Uri Geller lijkt eindelijk zijn bestemming te hebben gevonden. Hij treedt nu op als deskundige in een serie tv-shows waarin tweederangsgoocheltrucs worden vertoond. Tijdens de eerste uitzending bij SBS6 kregen we meermaals te horen dat Geller al veertig jaar de bekendste mentalist ter wereld is. Mentalisme is een tak van de goochelkunst waarbij men dingen laat zien die naar het schijnt louter met de geest tot stand worden gebracht, die niet op normale goocheltrucs lijken en die de indruk wekken dat de performer over buitengewone gaven beschikt. Geller geeft hiermee dus impliciet toe dat hij een goochelaar is en jarenlang leugens heeft verteld.
Geller werd niet wereldberoemd omdat hij zo’n goede mentalist was, maar omdat hij bij hoog en laag volhield dat hij geen trucs gebruikte. Hij schakelde zelfs advocaten in en eiste miljoenen schadevergoeding als iemand het waagde zijn eerlijkheid in twijfel te trekken. Maar die tijd is nu (naar ik hoop) voorbij. We hoorden Geller niet meer beweren dat hij zijn effecten louter met paranormale gaven tot stand brengt. Dat zou ook zinloos zijn, want mede dankzij internet weten steeds meer mensen hoe de vork in de steel zit. Er zijn ook al veel boeken en dvd’s verschenen waarin het allemaal haarfijn wordt uitgelegd (zie ook mijn stuk over de geschiedenis van Geller).
Geller is op zoek naar iemand die net zo overtuigend kan goochelen als hij. De eerste aflevering van De Nieuwe Uri Geller duurde twee uur en er waren vijf kandidaten die elk slechts één truc vertoonden. Volgens Uri Geller en presentator Henk Jan Smits leverden ze verbluffende, onverklaarbare en levensgevaarlijke prestaties. Om duidelijk te maken dat dit nogal overdreven is, zal ik hier wat trucs uitleggen. Het is niet de bedoeling om dit vaker te doen, want ik wil eerzame goochelaars het brood niet uit de mond stoten. Maar voor één keer kan het geen kwaad, lijkt me. Bovendien zijn op YouTube al veel filmpjes te vinden waarin trucs worden uitgelegd die in de Duitse versie van de show te zien waren (gedeeltelijk dezelfde trucs). Wie wil weten hoe alle trucs in z’n werk gaan, moet de beelden meermaals nauwkeurig bekijken, logisch nadenken en zo mogelijk wat literatuur over mentalisme lezen.
Hayashi is de eerste mentalist die zijn kunsten mag vertonen. Hij plaatst een scherp mes met de punt naar boven in een houder op tafel. Een papieren koker wordt over het mes geplaatst. Er zijn nog vier andere kokers die op lege houders worden gezet. Patty Brard, die samen met twee andere bekende Nederlanders als naïeve assistent is ingehuurd, krijgt de opdracht de volgorde van de vijf kokers te veranderen, zonder dat Hayashi kan zien wat ze doet. Daarna bindt Hayashi zichzelf een blinddoek voor en slaat hij de kokers plat, met uitzondering van de koker waar het mes onder zit. Hoewel Hayashi van Geller de hoogste waardering kreeg, was zijn truc heel simpel. Hij gebruikte waarschijnlijk een geprepareerde blinddoek waar hij doorheen kon kijken. In goochelboeken wordt beschreven hoe je die zelf kunt maken. Je kunt ze ook kant-en-klaar kopen en er bestaan verschillende soorten. Het is zelfs mogelijk dat Hayashi een echte blinddoek gebruikte, want de doek was zo smal dat hij er ook onderdoor kon kijken. Je moet er dan alleen nog voor zorgen dat de houder waarin het mes zit van een onopvallend kenmerk is voorzien. Succes verzekerd.
Owen Darque vraagt Patty te denken aan een overleden dierbare en spelt met een ouijabord de naam Robert. Patty toont zich geëmotioneerd, want het is de naam van haar geliefde broer die drie jaar geleden overleed. Wie de roddelrubrieken een beetje bijhoudt, was daar al van op de hoogte. We krijgen niet te horen of Patty inderdaad aan haar broer dacht. Owen kreeg van de kijkers de minste stemmen en hoeft niet terug te komen.
Mental Carlo laat Alberto en Patty elk op een stoel plaatsnemen. Ze moeten hun ogen sluiten en hun beide handen vooruit steken. Carlo plukt een rozenblad en beweegt dat tweemaal boven Patty’s linkerhand, terwijl hij zijn andere hand gelijktijdig onder de rechterhand van Patty brengt. Daarna strijkt hij tweemaal met het blad over de rechterhand van Alberto. Hij vraagt wie er wat heeft gevoeld. Zowel Alberto als Patty blijken tweemaal wat tegen hun rechterhand te hebben gevoeld. Bij Patty was dat naar alle waarschijnlijkheid een onzichtbare draad die Mental Carlo tussen zijn beide handen hield. Alberto en Patty moeten nu van hun handen een kommetje maken, terwijl ze hun ogen nog steeds gesloten houden. Carlo deponeert enkele rozenblaadjes in de handen van Alberto en laat beide proefpersonen in hun handen te ruiken. Patty ruikt een rozengeur. Daar had Mental Carlo vermoedelijk voor gezorgd toen hij haar aan het begin van de voorstelling een hand gaf. Carlo gaat nu achter Patty staan en beweegt een hand voor haar ogen langs terwijl hij zonder dat de toeschouwers het zien tweemaal op haar rug tikt. Vervolgens tikt hij met de steel van een roos tweemaal op de rug van Alberto en vraagt weer wie wat heeft gevoeld. Opnieuw lijken Alberto en Patty hetzelfde te hebben gevoeld (maar niet op hetzelfde moment). Ten slotte doet Carlo alsof hij Alberto met een doorn prikt. Op dat moment schrikt Patty op. Ik durf niet met zekerheid te zeggen hoe Mental Carlo dit deed en wat Patty voelde.
Ramana heeft een galg op het podium laten plaatsen, die eerder werd gebruikt in de Duitse show. Hij heeft ook vijf stroppen en demonstreert dat vier daarvan solide zijn, terwijl de vijfde gemakkelijk zal breken als hij eraan komt te hangen. Over het touw worden manchetten geschoven zodat je aan de buitenkant niet meer kunt zien waar de zwakke schakel zit. De stroppen worden door Ramana een voor een op vijf genummerde haakjes gehangen, waarbij Patty en Floortje de nummers mogen noemen. Vervolgens pakt Ramana vijf kartonnen labels uit een grote kist. Op de labels staan de getallen 1 t/m 5 en aan elke label zit een touwtje. Ramana houdt de labels omgekeerd vast en laat Floortje aan een willekeurig touwtje trekken. Het maakt niet uit wat ze kiest, want de labels zijn zo geprepareerd dat ze altijd het nummer trekt van de ‘veilige’ strop. Helaas trekt Floortje aan het bovenste touwtje, waardoor we goed kunnen zien dat de labels in werkelijkheid een soort hulzen zijn. In elke huls zit hetzelfde getal. Ramana weet niet van tevoren welk getal hij nodig heeft omdat hij niet zelf bepaalt op welk haakje de veilige strop komt te hangen. Maar dat is geen probleem als hij vijf verschillende stapeltjes met labels in zijn goochelaarskist heeft liggen. Hij kan zonder risico de strop om zijn nek doen en van het schavot springen.
Uri Geller verzorgde de slechtste act van de avond. Het was al langer bekend dat hij de laatste jaren te weinig heeft geoefend. Geller staat voor een grote tafel die vol ligt met horloges en wekkers. Hij pakt een horloge op en zegt tegen Henk Jan Smits: “Jij hebt me dit horloge gegeven en het loopt niet.” Henk Jan bevestigt dat hij het horloge “vorige week” aan Geller gaf en dat het niet meer liep. Wat er daarna mee gebeurde, is onbekend en Henk Jan vindt het ook niet nodig om het horloge te controleren. Niet lang daarna laat Geller zien dat het weer loopt. Hij beweert dat er nog meer uurwerken zijn gaan lopen, maar die worden niet close in beeld gebracht. Geller roept de kijkers op om kapotte klokken en apparaten bij de televisie te houden, zoals hij dertig jaar geleden ook al deed. Er zijn dan altijd wel een paar kijkers die ontdekken dat hun apparaat of uurwerk weer werkt. Er zit een telefoonteam klaar om de meldingen te noteren, maar de oogst lijkt nogal schraal te zijn.
De voorgaande avond was Geller te gast in het tv-programma Pauw en Witteman. Paul Witteman vertelde de kijkers dat hij voor de uitzending een tekening had gemaakt en hij beweerde dat zijn scepsis zou omslaan in lichte bewondering wanneer Geller de tekening kon raden. Zou Witteman denken dat een goochelaar hem niet kan foppen? Uiteraard lukte het, want anders was Geller er sowieso niet aan begonnen. Geller was ongetwijfeld in de buurt toen Witteman de tekening maakte (Jeroen had hem zelfs nog een colbertje geleend). Hij deed hetzelfde twee jaar eerder in een show van Robert Jensen. Er zijn vele manieren waarop een goochelaar kan achterhalen wat iemand heeft getekend. Ik weet niet welke methode Geller gebruikte, omdat we er niets van te zien kregen. Witteman vond het blijkbaar niet bezwaarlijk om het spel mee te spelen. Ronald Jan Heijn kwam ook nog even in beeld, want hij werkt tegenwoordig met Geller samen. Via een medium en de profeet Harry Beckers ontvangt hij boodschappen van buitenaardse Meesters, waardoor hij onder meer de oorzaak kent van psychiatrische stoornissen en natuurrampen. (Zie de filmrecensie in Skepter en de website van Ronald Jan).
Aanstaande zaterdag gaat de zoektocht naar de nieuwe Geller weer verder met vijf andere kandidaten, waarvan er ook één moet afvallen. Wie dat afvalsysteem heeft bedacht, is een genie, want op die manier kun je een programmaserie heel lang rekken. Toch ga ik nog wel even kijken, want een van de kandidaten is de mentalist Rinke Jacobs, die eerder al een goochelprijs won en ook een voorstelling gaf op een congres van Skepsis. Rinke lijkt me wel een geschikte opvolger voor Geller, want hij is een eerlijke goochelaar.
“Geller werd niet wereldberoemd omdat hij zo’n goede mentalist was, maar omdat hij bij hoog en laag volhield dat hij geen trucs gebruikte.”
Deze zin dekt volgens mij precies de lading. Zoals je in het AD interview ook al aangaf, bestaat er onder goochelaars een code om elkaars trucs niet te verraden. Da’s eigenlijk heel mooi en een noodzakelijk voorwaarde om het vak in stand te kunnen houden (tot mijn verbazing wordt deze code zelfs op Internet redelijk goed in stand gehouden. Grappig soort zelfcensuur.).
Wat Geller deed en nu weer doet is daarom uitermate stupide. Door zijn trucs in een mystiek jasje te steken provoceert hij namelijk sceptici als Randi en Stichting Skepsis om zijn klinkklare leugens te ontmaskeren. Daarmee worden helaas voor anderen ook de trucs doorgeprikt. Volgens mij haalt Geller zich hiermee de collectieve woede van de hele Goochel-community op zijn hals.
Ergelijk zijn weer die domme, “ik ben van nature best wel skeptisch” presentatoren. Het is zo overduidelijk dat het om “entertainment” gaat en die uitspraken als “ik stond echt met mijn bek vol tanden” zojuist bij Carlo en Irene maken het alleen maar zieliger.
Als positief puntje; gezien het geringe aantal bellers met lopende horloges (op de 1,5 miljoen kijkers) en dat zeker vergeleken met 1975 (toen ik één van de kijkers was, maar niet één van de bellers omdat ons horloge niet wilde lopen), dan hebben Randi en de Stichting Skepsis toch aardig wat bereikt de afgelopen jaren! 🙂
P.S.
Ik denk dat Patty schrok van het feit dat hij tot drie telde en ze helemaal voorbereid was op een onverwachte pijnprikkel. Simpel psychologisch trucje. Heb het op Oud en Nieuw nog ervaren toen ik de champagne wilde laten knallen en de spannling opvoerde door tot drie te tellen. Mijn dochter slaakte een kreet, maar de fles knalde helemaal niet op DRIE!!!…
Als je de opname van de uitzending beeld voor beeld bekijkt zie je het touwtje van Mental Carlo heel duidelijk. Foutje van de mensen van de belichting…
Verder zie je heel duidelijk dat de appel nooit door een pijl geraakt wordt en ook zie je dat de pijl niet door de “mentalist” in de roos geschoten wordt, maar dat deze uit de spleet aan de onderkant van het doel omhoogklapt.
Verder viel het mij op dat bij de truuk met de messen en de kokers zowel in de Nederlandse als in de Duitse uitzending één van de kokers iets scheef stond. Misschien dat dat het geheime merkteken was?
Uri Geller – a bibliography
http://www.zem.demon.co.uk
Links to articles & opinion about
Uri Geller both pro & con.
Uri geller is geestens ziek het is een bedrieger hij blijft volhouden dat hij paranormaal is hij is gek harstikke gek hele wetenschappers om de tuin lijden ik hoop dat hij door de mand valt hier moet meer aandacht aan geschonken worden!!!!!!
De act die hij bij Pauw & Witteman deed met de tekening was zelfs bijna woordelijk dezelfde als bij Jensen, die ik toevallig pas op YouTube had opgezocht. De overeenkomsten zijn opvallend. Vergelijk een clip uit Jensen en uit Pauw & Witteman. Let op de bewoordingen, zoals “je hebt iets heel bijzonders getekend”. Ook gaat hij in beide gevallen, zodra de punten binnen zijn, snel over op hetzelfde andere onderwerp, namelijk op zijn “wetenschappelijke testen”.
Hij geeft trouwens zelf aanwijzingen hoe de truc waarschijnlijk werkt, door er zo op te hameren dat zijn tekening exact even groot is als die van de presentatoren. In de clip met Jensen is ook te zien dat de oorspronkelijke tekening met balpen is gemaakt, wat ook nog expliciet genoemd wordt. Nog een aanwijzing: hij weet pas wat het is en in welke oriëntatie hij de tekening moet houden als de tekening helemaal af is.
De meest waarschijnlijke uitleg is daarom in beide clips dat de originele tekening gemaakt is op een vel papier dat bovenop het papier lag dat Geller gebruikt voor zijn eigen tekening. Geller hoeft dan alleen maar de afdruk over te trekken. Simpel en doeltreffend.
Hij blijft echter beweren dat het telepathie is. Bij Jensen zegt hij dat hij het beeld doorkrijgt als op een mentale televisie. Waarom weet hij dan niet meteen wat het is? Hoe kan zijn tekening dan precies even groot zijn? Zijn uitleg is in tegenspraak met zijn eigen act, terwijl de uitleg hierboven de waarnemingen precies dekt.
@ Rob
Je bent weer best snel, toch vind ik je analyses niet echt bevredigend, ze hadden scherper gekund.
Aaron Crow vond ik de beste, dat voorop, en zijn kop stond me ook het meeste aan, hij straalde wel iets ‘mystieks’ uit (maar de show was ds zeker niet mystiek, maar dat zeiden ze ook al). Als Rinke Jacobs komt, ga ik zeker kijken, ik ben een fan! Ik had dat al gehoopt en inderdaad dus.
Maar je analyse van bijvoorbeeld Mental Carlo had best wat doortastender gekund. Ik denk dat Patty een stroomstootje kreeg. Er was een elektrode op de juiste kant van de stoel geplaatst en op het moment dat hij zogenaamd de man prikte, bediende hij met afstandbediening de geplaatste elektrode. Het was ook ongeveer op die plaats. Dit kan zeker aanvoelen als een scherpe prik en Patty zat al zo hysterisch te doen, die voelt het verschil niet tussen een rozendoorn en een stroomstootje in de hectiek. Ze zei ook: “Ik weet niet wat ik voelde.”
En zo kan ik die anderen ook nog wel even gaan doorlichten, weet natuurlijk niet hoe het exact ging, maar je kunt overal wel iets op bedenken.
Ik vond het niet echt spannend, ik kijk er alleen nog maar analyserend naar, dit is alleen spannend voor mensen die nog naïef kunnen kijken. Je weet trouwens toch al dat het wél goed afloopt, iemand live ophangen? Yeah right! Die persoon was dus bij Jensen en zat toen op een stok. En hij zou wel leviteren, Jensen beaamde dat. Wat nep! Trek die stok dan weg zeg!
Ramana weet dus niet waar de veilige strop hangt, hoe weet hij dan welke stapel kaartjes hij moet pakken uit de kist?
Hij weet wel waar de veilige strop is, maar kan niet zelf bepalen aan welk haakje hij hem hangt.
Zo’n 30 jaar geleden deed ik mee aan Tweekamp, de Quiz voor Middelbare scholieren. In de studio’s in Hilversum werden op die dag nog meer programma’s opgenomen. O.a. een programma met Uri Geller. Dat werd echter niet op dezelfde dag, dus niet live, uitgezonden. M.a.w. als er indertijd sleutels etc. van televisiekijkers door Geller waren “kromgestraald”, dan was dit niet tijdens de opname gebeurd, maar pas later.
@Jolanda,
Jaja. Tweekamp met Judith Bosch en Dick Passchier. Geweldig! Daar keek ik als jonge jongen ook altijd naar.
Als het waar is wat je gezien hebt en de opname met Geller was niet eens live, dan krijg ik na 30 jaar alsnog een nare nasmaak. Dat betekent dat vele technici, regisseurs, producers, opnameleiders en niet te vergeten het aanwezige ‘klapvee’, altijd al geweten moet hebben dat het complete nep was. Wat voor contracten hebben die moeten tekenen om ze allemaal hun mond te laten houden?!?
Ernstig vind ik opnieuw dat we zelfs bij min of meer serieus te nemen publieke programma’s als dat van Pauw en Witteman dit weer mochten aanschouwen. Een soort halve reclame voor iets dat bij SBS6 gebeurt. En die willen 1. geld en 2. (mooi verdeeld) geld.
Niks tegen goochelaars uiteraard, maar dat uitgerekend deze man dat podium bij de publieke omroep weer kreeg. (Ik moet nu van het roken af, achteloos mijn gebogen vork van de studiovloer oprapend.) Wat een volksmennerij. Zelfs de zijn naam wel eens eer aandoende Pauw moet warm reading hebben ondergaan. En hij zei het niet! Wat verlegen geglimlach. Met zijn sofa, als ik het goed onthouden heb.
Ik begin te twijfelen aan elke gevestigde TV-journalistiek. Ook aan good old Witteman onderhand.
Hoe de goocheltrucs werken, ook leuk, zeker als je daar ook belangstelling voor hebt. Maar hoe werkt dat daar in Hilversum, publieksvoorlichter Skepsis? De stap van scepticisme naar cynisme wordt klein. Wie wil je wat voorlichten als je deze jongens bezig ziet?
Hé Gasten, Get a life, learn to enjoy!!!
Let wel, Ramana pakte zelf de strops van linker in rechterhand om zgn. die mevrouw te laten kiezen. Zo kan hij zelf beinvloeden als “hoeveelste” de geprepareerde strop wordt gekozen. Het hele selectie proces is om de illusie (!) van willekeur te geven.
Tenenkrommend programma! Na de 1e ‘act’ meteen weggezapt. Die Geller is voer voor psychiaters…
Op http://frontpage.fok.nl/nieuws/87076
staan twee filmpjes waar onze Hayashi te zien is. Hierboven heeft Leon geopperd dat een van de kokers scheef stond; dat was bij Pro-7 inderdaad zo, maar daar zat geen mes onder. Het lijkt me ook geen veilige methode. Ik heb mezelf wijsgemaakt dat Hayashi op SBS gewoon onder zijn blinddoek heen keek. De truc met aanraken op afstand (zoals Mental Carlo) wordt op het tweede filmpje heel nauwkeurig uitgelegd. Daar wordt o.a. gewerkt met een geprepareerde kruk waar van achteren een ‘kloppertje’ met enige vertraging omhoog komt (dus niet met een op afstand bediende stroomstoot). De mentalist hoeft alleen maar te kijken of hij dat ziet gebeuren. Omdat de reactietijd van de dame niet nul is (en het publiek natuurlijk ook niet zo vlug zo’n klein tijdverschil in de gaten heeft) lukt het prima.
Een stroomstoot heeft het nadeel dat je een gesloten circuit nodig hebt. Niet alleen moet je voorspelbaar kunnen zorgen voor een goed contact met een elektrode, maar je moet ook voor een afvoer zorgen, dus goed aardcontact, of nog een elektrode ergens anders. Dat lijkt me niks voor goochelaars om iets te construeren dat zo van toevalsfactoren als ‘goed geleidende kleding’ en dergelijke afhankelijk is.
Blijkbaar weet Rob Nanninga heel erg veel van goocheltruuks – je zou denken dat-ie een goochelcursus voor gevorderden heeft gevolgd. Daarom wil ik van de gelegenheid gebruik maken hem te vragen de volgende goocheltruuk uit te leggen.
Die was al weer van een hele tijd geleden; nog in het tijdperk dat verreweg de meeste mensen een zwart-wit TV hadden. Het was een programma van de BBC, dat weet ik nog wel. Een goochelaar vroeg aan het publiek of iemand hem een bankbiljet van één (britse) Pond wilde doneren. Zo geschiedde: iemand overhandigde hem zo’n biljet. Aan de kijkers toonde hij het biljet en wel zo dat iedereen heel duidelijk het nummer kon zien en noteren. Dat deed hij zelf ook. Vervolgens vouwde hij het biljet op, maakte er een propje van, en liet het verdwijnen. Toen pakte hij een vers kippenei, en vroeg aan iemand dat te koken. Gedurende de kooktijd voerde hij een andere akt op. Toen het ei gekookt was en afgekoeld vroeg hij aan het publiek of men het ei wilde pellen. Drie man gingen dat doen. Het ei werd gepeld, en opgesneden. Uit de dooier haalden ze een propje papier te voorschijn dat, opengevouwen, het 1-Pond bankbiljet was met een nummer dat exact overeenkwam met het genoteerde nummer. De donor van het bankbiljet kreeg het terug, weliswaar ietwat verfomfaaid, maar nog bruikbaar. Let wel: bij het pellen van het ei keek de goochelaar op enige afstand toe.
Rob, zou jij weten hoe die goochelaar dat kunstje flikte?
P.S. Ik vond het een leuke show, spannend zo nu en dan. Dat het truukjes waren, weet ik ook wel. Dus, waar maken we ons druk over?
Ik heb Uri’s lepel- en klokdemonstratie tijdens de show ook nog eens even opnieuw bekeken en het viel mij op dat er op het moment dat de lepels thuis moesten gaan bewegen een dikke bastoon uit de speakers kwam. Sommige TV’s zullen hier wel van gaan trillen en zo de lepels laten bewegen/vallen. Uri had opgeroepen om hard mee te schreeuwen, waardoor dat feit misschien verborgen werd gehouden.
Ook viel het mij op dat Uri zelf de de klokken/horloges niet goed in beeld liet zien, dus je kon niet zien of ze inderdaad weer waren gaan lopen of dat ze de hele tijd al liepen. En dat horloge van HenkJan had Uri kennelijk al een week in z’n bezit, waardoor hij het in de tussentijd had kunnen laten maken bij een horlogemaker.
Dit is niet de plek om niet-vertoonde goocheltrucs die niks met Geller te maken hebben uit te leggen, lijkt me.
Bij het Skepsiscongres hadden we mentalist Rinke die in minder dan een uur tijd een flink aantal acts vertoonde; iets dergelijks hadden we ook wat langer geleden toen Marc Braem optrad.
Wij maken ons druk over de manier waarop dit goochelaarsconcours wordt opgeblazen tot een soort van hommage aan een goochelaar die het verkeerde pad is opgegaan.
Elke goochelaar-mentalist staat bloot aan de verleiding om toe te geven aan de wensen van zijn publiek dat naar toverij hunkert. Een van de Skepsis-supporters van het eerste uur was een goochelaar die kort na de Tweede Wereldoorlog was opgehouden met mentalistentrucs omdat hij belegerd werd door vrouwen die hem smeekten om als helderziende te vertellen waar hun zoon/man/vader gebleven was.
Geller heeft niet alleen maar als onderdeel van een act een magisch sfeertje opgeroepen, maar heeft buiten het theater talloze mensen ernstig benadeeld.
@ Rudolf
Dat is anders wel een markante goochelaarstruc die je noemt. Er is altijd een verklaring, ook al denk je er niet aan. Maar ik zou daarvan de verklaring wel willen weten!
Soms gaat er iets aan een show vooraf zoals bij Rinke Jacobs, die op het Skepsis congres zijn kunnen demonstreerde. Het publiek is dan al voor de show bewerkt.
@ JW
Jan Willem, ik denk toch nog steeds aan een stroomstoot. De manier waarop Patty opveerde, komt overeen met een toegediende stroomstoot, de reactie is onwillekeurig en niet te beheersen. Mental Carlo kon ook geen risico nemen met ‘suggestie’ zoals Agno suggereerde (slappe verklaring!), want je moet gewoon zeker weten dat iemand reageert en het toedienen van een elektrische prikkel is een methode die zeker effect sorteert.
@ Rudolf
Ik denk trouwens wel dat ik de verklaring weet van je truc: het gaat om het nummer van het bankbiljet. De goochelaar had twee identieke bankbiljetten (met dezelfde nummers!), een zit er al geprepareerde ei, de ander heeft hij in zijn zak. Op het moment dat iemand uit het publiek hem een bankbiljet van een pond overhandigd, verwisselt hij deze razendsnel zoals goochelaars kunnen, en toont het publiek het bankbiljet met het gekloonde nummer. Het derde bankbiljet uit het publiek zal vanaf nu wegblijven.
Het is geen kunstje om het geprepareerde ei te koken en het publiek te verbazen met het nummer dat je gekloond had.
Ow ja, natuurlijk is een van de gekloonde bankbiljetten nep, hij zorgt ervoor dat de persoon in het publiek een écht bankbiljet (het origineel voor de kloon in het ei) terugkrijgt, zodat die niet kan zeggen dat die vals is.
Ik heb het stukje met de stroppen gemist, wordt er gecontroleerd dat de ‘andere” stroppen WEL sterk zijn? Alle stroppen hadden een zwarte manchet, dus je kan theoretisch alle stroppen zwak maken.
Een van de touwen bestond uit twee delen en werd door magneten bij elkaar gehouden. Dat liet Ramana aan het begin zien. Een andere amateurgoochelaar in de Duitse Urishow gebruikte dezelfde attributen, maar zonder de genummerde kaarten en haakjes. Daar ging het bij Ramana mis. Ik zag ook al eens hoe hij bij Jensen twee stokoude trucs liet zien, waaronder een truc waarbij je een heleboel naalden uit je mond haalt die aan een draad zijn geregen. Je moet de naalden een voor een tevoorschijn laten komen, maar Ramana trok per ongeluk het hele pakje uit zijn mond! Jensen deed alsof het een wereldtruc was, terwijl het eigenlijk nog niet goed genoeg was voor tussen de schuifdeuren.
Ik ben zelf semi-professioneel goochelaar, en heb al jaren een passie voor het mentalisme.
Ondanks dat ik het programma erg leuk vond om naar te kijken komen mijn angsten uit. Mentalisme wordt ineens algemeen goed, en iedereen gaat ervan uit dat het ‘simpele trucs’ zijn. Vervolgens verschijnen overal op het internet verklaringen voor hetgeen men gezien heeft.
Het begrip ‘simpele truc’ bestaat niet. Er komt zo ontzettend veel kijken bij de uitvoering van dingen als die u zaterdagavond gezien heeft. Ik waardeer het feit dat Rob aangeeft dat hij verder geen methodes gaat proberen bloot te leggen, maar eerlijk gezegd snap ik al niet waarom het in dit geval is gebeurd. Geen van deze kandidaten hebben geclaimd (in tegenstelling tot Uri Geller) dat ze over paranormale krachten beschikken. Daarnaast zullen lezers zullen denken dat dit de enige manieren zijn waarop iets gebeurt.
Er zijn uiteraard talloze wegen die naar Rome leiden. Van pure manipulatie tot daadwerkelijke psychologische beïnvloeding. De act van Hayashi bijvoorbeeld heb ik enkele keren uitgevoerd zien worden op een wijze waarvan ik versteld stond. Geen verklaring mogelijk.
Ik heb soortgelijke verklaringen eerder gezien op deze website na een optreden van Rinke Jacobs op de Skepsis-dag. Dit lijkt me niet erg plezierig voor de artiest die uitgenodigd wordt en alles in een performance stopt. Uiteraard bekijk ik dingen vanuit een andere invalshoek, maar toch…. [XXX liet de redactie weten: “Ik heb het uitgezocht en ik heb mij inderdaad vergist. Het artikel waarin gegist wordt naar de methoden die Rinke Jacobs gebruikt kwam van een andere website. Het is geschreven door een bezoeker van de Skepsisdag. Mijn excuses hiervoor.- Red.]
Nogmaals: geen van deze kandidaten hebben geclaimd dat ze over paranormale krachten beschikken. Dit is gewoonweg entertainment, laat je verrassen en geniet ervan. Daarnaast confirmeerde Patty Brard wel degelijk dat Owen het bij het juiste end had. En het volgende klinkt uit de mond van een goochelaar waarschijnlijk ongeloofwaardig, doe ermee wat u wilt: maar Owen heeft dezelfde demonstratie (weliswaar zonder het bord) bij mij en mijn vriendin uitgevoerd en was hierin succesvol. Daarnaast heb ik hem dit nogmaals zien doen bij een optreden op een beurs waarin hij weer succesvol was.
De reden dat vele professionele mentalisten hun kunnen angstvallig bij het grote publiek weg houden is precies datgene wat onder andere in dit artikel is gebeurd. Speculeren over methoden, terwijl het ‘artistieke’ gedeelte even vergeten wordt.
Uiteraard is dit een site van skeptici, en een ‘lekenpubliek’ is uiteraard erg nieuwsgierig. Toch wilde ik dit even kwijt. Doet u ermee wat u wilt.
met vriendelijke groet;
XXX
Beste XXX.
Ik begrijp je reactie, maar misschien moeten niet wij, als mondig publiek, maar de goochelaars en mentalisten zich aanpassen. Je kunt de tijdgeest niet tegenhouden, mensen worden steeds alerter en slimmer. Niet op de laatste plaats omdat bijvoorbeeld instanties als Skepsis grondig analyseren.
Ik zelf zie niet in waarom trucs geheim gehouden moeten worden, wie heeft het recht om dat te eisen?
Als iemand hier of ikzelf een verklaring bedenkt en die graag wil geven, dan is dat de vrijheid die je volgens mij hebt.
Ik denk gewoon dat de mentalisten beter moeten worden, niet dat het publiek zich maar gewild dom moet blijven opstellen.
Ik heb Owen Darque meegemaakt tijdens een aflevering van Kopspijkers, waar hij moest demonstreren wat het lezen van lichaamstaal allemaal vermag. Het was heel bijzonder tot ik de proefpersoon uit het publiek na afloop op een terras tegenkwam (niet toevallig, want ik fietste er langs, zag haar zitten, en nam de gelegenheid te baat om een praatje te maken, en ook om iemand de bos bloemen cadeau te doen die ik gekregen had). Ik ga niet vertellen hoe O.D. het deed.
Aan de andere kant, goochelaars die meedoen aan een Gellerpromotieact, nemen bewust het risico dat critici het gaan navlooien.
Na afloop van het Skepsis-congres waren voor diverse insiders de sommige trucs tamelijk duidelijk, maar die hebben niet alles verteld wat ze wisten. Zo hoort het ook.
Een opmerking over Patty Brard: dat leek me zo’n zenuwpees dat uit de heftigheid van haar reacties onder de gegevsn omstandigheden helemaal niets is te concluderen.
@ Jan Willem
“Na afloop van het Skepsis-congres waren voor diverse insiders de sommige trucs tamelijk duidelijk, maar die hebben niet alles verteld wat ze wisten. Zo hoort het ook.”
Dit begrijp ik niet, jij, en jullie, van Skepsis, analyseren altijd hoe iemand iets doet, en nu houd uitgerekend jij je opeens aan een niet-vertellen code?
Wat ik zei tegen Simon: wie heeft het recht van een ander te eisen, of te verwachten, dat die zijn of haar gedachten over hoe iets werkt niet mag vertellen?
@ Sten
Als je weet dat het een truc moet zijn, dan hoeven wij verder niks meer uit te leggen. Het is alleen van belang om mensen die geloven dat mentalistentrucs paranormaal zijn (en dat zijn er nog veel), beseffen hoe gemakkelijk ze om de tuin kunnen worden geleid. Wie meer van mentalisme wil weten, moet zelf maar een beetje moeite doen om zich daarin te verdiepen.
@ Rob
Ik moet jullie dan ook van harte bedanken voor al jullie analyses, want die scherpen wel het brein.
Een artikel in de Skepter over hoe verre dokters zogenaamd opereren door hun handen in mensen te steken, vond ik ook inzichtgevend.
Jullie doen dus goed werk, als jullie nu maar eens open zouden staan voor de mogelijkheden van de geest. Rob, je leeft door, dat bedoel ik er mee, ook als je je fysieke jas uitgedaan hebt.
Hoe dan ook zie ik niet in waarom ik niet hardop mentalisten en goochelaar trucs mag verklaren. Ik verkondig ze niet als waarheid, ik geef ze alleen aan als opties.
Ik ben het met Rob eens. Ik heb niks tegen fantasie en dergelijke, als die zich als zodanig presenteert, integendeel.
Maar fantasie die zich als echt voordoet, dat kunnen we niet uitstaan. Niet alleen omdat het ‘kijkers- of lezersbedrog’ is maar omdat deze fantasten het zelden daarbij laten. Geller heeft flinke schade aangericht. Allerhande behandelaars richten ook niet geringe schade aan. Ik werd zojuist gebeld door een tamelijk wanhopige vrouw waarvan de familie in een soort sekte terecht is gekomen die de mensen uit elkaar drijft met incestbeschuldigingen (het soort van dingen dat Derek Ogilvie ook doet), dit keer als ik me niet vergis met een zelfbedachte variant van familie-opstellingen.
@ Jan Willem
Ik houd ook uitermate van eerlijkheid. Een mentalist zou zijn ver ontwikkelde ‘hand- en geestkunde’ ook ten nadele kunnen gebruiken, en een naïef iemand oplichten (ik bedoel: in zijn privé leven), waarom zou je dan als individu niet mondig en hardop de opties mogen benoemen?
Dit is voor mij trouwens niet het argument hoor, ik zie gewoon niet in dat de één van de ander verwacht dat die, omwille van zijn show, maar even de boel niet verraadt. Ja, misschien ben ik wel een spelbreker. 😉
Ander vraagje: komt er nu ook nog een vrouw of meerdere in de mentalistenshow, waarom zijn het allemaal mannen tot nu toe?
@ Sten Oomen:
Uiteraard heb je gelijk. In het informatietijdperk van tegenwoordig is het steeds moeilijker voor ons goochelaars/mentalisten. Zolang ergens geen patent is op aangevraagd is er inderdaad weinig aan te doen.
Sommige van mijn collega’s zijn van mening dat dit soort programma’s alleen maar meer boekingen oplevert. Op zich een goed punt, maar ik had liever gezien dat er een stukje exclusiviteit behouden werd. Ik hoop alleen dat het artistieke gedeelte van de acts ook een beetje gewaardeerd is.
Naar mijn weten komen er geen vrouwelijke mentalisten in het programma van SBS. Waarom dat is weet ik niet precies. Wel fascinerend. Er zijn vele discussies over gaande binnen het wereldje.
met vriendelijke groet;
XXX
[noot JWN: ik heb alle verwijzingen naar een door XXX betreurde formulering op diens verzoek ausradiert.]
Beste Jan-Willem,
Bedankt voor het aanpassen van het bericht. Ik bedoelde dat de informatie uit mijn bericht van 12.12 beter aangepast kan worden omdat de informatie niet klopt.
De informatie die uit mijn vorige post verwijderd (waarin ik zeg dat ik me vergist heb)is had wat mij betreft kunnen blijven staan.
XXX
@XXX
Bedoel je deze analyse op de website Grenswetenschap?: http://www.grenswetenschap.nl/permalink.asp?grens=799
Dat is niet geschreven door een bezoeker van de Skepsisdag, maar het is mede geïnspireerd op mijn verslag van die dag en van de zeer onderhoudende Rinke Jacobs:
http://www.stenoomen.nl/blog/31/Skepsis_Congres_28_oktober_2006.htm
XXX, als mentalist moet je gewoon de rest ver vooruit zijn, het kan niet anders, en je zult een heel arsenaal aan zaken moeten instuderen. Niemand heeft jou verplicht dit beroep te kiezen, maar in elke beroepsgroep wordt het steeds moeilijker succes te hebben omdat de concurrentie ‘moordend’ is.
Groetjes
ik heb de show van Geller zelf niet gezien. Wel z’n optreden bij Pauw en Witteman.
Het is jammer dat Pauw en Witteman niet wat kritischer waren maar zich lieten meeslepen in de trucs van Geller.
Hoe dan ook zal Geller de tekening van Witteman wel al gezien hebben en bij Pauw beperkte hij de gedachten al vooraf door te zeggen dat hij aan iets moest denken waar hij boos over was geweest. Blijkbaar was hij daarvan op de hoogte.
@ Sten & XXX
toevallig wist ik (ik ben het nu weer half vergeten) ongeveer hoe de telefoonboektruc werkt die Rinke Jacobs bij ons vertoonde. De schrijver het congresverslag in Skepter wist het zeker. Die heeft het niet onthuld. Ik ga maar een tipje van de sluier oplichten: het was beslist NIET een van de methodes die in detail op die grenswetenschapsite werd uitgelegd. Ik laat het bij de conclusie van onze auteur: ‘Jacobs is nog jong, maar zijn beheersing van het vak is reeds groot. Veel van wat hij doet is ongetwijfeld alleen maar mogelijk door een eindeloze oefening.’
@ JW
Zou ik ook zeggen als je Rinke’s kunst niet wilt verraden. 😉
Ik herinner me dat de Rinke’s kunst mij verraden is door iemand, ik weet niet meer wie. Rinke had van te voren al de betreffende persoon uit het publiek gevraagd op een bepaalde bladzijde een adres en telefoonnummer uit te kiezen……………….en op te schrijven…. het was doorgedrukt op een papiertje, Rinke heeft het daarna uit zijn knappe hoofd geleerd.
“Er zit een telefoonteam klaar om de meldingen te noteren, maar de oogst lijkt nogal schraal te zijn.”
Het gaat zover dat ik zelfs hierin niet geloof. Ik heb het programma opgenomen en zag tot mijn grote verbazing dat de jongen linksvoor al lekker aan het bellen was terwijl de presentatrice die ervoor stond het nummer nog bekend moest maken!
De vijf acts in de eerste aflevering van “De Nieuwe Uri Geller” (zie http://denieuweurigeller.bestelinks.nl voor meer informatie over dit mentalistencircus) vond ik heel vermakelijk. Het hysterische gedoe eromheen had van mij achterwege mogen blijven, want hoe meer je als presentator gaat vertellen hoe bijzonder het allemaal is, des te meer mensen zullen aantonen dat het niet bijzonder is. Wat er op dit forum nu gebeurt is nu precies wat SBS 6 wil. Er zijn grote commerciële belangen mee gemoeid! De mensen moeten kijken. En dat doen ze als iets controversieel is.
Ik heb vernomen dat diverse Nederlandse mentalisten van naam en faam benaderd zijn voor deelname aan het programma, maar dat ze daarvoor hebben bedankt omdat ze zich niet konden vinden in het format dat door SBS 6 voor veel geld gekocht is.
Het programma moest doorgang vinden. Daarom heeft SBS zijn toevlucht moeten zoeken tot diverse goochelaars die zich nu presenteren als mentalisten. Ze zijn daarbij gecoached door de Belgische mentalist Jan Bardi, die voor deze klus is ingehuurd door SBS 6.
Er waren te weinig Nederlandse kandidaten. Daarom moest SBS 6 zijn toevlucht zoeken tot buitenlandse deelnemers. Aaron Crow is geen Nederlander, maar Belg. Verder is een deelnemer aan de Duitse versie (Hayashi) van de show ingehuurd om aan het vereiste aantal van tien gekwalificeerde kandidaten te komen. Het is dus niet verwonderlijk dat deze Japanner van Uri Geller immuniteit verkreeg voor de vertoning van een standaardtruc (die hij overigens wel heel goed en geloofwaardig bracht!). Dat hij immuniteit zou krijgen van Geller is natuurlijk gewoon opgenomen in de overeenkomst die hij heeft getekend.
Het maakt SBS 6 waarschijnlijk niet veel uit of het publiek de show waardeert of niet, zolang er maar naar gekeken wordt en erover gepraat en geschreven wordt (reclame-inkomsten!). In deze zin was de eerste aflevering een groot succes: meer dan anderhalf miljoen kijkers, en op internet al vele duizenden berichten met meningen over de show.
Het was een liveuitzending? Ik moest al meteen lachen, omdat de ondertiteling vaak sneller was dan Uri zelf.
@ Koen
Er zitten enige seconden satelliet tijd tussen, dus simultaan vertaling is wel mogelijk hoor. Tolken doen trouwens ook niets anders.
Er werd gewerkt met een bekende techniek, nl. een kleine vertraging, van pak hem beet 30 seconden waarin de vertaling kan worden ingetikt. Als de betrokkene dan weinig zegt en het vertalen erg makkelijk is, kan de vertaling wel wat eerder klaar zijn.
@ Jan Willem
Ha ha Jan Willem, dat is toch mooi hè! Allebei op precies dezelfde tijd een bericht met dezelfde strekking. Volgens jou weer toeval hè! 😀
leuke analyse..
enkele aanvullingen.
trucje met de messen:
http://www.stolina.de/cgi-bin/shop.pl?f=NR&c=1989&t=item_2002
denk idd dat hij een doorzichtige blinddoek heeft.
als hij vraagt aan Patty of ze wat ziet, houd hij de blinkdoek een paar cm voor haar ogen waardoor ze er idd niet doorheen kan kijken.
als je echter de blinddoek strak omdoet, kun je er makkelijk doorheen kijken..
Owen: boring…. om nog een beetje indruk te maken had hij beter iemand uit het publiek kunnen nemen.
verder erg slecht geacteerd en met te overdreven emo sfeer.
Uri: toch knap na 30 jaar hetzelfde trucje opvoeren waarvan al tig keren aantoonbaar is bewezen hoe het werkt..
Aaron Crow.. Appeltje eitje.
pijl verlaat de boog niet, als hij loslaat klapt de pijl in tot in het handvat waar de laser zit.
laser gaat dan uit.(en activeert remote om pijl op bord omhoog te klappen en appel te splijten)
appel splijt door mechanisme in plankje.
pijl veert uit het bord omhoog vanuit verticale positie.:
duidelijk te zien als je slomo afspeelt: VIDEO
tijd 55:36
Mental Carlo:
Echt triest….
als je kijkt in slomo op 1:07:04 zie je hem zijn visdraadje vastknopen.
vervolgens zie je het draadje voor de spotlight zweven op: 1:07:07
doordat hij het draadje gebruikt zweeft hij bij patty met het blaadje tot bijna aan haar linkerhand om met haar aan te kunnen raken met draadje aan haar rechterhand.
wat de doorn aangaat, leek me toch echt wel een elektroshock welke hij activeert vanaf de stoel van Alberto terwijl hij hem prikt op 1:11:00
je hoort het zelfs gewoon knetteren!!
Ramana: jammer idd voor hem dat ze de bovenste trok..
zit me nu al tye verheugen op deel 2! 😀
@ Pennywise
Zo zo, dat doe je grondig.
Jeetje, dat met die messen staat zelfs gewoon online!
Leuk! Een medestander voor mijn elektro shock theorie! 🙂
Een stroomstoot door Patty’s billen, met een bedieningsknopje onder de stoel van Alberto, lijkt mij ook de beste verklaring. Niet omdat er zoveel aanwijzingen voor zijn, maar omdat er weinig andere mogelijkheden waren.
Het wordt nu wel echt technisch: voor stroom heb je een circuit nodig, maar je zou het ook met ‘statische elektriciteit’ d.w.z. een ontlading van een condensator kunnen realiseren, dat zou ook het ‘knetteren’ beter verklaren. Dan krijg je hetzelfde effect als wanneer je bij droog winter weer over bepaalde vloeren loopt en dan een deurknop of zou aanraakt.
Van de ene bil naar de andere, kan dat geen circuit zijn? Maar misschien is jouw verklaring nog wel beter. Of schoof er een naald uit de stoel? etcetera
Proberen uit te puzzelen hoe een truc zou kunnen werken heeft er volgens mij altijd een beetje bij gehoord. Zelfs als je de truc doorhebt (of denkt door te hebben) kun je nog steeds respect hebben voor de inventiviteit van de performer, of de manier waarop hij het klaarspeelt, of de presentatie.
Dit is echter niet het geval bij Geller. Het handjevol trucs dat hij doet krijgt alleen nog maar aandacht omdat hij nog steeds volhoudt dat het allemaal paranormale gaven zijn (hoewel hij inderdaad wat lijkt terug te krabbelen), niet omdat het zulke indrukwekkende trucs zijn. Het reproduceren van een tekening is een goed voorbeeld: in principe een leuke truc, en er zijn ongetwijfeld 1001 manieren waarop je het zou kunnen doen (Randi heeft er ook een paar laten zien). Een goede goochelaar laat je in het ongewisse over welke manier het zou kunnen zijn. Geller gaat er juist extra op wijzen dat hij het overgetrokken heeft, terwijl hij beweert dat het allemaal telepathie is… Sorry hoor, maar daar gaat mijn respect.
@XXX: Jij maakt je druk over het feit dat wij geen respect voor goochelkunst en de moeilijkheid van de performance zouden hebben. Voor mij geldt dat in ieder geval niet, hoor. Ik geniet juist altijd heel veel van goochelvoorstellingen en heb zeer veer respect voor het vak van goochelaar. Vaak echt vakwerk en heel entertainend. Maar in deze show worden er serieuze claims gedaan dat er echt iets paranormaals gebeurt. En dat blijkt dus helemaal niet zo te zijn. Daar komt nog bij dat ze helemaal geen moeite lijken te doen om te verhullen dat het truuks zijn. Ik heb toch vaak shows van Copperfield of Klok op TV gezien en daar zie je echt niet zo duidelijk hoe de truuk werkt.
Jij verdedigt de kandidaten door te zeggen dat ze niet geclaimd hebben dat ze over paranormale krachten beschikken, maar indirect claimen ze dat natuurlijk wel. Als je meedoet aan een show die helemaal draait om het zoeken naar DE opvolger van de bekende mentalist Uri Geller, dan claim je toch dat je zelf ook een mentalist bent? Uit de reactie van Kees begrijp ik dat ze onder de “echte” mentalisten geen kandidaten konden vinden en zo bij “normale” goochelaars zijn uitgekomen. Maar toch vind ik dat je als goochelaar je reputatie te grabbel gooit als je met zo’n show meedoet.
Geller zegt eerst dat hij zelf niet weet wat hij heeft getekend (een sigaret), wat opmerkelijk is, omdat hij het meteen daarna over roken wil hebben. Paul Witteman had hem al een bruggetje gegeven. “Ik heb voor de uitzending een tekening gemaakt,” zei Witteman (of woorden van gelijke strekking). Hij zei niet: “Uri heeft mij een tekening laten maken.” Witteman suggereerde dat Uri niet in de buurt was en hielp zijn gast op die manier een beetje mee, zoals Jensen eerder ook deed.
@ Leon
Had je de eerste alinea van mijn stukje nog niet gelezen? Een mentalist is per definitie een goochelaar.