html
Voor zover ik begrijp kan Vithoulkas best nog wel dingen naar de prijs, maar hij weigert het formulier in te vullen.
Het was misschien onverstandig van Randi om Vithoulkas eerst ‘vrijstelling’ te geven en pas nadat de Hongaren er geen gat meer in zagen en nadat hijzelf hersteld was van ziekte alsnog om dat formulier te vragen, maar zowat 360 mensen hebben zich gemeld voor de miljoentest van Randi, en die hebben wel allemaal het formulier ingevuld, dus waarom Vithoulkas opeens niet wil, snap ik niet.
Een serieus probleem met Vithoulkas is – lijkt mij, maar het fijne weet ik er niet van – de blindering. De homeopaten willen natuurlijk de garantie dat als bij verbreking van de code blijkt ‘flesje 1 bevat X’ dat dan ook echt zo is. De sceptici zouden (in hun ogen) vals kunnen spelen door stiekem helemaal geen X in dat flesje te stoppen. De sceptici hebben een andere zorg. Die willen er zeker van zijn dat de code niet bekend wordt bij de homeopaten.
Daar zijn vast oplossingen voor te vinden. Maar als de patiënten een voor een komen, met tussenpozen van dagen, en er telkens opnieuw gerandomiseerd en geblindeerd moet worden zit je met een probleem, als je elke keer opnieuw die loting en blindering veilig en voor alle partijen betrouwbaar wilt uitvoeren.
Er is in 2009 wel een klein experiment gepubliceerd dat gunstige resultaten opleverde voor de homeopathie, zoals skeptici ze graag vaker zouden willen zien: Möllinger, Schneider & Walach (2009)
Dit experiment ging na of gezonde mensen specifieke symptomen ervaren als ze een homeopathisch middel innemen. Dat is de basis van de homeopathie, want men gaat ervan uit dat het middel dan kan worden gebruikt bij zieke mensen die dezelfde symptomen rapporteren. Geblindeerde proeven die dit trachtten aan te tonen, hadden eerder nog niets opgeleverd, zoals ik in 2008 in een blogartikel op deze site schreef.
Waarom zou het een voordeel zijn dat de proef op gezonde homeopathische behandelaars wordt uitgevoerd (zie blogartikel 2008)? Ik heb zo het idee dat deze mensen er belang bij hebben dat er een positief resultaat uit de proef komt en daardoor de neiging zullen hebben tot “overrapportage”. Het komt me overigens op het eerste gezicht als een wel erg klein onderzoekje voor.
Zo’n proef kost weinig geld, je hebt er geen patiënten voor nodig, geen medische diagnoses, geen ethische commissie, etc. Bovendien kun je er het basisprincipe van de homeopathie mee op de proef stellen. Als het werkt, heb je aangetoond dat middel A van middel B kan worden onderscheiden. Dat zou interessant nieuws zijn, want het is wetenschappelijk gezien volstrekt onduidelijk waar zo’n onderscheid door veroorzaakt zou kunnen worden. De middelen zijn immers zo sterk verdund dat er niets aantoonbaars meer inzit. Als men toch een verschil merkt, lijkt dat op een paranormaal effect.
Uiteraard hebben de behandelaars er belang bij dat de proef slaagt, maar dat is niet erg als hij goed is gerandomiseerd en geblindeerd.
Het is zeer wenselijk om de onderzoeksopzet van zo’n proef van tevoren bekend te maken (zoals hier wordt gedaan). Je weet dan al voordat de resultaten bekend zijn, dat de proef zal worden uitgevoerd. Anders is het mogelijk dat je er nooit iets over zult horen wanneer de proef niets oplevert. Je weet dan niet hoeveel mislukte proeven er zijn gedaan.
Erg klein, en bovendien werden de resultaten van de deelnemers gepoold in drie groepen F (ferrum), C (calendula) en P (placebo). Er waren kennelijk beschikbaar:
1. totaal (t) aantal symptomen voor F, C, P
2. aantal (f) ferrumsymptomen voor F, C, P
3. aantal (c) calendulasymptomen voor F, C, P
Het vermelde resultaat was dat tF + tC samen significant meer was dan tP (hoe berekend? of is bedoeld tF > tP en tC > tP) en ook dat cC > cP (significant?) maar ook dat cF > cP.
We horen niets over fF vergekeken met fP of fC of fC+fP.
Bovendien lijkt me het tellen van symptomen onjuist. Stel dat er in de F-groep 1 persoon zit die heel veel symptomen (wellicht nog van een bepaald type) heeft. Dan wordt het aantal symptomen (t, c, f) bij de hele F-groep veel hoger dan bij de andere groepen. Of in de P-groep kan er iemand zitten die weinig symptomen produceert.
Dat komt omdat de incidentie van ‘een symptoom’ geen onafhankelijke gebeurtenissen zijn. De statistische berekening die het oordeel ‘significant’ oplevert mag de voorkomens van een symptoom in een groep niet als onafhankelijke gebeurtenissen beschouwen.
We horen niets (in de samenvatting) over cC vergeleken met cP.
Wat je eigenlijk zou willen is dat op grond van de blinde beoordeling het oordeel C, F, P over de afzonderlijke deelnemers aanzienlijk vaker correct was dan op grond van het toeval te verwachten.
EXCUSES: Ik zie nu dat ik de verkeerde link heb gegeven. Ik heb het verbeterd. Dit is het stuk.
Vage proefneming lijkt me. Ik zie liever proefnemingen waarbij in getallen uit te drukken parameters zoals verandering in aantallen bloedcellen, stollingstijd, bloeddruk etc worden gemeten. Dat zijn helaas veel duurdere proefnemingen maar dan zitten we tenminste niet (of minder) met deze vaagheden. Want als ik het goed begrijp kon ieder symptoom gemeld worden in bovengenoemd onderzoek. De onderzochte homeopaten wisten kennelijk vooraf welke groep middelen ze zouden krijgen? In dat geval is het denk ik erg gemakkelijk de zaak zo te “arrangeren” dat er enig resultaat uit komt. De kleine onderzoekgroep bij bovengenoemd onderzoek stoort me bijzonder.
Lees het stuk dat ik bedoelde nog maar even.
Ik was er bijna ingetrapt. Ik moet toegeven dat ik niet echt veel van statistiek weet. Maar de lachwekkende lijst met “typisch” bij de middelen horende verschijnselen zette me algauw weer met beide voeten op de grond. Mijn eerdere reactie hierboven ging al van een dergelijke veronderstelling uit. Met dergelijke bespottelijk vage verschijnselen als uitkomsten kun je manipuleren wat je wilt. Wat mij betreft, is homeopathie dus qua bewijsvoering nog geen spat opgeschoten. In alle oprechtheid: jammer voor de mensheid, want als het echt zou werken, zou het fantastisch zijn. Het blijft echter bij fantasie.
Het maakt niet uit welke vage symptomen er worden gerapporteerd. Het gaat er alleen om af die beter overeenstemmen met de symptomen die homeopaten aan het ingenomen middel toeschrijven, dan met de symptomen die bij het niet ingenomen middel horen. Daarbij mag degene die dit beoordeelt uiteraard niet weten of iemand A of B heeft geslikt, en de proefpersonen mogen dat zelf ook niet weten.
Vrijwel alles wat iemand ervaart, zowel geestelijk als lichamelijk, en dat afwijkt van wat de persoon zelf als normaal beschouwt, kan als een symptoom gelden. De beoordeling is natuurlijk erg subjectief en er zullen ongetwijfeld ook allerlei omstandigheden zijn die vermeende symptomen kunnen opwekken.
Het is opmerkelijk dat de proefpersonen die een homeopathisch middel slikten, Arsenicum album of Natrum muriaticum, louter symptomen rapporteerden die volgens de beoordelaar bij dit middel hoorden. Je zou verwachten dat er ook wel wat toevallige symptomen bijzaten, zoals bij de placebogroep sterk het geval was.
Het lijkt me ook niet zo makkelijk om te beoordelen bij welk middel een gerapporteerd symptoom hoort. Bekijk bijvoorbeeld deze lijsten met symptomen eens:
http://abchomeopathy.com/r.php/Ars
http://www.abchomeopathy.com/r.php/Nat-m
Bij Arsenicum album staat onder meer:
Sneezing without relief
nose; sneezing
nose; sneezing; frequent
En bij Natrum muriaticum (keukenzout) staat:
Violent sneezing coryza
Infallible for stopping a cold commencing with sneezing
Bij de symptomen van de proefpersonen staat:
Sneezing three times (described by multiple participants)
Het genies van de proefpersonen paste volgens de beoordelaar bij Natrum muriaticum. Maar waarom niet bij Arsenicum album? Of heeft het feit dat ze naar het schijnt drie keer niesden een speciale betekenis?
Niezen is nog een vrij duidelijk symptoom (al kun je ook van stof gaan niezen). Bij veel andere symptomen lijkt het me nog moeilijker te beoordelen waar ze bijhoorden. En nogmaals: waarom ervoer niemand toevallig een symptoom dat bij geen van de twee middelen hoorde. Dat was bij de placebogroep duidelijk wel het geval.
Anyhow, als het experiment goed wordt uitgevoerd, is er niets op aan te merken. Je zou waarschijnlijk over alle onderzoeksgegevens moeten beschikken om over dit experiment meer te kunnen zeggen. De beoordelaar die de symptomen categoriseerde, speelde een belangrijke rol.
Ik heb wat zitten meten aan die grafiekjes (waarom kunnen de betrokken auteur nou nooit eens een tabel met getallen geven).
Ik kreeg
Groep N (10 personen) gemiddeld 5,3 n-symptomen, samen dus 53 n-symptomen. Naar schatting 4 andere symptomen.
Groep A (8 personen) gemiddeld 6,2 a-symptomen, samen 50 symptomen. Vrijwel geen andere symptomen.
Groep P (7 personen) gemiddeld 11,3 personen, samen 80 (niet-a, niet-n)-symptomen. Vrijwel geen a- of n-symptomen.
Zo kom ik aan een totaal van 187, waar het verslag slechts 165 symptomen vermeldt. Misschien is bedoeld 165 verschillende symptomen. Maar dat wordt niet vermeld.
Stel dat het zo is, dan zijn er ongeveer 20 symptomen die dubbel voorkomen. Of er zijn symptomen die zelfs driedubbel voorkomen.
Volgens het verslag “Volunteers and investigators did not know which remedies were tested” en de vrijwilligers wisten ook niet in welke groep ze zaten.
Kennelijk schreven de vrijwilligers de symptomen op in hun dagboekjes, en vervolgens werden de symptomen voorgelegd aan een deskundige in een bepaalde systematische volgorde (hoofd naar voeten), zodat de deskundige niet kon weten welk symptoom van wie afkomstig was, en al helemaal niet uit welke groep.
De deskundige moest voor elk symptoom aangeven of het a of n was of niet. Het is is niet zo duidelijk of er symptomen waren die zowel n als a waren en hoe daarmee is omgegaan.
Het lijkt me een tamelijk fantastisch resultaat. Als je 53 rode en 50 gele en 84 blauwe ballen hebt, en je moet die min of meer op goed geluk verdelen over een rode, gele of blauwe bak, dan is de kans dat (vrijwel) alle rode in de rode bak, (vrijwel) alle gele in de gele bak en vrijwel alle blauwe ballen in de blauwe bak terect komen astronomisch klein, iets in de orde van 1 op 53! maal 50! maal 80!, d.w.z. 10 tot de macht 252. Je moet natuurlijk nog compenseren voor het feit dat je nog wat afwijkingen zou willen toestaan, per slot van rekening heb ik geen aandacht besteed aan hoe het zit met de paar die niet in hun ‘eigen’ vakje terecht komen. Maar zelfs als ik daarom niet 1 geval maar 10 tot de macht 50 gevallen moet rekenen, dan komt er nog steeds op een kans van 1 op tdm 200.
Er is of een wonder gebeurd, of er is iets heel erg mis gegaan.
Aangezien er ook heel veel ‘niet a, niet n’-symptomen zijn, kan het niet dat vrijwel alle symptomen zowel a als n zijn geklasseerd. De classificator wist immers dat het om a en n ging, en dat hij moest nagaan of het om een van deze beide ging of niet.
Zoals ik al schreef: manipulatie. Die zogenaamd nauwkeurige indeling van symptomen is lachwekkend. Alsof je met 2x of 3x niezen iets zou kunnen bewijzen. Er zijn legio oorzaken van niezen. Men moet echt met iets beters tevoorschijn komen om een begin van bewijs te genereren.
Het is natuurlijk merkwaardig dat de ‘deskundige’ die symptomen zo nauwkeurig kon indelen. Aan de andere kant, dat zal wel zijn wat klassiek homeopaten alsmaar doen. Zij krijgen klanten die van alles en nog wat vertellen, en al die symptomen moeten geklassificeerd worden naar bijbehorend middel. Het middel dat dat het vaakst óf het nadrukkelijkst verschijnt is dan het simillimum.
Zou de deskundige dan alle symptomen dubbel geklasseerd hebben? Weinig waarschijnlijk, want in de P-groep waren vrijwel louter middelen die noch een a-, noch een n-classificatie hadden gekregen.
De praktijk bij zulke geneesmiddelproeven is (afgaande op wat Donner daarover schreef, zie hier: http://www.kwakzalverij.nl/731/Het_Donner_rapport ) is dat er tussen de vele symptomen hier en daar wat specifieke symptomen staan, niet dat vrijwel alle of zelfs alle sympotomen zonder uitzondering specifiek zijn.
Voorlopig hou ik het erop dat de deskundige vrijwel alle middelen heeft geklasseerd als zowel a, als n, als nog andere mogelijkheden. Na aanvankelijke verwarring bij de onderzoekers dat de hele proef volkomen in duigen was gevallen kwamen ze tot de conclusie dat ze anders moesten rekenen: bij groep A waren alle symptomen in elk geval consistent met a, bij groep N idem consistent met N en bij groep P vielen alleen de symptomen af die uitsluitend a en/of n waren.
Het zou eenvoudig genoeg zijn om een tabelletje met drie rijen en 8 kolommen te maken, namelijk de groepen als rijen, en als kolommen: alleen a, a en n, a en overige, a en n en overige, alleen n, n en overige, alleen overige, niet te klassificeren. In plaats daarvan krijgen we slechts afgeronde gemiddelden en een onoverzichtelijke tabel in grafiekvorm.
Men zal wel denken dat dit toch wel een erg kunstmatige manier zou zijn geweest om de resultaten voor te stellen, maar het is natuurlijk al ongelooflijk dat een resultaat dat oppervlakkig p < 10 tot macht -200 oplevert zo wordt weggemoffeld.
Dus ook hier geldt opnieuw simpel: als het te mooi is om waar te zijn, dan is het ook gewoonlijk niet waar…
Zullen we zo langzamerhand dus maar vaststellen dat homeopathie met aan zeer grote zekerheid grenzende waarschijnlijkheid een fictie is?
Dan kunnen we gaan afwachten of de homeopaten t.z.t. met “nieuw” “bewijs” komen en daar onze kritiek weer op loslaten.
En natuurlijk daarnaast steeds blijven vechten tegen deze en andere illusies.